Türkçe Bilgi: II. Konstans

II. Konstans (Yunanca: Κώνστας Β', Kōnstas II ) yahut "Sakallı Konstantine" (Yunanca: Κωνσταντίνος Πωγωνάτος, Kōnstantinos Pogonatos), (d. 7 Kasım 630 – ö. 15 Eylül 668) 641 ile 668 arasında Bizans imparatoru olmuştur. 642'de Konsül olup tarihte Roma Konsülü unvanı verilen son Bizans imparatordur. Vaftiz ismi Heraklieios idi ve imparatorluk yaparken resmi ismi Konstantin idi. Konstans ismi bu imparatora verilen indirgen bir lakapttır. Bizans tarih yazmalarında bu lakap isim olarak kullanılmış ve modern tarihçiler tarafından da bu lakap isim olarak kabul edilmiştir. Yaşamı Konstans III. Konstantin ve Gregoria'nin oğlu idi. III. Konstantin 3,5 ay süren bir saltanattan sonra 25 Mayıs 641'de öldü. Heraklios'un ikinci karısı Martina ve tahta geçen oğlu Heraklonas'nın III. Konstantin'i zehirleyip öldürdüğü söylentisi başkentte yayılmaya başladı. Halk, Martina'nin hemen imparatorluk görevlerini kendi eline almasına; III. Konstantin'e hizmet etmiş saray memurlarının görevlerine son vermesine ve Marina'nın halkın çoğunluğuna uygun görünmeyen koyu bir Monotelist doktrini destekçisi olmasından dolayı başkente gösteriler yaparak protestoya başladılar. Protestoların gittikçe yaygınlaşması ve şiddetlenmesi ve Anadolu'dan gelen General Valentinus Arsacidus ordusundan gelen baskı dolayısıyla halkı yatıştırmak için 641 yazında o tarihte 11 yaşında olan Konstans (Konstantin olan ismi II. Konstans'a değiştirilerek) ortak imparator ilan edildi. O yıl sonunda amcası Heraklonas ve Martina aleyhindeki yaygın hoşnutsuzluk nedeniyle, amcası ve Martina Senato'nun kararıyla aniden tutuklandı. Martina'nin dili ve Heraklonas'in burnu kesilerek ikisi de Rodos'a sürgüne gönderildi. Bundan sonra genç II. Konstans tek imparator olarak kaldi. Çok genç olduğu için Konstantinopolis Patriği II. Paul başkanlığı altında bir senatörler heyeti taht naipliği için görevlendirildi. II. Konstans yaşından büyük işlere girip Senato'da bir konuşma yaparak babasının ölmesinde amcası Heraklonas ve Martina'nin büyük katkıları olduğunu bildirdi. 644de ise General Valentinus bir saray darbesiyle naipler komitesini elimine edip imparator olmaya çalıştı ise de bunda hiç başarı kazanamadı. II. Konstans'in 27 yıl süren saltanatı sırasında devamlı olarak Müslümanlığı yaymaya başlayan Arap orduları ile çatışma ile geçdi. Saltanatının başlangıcında Amr-ibn al-'As komutasındaki halifelik orduları Temmuz 640daki Ayn Şams Savaşı sonucunda Bizanslıları yenip Kasım 641'de İskenderiye'yi fethedip Mısır tamamiyle Arapların eline geçirdiler. 641'de Memfis'de bir harabe sarayda yapılan barış anlaşması ile Bizanslılar Mısır'in tümünü bırakmak zorunda kaldı. Halife Ömer'in 644de ölümü ile yerine geçen Halife Osman Amr-in-ul-'As'i Medine'ye geri çağırdı. Bunu bir fırsat bilen İmparator II. Konstans Mısır'ı tekrar eline geçirmek gayesiyle Bizans donanmasını amiral Manuel komutasında Mısır'a gönderdi ve Bizanslılar 645de İskenderiye'ye bir çıkartma yaparak o şehri zapettiler. Fakat 646da Amr-ibn al-As ideresindeki Arap ordularına Nikiu Savaşı'nda yenik düşdüler ve 646 yazında Arap orduları tekrar İskenderiye'yi alıp Bizans donanmasının Mısır kıyılarını temelli terk etmesine neden oldular. Bu durum karışıklığını korurken Mısır'ın batısında bulunan Bizans eyaleti olan Kartaca Ekşarjlığı''nda durum kötüleşdi. Kilise papazları halk arasında yayılan Monotelizm (yani İsa'nin ilahi ve insancıl iki iradesi fakat tek bir tabiati olduğuna dair Hristiyan doktrini)'ne karşı şiddetle aleyhtardılar. Buna bağlı olarak Bizans Kartaca Ekşarjı Gregori merkeze karşı isyan edip kendini eski Bizans eksarjlığı arazisinde Afrika İmparatoru olarak ilan etti. Gregori 120.000 kişilik bir ordu ile Mısır'a yürüyüşe geçti ise de Halife Osman'ın Abdullah-bin-Sarh and Abdullah-bin-Zübeyir idaresindeki Arap orduları ile 646de yapılan Sufetula Savaşı'nda yenik düşerek öldürüldü ve Kartaca Araplara tazminat veren bir vasal devlete dönüştü. Fakat sonra bir halk isyanı çıkıp bir sivil savaş başlayınca Bizanslı Ekşarj Gennadius tekrar bu Afrika eyaletini ellerine geçirdi; ama bu da çok sürmeyip Bizanslılar Kartaca'yi ve Kuzey Afrika'yi bir daha ele geçiremiyecek şekilde kaybettiler. II. Konstant Ortodoks kilisesinde çıkan doktirinler çatışmasına (Monotelizm ve Ortodoks doktirin) katılmayıp bir orta yol siyaseti takibe çalıştı. Taraf tutmayıp hiçbir tarafın fanatiklerinin tutuklanmamasına emir vermedi ve 648de bir bildiri ilan ederek İsa'nin tabiatı hakkında açıktan propaganda yapacak konuşma ve münakaşaları yasakladı. II. Konstans'in bu dinsel doktirin hakkında, bir tarafı tutmadan, her iki tarafı da kendi kendine yalnız bırakması her iki tarafı da hoşnutsuz etti. Halife Osman kendisinden önceki Halife Ömer'in Arapların deniz gücü kurmasına karşı olan siyasetini daha uzun görüşle değiştirdi. Bu konuda çok israr eden Suriye valisi Muaviye'ye bir donama kurmak için izin verdi. Bu donama kurma hazırlıkları iki yıl sürdü ve bu arada Arap kara ordularının Bizans arazilerine girip ilerleyişleri devam etti. 647de bir Arap ordusu Kapadokya içlerine kadar girip Kayseri (Caesarea Mazaca) şehrini talan etti. 648de Arap orduları ta Frigya içlerine hücum attiler. 649da gemileri ve yetişmiş tayfalarıyla hazır olan Arap donanması önce Bizans'ın ana deniz üssü olan Kıbrıs adasını vurup o zaman Magosa'nin 3 km kuzeyinde adanın merkezi olan Konstantiya'yı talan edilip, adayı yakıp yıkıp ve limanı ve liman hizmetlerini tesisleri de battal etti. 650de filo Suriye açiklarında bir ticaret limanı olan Raud adasındaki şehri vurup; yangınla şehiri yerle bir edip şehir halkı şehirden kovup burayı bir yerleşke olmaktan çıkarttı. Arap deniz filoları Girit adasını da vurdular. 650-651de Kilikya ve İsaurya kıyılarına büyük Arap donanma hücumları yapılmaya başlayınca II. Konstans Halife Osman'ın Şam'daki Suriye valisi olan Muaviye ile barış müzakerelerine başlamaya zorlandı. Bu arada sağlanan ateşkes barışı Bizanslılara biraz soluk alma ve savunmalarını pekiştirme imkanı sağladı ve Doğu Anadolu'nun bir kısmının Bizanslılar elinden çıkmamasına neden oldu. 654de Arap Suriye valisi Muaviye bir deniz filosu ile Rodos'a ve diğer adalara hücum edip oraları talan etti. İşte bu sırada Dünyanın Yedi Harikasından biri olan ve Rodos'ta liman ağzında yıkık bulunan bronz Rodos Kolossos Helios heykeli Muaviye tarafından parçalatıldı ve Urfa (Edessa)'da bulunan bir Yahudi tacire bronz olarak satıldı. Bu yıkık heykelin bronzu 900 deve yükü çıktı. II. Konstans büyük bir donanma hazırlayıp bu donamanın komutanlığını kendisi yüklenip 655de Likya Finike (Phoinike) önlerinde Arap amirali Abdullah bin Sa'ad bin Abi'l Sarh komutasindaki Arap donanması ile savaşa girişti. Bu deniz savaşı Gemi-direkleri Savaşı veya (Arapca معركة ذات الصواري, Zat ül-Savari) olarak bilinmektedir. Bu deniz savasinin Arapca adinin Bizans donanmasinin gemi direklerinin bir orman gorunusunu andirdigi icin verildigi soylenmistir. Her iki taraf da büyük zaiyat vermekle beraber, deniz savaşını Bizans'ın kaybettiği kabul edilmektedir. Bizans donanaması 500 gemi kaybedip İmparator II. Konstans hayatını zor kurtardı. Arap hücumlarının Konstantinopolis'e yöneltilmesi hazırlıkları yapılırken 656de Halife Osman Medine'de bir suikaste kurban gitti. Yeni halife olarak Halife Ali Iraklılarin desteği ile seçildi ise de Şam'da Muaviye Halife Osman'in kanlı gömleğini Büyük Cami'nin mimberine asarak intikamını alacağına andiçti. Böylece ilerde Müslümanların Şii ve Sunni olarak ayrımına neden olacak iç savaş başladı. 658de II. Konstans Balkanlarda İslav kavimlerin başkaldırmasını önlemek için bir sefer yapıp bu arazilerde Bizans'in hakimiyetini devam etmesini başardı. 659da ise İran'ın batısında çıkan bir isyanla meşgul olan Arapların bu isyanı bastırmakla mesgul olmalarını fırsat bilip Suriye'de ve Güney Anadolu'da biraz başarı sağlayan bir doğu seferi yaptı. Aynı yil Bizans ve Araplar arasında bir barış anlaşması imzalandı. Bu defa II. Konstans Hristiyan Klisesindeki dinsel doktriner uyuşmazlıklara dikkatini çekti. Ortodoks doktrin ile Monotelist doktirinin uygun taraflarını birleştiren bir arabulucu bildiri yayınladı. Fakat Roma'da bulunan Papa I. Martin hem Monotelizm doktirini hem de II. Konstans'in arabulucu bildirisini çok büyük bir ayinde telin etti. Buna çok kızan II. Konstans Bizans'in İtalya'da bulunan Ravenna Ekşarjına Papa I. Martin'i tutuklaması için emir verdi. O zamanki Ekşarj valisi bunu yapmadı ve görevinden alındı. Yeni gönderilen Ravenna Ekşarj valisi ise 653de Papa I. Martin'i yakalayıp gözaltına aldı. Papa Konstantinopolis'e getirildi; bir saray mahkemesi tarafından adi bir suçlu gibi yargılandı. Sonunda ceza olarak Karadeniz kuzeyinde bir liman olan Cherson'a sürüldü ve 655de Papa I. Martin burada öldü. Bu zamanlar II. Konstans küçük kardeşi Theodosius'un bir darbe ile tahta geçmesi ihtimalinden korkmaya başladı. Bu korku ile kardeşini bir manastıra rahip olmaya zorladı ve sonra 660da hala kesiş olan Theodosuus'u öldürttü. Konstans'ın oğulları olan Konstantin, Heraklius ve Tiberius 650lili yıllardan beri taht, devlet işlerine babalarina destek olmaktaydılar. Kardeşi olan Theodosius'u idam ettirdikten sonra, Konstantinopolis halkı tarafından en çok nefret edilen kişi oldu. Bu nedenle oğullarını başkent Konstantinopolis'te bırakarak Akdeniz'de Sicilya adasında Sirakuza şehrine çekildi. Bundan sonra hayatının sonuna kadar Konstans Sicilya'da yasadı ve imparatorlugu buradan idareye basladı. Sicilya'dan 661de, Güney İtalya'ın büyük bir kısmını elinde bulunduran Lombard Benevento Dükalığı'na karşı bir hücum başlattı. Lombard kralı olan "Benevento'lu I. Grimoald"'in III Cloitre'yi destekleyen ve tahtın arkasından idareyi elinde bulunduran Neustaria sarayı vekilharcı Ebroin ile savaşta bulunmasindan yararlanarak II. Konstans Tarantoda ana yarımadaya çıkarak Lucera ve Benevento kalelerini kuşatma altına aldı. Benevento direniş gosterdi. Konstans Napoli'ye geri çekilmek zorunda kaldı. Konstans'ın ordusunun bir kısmı Capua Kontu Mitolas komutasındaki Benevento güçlerine karşı (Avellino ve Salerno arasında bulunan) Forino'da 8 Mayıs 553de bir muharebeye girişti ve Bizans ordusu imha olundu. (Bazı kaynaklar bu savaş alanin "Volturna" nehrinin bir kolu olan "Calore Nehri" yakınlarında olduğunu bildirmektedirler.) 663de II. Konstans Roma'ya gezi yaptı ve orada 12 gün kaldı. Böylece iki yüzyıldır Roma'ya gelmiş olan ilk imparator oldu. II. Konstans Papa Vitalian (657-672) tarafından imparatorlara yaraşır büyük bir törenle şereflendirildi. II. Konstans bu ziyaretinde imparator Roma'nın büyük binalarinda (özellikle Pantheon) bulunan mimari süsleri ve bronzları çıkartırarak Konstantinopolis'e gönderdi. Papa Vitalian ile iyi ilişkiler kurmakla beraber, Roma Papası'nın Ravenna Başpiskoposu üzerinde hiçbir idari yetkisi olmadığını ilan etti. Buna neden olarak da Ravenna'nın Ravenna Ekşarjlıgı'nin merkezi olup bunun Konstantinopolis'deki imparatora doğrudan doğruya bağlı olması idi. II. Konstans'ın Kalabriya ve Sardunya'ya yaptığı ziyaretler de orada bulunan yapılardan süslemelerin sökülüp Konstantinopolis'e nakli ile sonuç buldu. Ayrıca burada yaşayan Bizans İmparatorluğu'na bağlı halktan özel vergiler istemesi hoşnutsuzluk doğurdu. Konstans'in İmparatorluk başkentini Sicilya'da Siraküza'ya nakledeceği Bizans ülkesinin her tarafına yayılan bir söylenti oldu. Bu söyletiler Konstans için ölümcül sonuç yarattı. 15 Eylül 668de Konstans hamamda iken saray nazırı tarafından bir suikasta maruz kalıp öldürüldü. Konstantinopolis'deki oglu IV. Konstantin yeni Bizans İmparatoru olarak taç giydi. Büyük bir olasılıkla sarayında bulunan bir asil olan Mezesius bu suikastı tertip edip Konstans'in ölümünü sağlamışdı. İsyancı Mezezius kendini imparator ilan etti. Fakat sadece Sicilya'da geçer bir askeri imparatorluk idaresi kurdu. IV. Konstantin bunu bastırmakta çok zorluk çekmedi. Ailesi II. Konstans bir asil olan Valentinus'un kızı olan Fausta ile evlenmiştir. Üç oğlu olmuştur: * IV. Konstantin: sonraki imparator * Heraclius: 659 ile 681 arası ortak imparator * Tiberius: 659 ile 681 arası ortak imparator Dipnotları Ayrıca bakınız * Bizans imparatorları * Bizans imparatorları Dış kaynaklar * Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5.baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara:Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1.baskı:1940) * Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2 * Norwich, John Julius, (1988) Byzantium: Early Centuries, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5, say.312-322 * The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.

Kaynaklar

Vikipedi

Ii. Konstans

Ii. Konstans Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar