hiyeroglif
Türkçe hiyeroglif kelimesinin İngilizce karşılığı.n. hieroglyph
Hiyeroglif Eski Mısırlıların kelimeleri yazmak için kullandıkları işaret, resim yazı. Eski Mısırlılar, Hititler, Maya ve Aztekler Hiyeroglif yazısı kullanılırdı. M.Ö. 4000 yıllarından M.S. 4. yüzyıla kadar Mısır’da aritmetik, astronomi, geometri ve kısmen de teoloji (ilahiyat) sahasında bu yazı kullanıldı.
Hiyeroglif yazısı çeşitli yaratık, eşya ve eşyalarla ilgili düşünceleri temsil eden ilkel resim ve işaretlerden meydana gelir. Resimlere uygun manalar verilmeye çalışılmasına rağmen, karmaşık bir yazıdır. Metinlerde, aynı cümle ve kelimede sembolik, figüratif (estetik) ve fonetik (ses, telaffuz) sistemler mevcuttur. İdeografik (fikir ve kelimeleri sembolize eden), silabik (heceyi sembolize eden) ve sessizlerden meydana gelmesi, okunması zor olduğundan Hiyeroglif yazısını yüzyıllarca çözmek mümkün olmamıştır. İlk önceleri levhalar üzerine kazılan bu yazı sonraları kazılmayıp, yazılmaya başlanınca resimlik vasfı kaybolup, Hieratik yazı haline dönüştü. Hieratik yazının kısaltılıp kullanılışlı bir el yazısına çevrilmesiyle Demotik yazı meydana geldi. Hiyeroglif yazının Hieratik şekli Yunan ve Romalı din adamlarınca, Demotik şekli de günlük hayatta kullanıldı.
Karmaşık bir sisteme dayanan, sırlılık mahiyetteki Hiyeroglif yazısı 19. yüzyıla kadar okunup, anlaşılamadı. Yedi yüzden fazla işaretten meydana gelen Hiyeroglif, ilk defa 1822 yılında Fransız dilcisi Champollion tarafından okunabildi.
Tarihçe
4000 yılına doğru benimsenen teknikler giderek yetkinleştirildi (çakmaktaşı ve bakır aynı zamanda kullanıldı), bunun yanı sıra fildişi işçiliği ortaya çıktı, küçük heykellerin yapımına girişildi. This öncesi dönemde kuzey kültürüyle güney kültürü arasındaki fark giderek iyice belirginleşti. İki uygarlık merkezi birbirine koşut olarakdüzenlendi: Kuzeyde başına kırmızı bir taç giyen ve Osiris tarafından korunun kral, batı ve doğu eyaletlerini (ya da nomos) yönetiyordu; güneyde bulunan bir başka kral da başına beyaz bir taç takıyor ve tanrı Sethi tarafından korunuyordu; güney eyaletlerinin egemenliğiyse onun elinde bulunuyordu.Eski Mısır yaklaşık üç binyıl varlığını sürdürdükten sonra, İ.S. 395'te Bizans egemenliği altına girerek Hıristiyanlığı yada Kıptiliği benimsedi ama Hıristiyanlar ve Araplar, bu son derece gelişmiş uygarlığın izlerini silemediler.
İ.S.VI. yy'da imparator İustinianos, Philai'deki İsis Tapınağı'nı (Hıristiyan mısır'daki son pagan merkezi) kapattırınca, dünyanın en eski uyarlığı sayılan bu uygarlığın üstüne bütün kapılar kapanmış oldu.
Daha sonra Fransız Jean-François Champollion'un hiyeroglif yazılarını incelemesi ve dolayısıyla o tarihe kadar karanlıkta kalmış birçok soruya ışık tutması sonucunda Eski Mısır uygarlığıyla ilgili pek çok şey öğrenildi.
Indexable Inserts - 1 hafta önce