İslami kaynaklarda Habil ve Kabil
Kuran`da Kabil ve Habil`den Maide suresinde bahsedilir. Kabil`in adı Kuran`da geçmez ancak diğer İslami kaynaklarda Kabil olarak adlandırılır.Kabil`i kardeşini öldürmeye iten güdüler
Habil ve ağabeyi Allah`a birer kurban sunmuşlardı. Kabil, kendi kurbanı Allah tarafından kabul edilmediği için kardeşini öldürmeye karar verdi (Maide Suresi, 27-32).İbni İshak tarafından rivayet edilen ve sahih olmayan bir İslam hadisine göre ise Habil ve Kabil`in birer ikiz kız kardeşi vardı ve birbirlerinin kardeşiyle evlenmeleri istenmişti. Kabil`in ikizi, Habil`inkinden daha güzel olduğu için Kabil bu değiştirmeyi kabul etmedi.
Habil`in ölümü
Kabil Habil`e onu öldüreceğini söylediğinde, 'Habil Allah`tan korktuğunu söyleyerek' karşı koymadı ve ağabeyine el kaldırmadı. Ancak Kabil`in cehennem ateşinde yanmasını diledi. Bazı liberal İslami akımlara göre Habil pasifizmin ve şiddet karşıtlığının ilk savunucusudur. Daha sonra ağabeyi Habil`i öldürdü ve yeryüzündeki ilk cinayeti işlemiş oldu (Tirmizi, 2812). Kuran`da cinayetin ne şekilde işlendiğine dair bir açıklama yoktur.Habil`in gömülmesi
Allah Habil`in cesedini nasıl gömeceğini göstermek üzere bir karga gönderdi. Yeri eşeleyen kargayı gören Kabil, kargadan bile aciz olduğunun farkına vararak yaptığından pişmanlık duydu (Maide Suresi, 27-32).Konu ile ilgili ayet ve hadisler
"Onlara í‚dem`in iki oğlunun olayını doğru olarak anlat. İkisi birer kurban sunmuşlardı. Birinin kurbanı kabul edilmiş, diğerininki kabul edilmemişti. Kendisininki kabul edilmeyen `And olsun, seni öldüreceğim` deyince, kardeşi `Allah yalnız saygılı olanlarınkini kabul eder` cevabını vermişti. `Eğer, öldürmek için bana el kaldırırsan bile, ben öldürmek için sana elimi kaldırmam, doğrusu ben dünyaların Rabbi Allah`tan korkarım.`
`Ben, hem benim ve hem de senin günahınla dönüp ateşliklerden olasın, isterim. Bu, haksızların cezasıdır.` Bunun üzerine bencilliği kendisini kardeşini öldürmeye götürdü de kardeşini öldürdü. Böylece kaybedenlerden oldu. Allah, kardeşinin cesedini nasıl örteceğini ona göstermek üzere, yeri eşeleyen bir karga gönderdi. O `Bana yazıklar olsun! Kardeşimin ayıbını örtmek için bu kargadan da mı aciz oldum?` dedi de, böylece yaptığına pişmanlık duyanlardan oldu." (Maide Suresi, 27-32)
Kabil ve Habil ile ilgili tek sahih hadiste, yine isim verilmemekte ve böylece her asır ve her dönemde kabil olayının benzerlerinin olabileceği anlatılmaya çalışılmaktadır:
"Zulümle öldürülmüş hiç kimse yoktur ki, onun kanında í‚dem`in ilk oğluna bir pay düşmesin. Çünkü adam öldürenlerin ilki odur." (Tirmizi, 2812)
Böylesine kötü birşeyi daha önce yapmadığı için, Allah onu lanetlemek yerine, cinayetleri engellemek için bir kanun koyar:
"Kim, - bir cana karşılık veya yeryüzünde bozgunculuk çıkarmaya karşılık olmaksızın (haksız yere)- bir cana kıyarsa, bütün insanları öldürmüş gibi olur. Her kim bir canı kurtarırsa, bütün insanlığı kurtarmış gibi olur." (Maide Suresi, 32)
Tefsir ve siyer (peygamber biyografisi) kitapları ile sahih olmayan hadislerde konuyla ilgili daha çok ayrıntı ile birlikte í‚dem`in ilk oğlu olarak Kabil`in adı verilmektedir. Bu anlatılanlar, büyük ölçüde Tevrat`ta bildirilenlere uymaktadır.
Musevi ve Hıristiyan kaynaklarında Habil ve Kabil
Çiftçi olan Kabil, Allah`a buğday ve meyve adar. Çoban olan kardeşi Habil ise bir koyun kurban eder. Allah Kabil`in adağını reddeder, Habil`inkini kabul eder. Kabil buna çok kızar ve kıskançlık içinde Habil`i öldürür. Tanrı Kabil`e kardeşinin nerede olduğunu sorunca "``Ben kardeşimin bekçisi miyim?``" diye cevap verir. Habil`in kanı yerden bağırır. Bunu duyan Allah, Kabil`i lanetler ve durmadan yeryüzünü dolaşmaya mahkum eder. Kabil, Allah`a yalvarır ve diğer insanların kendini öldüreceklerini söyler. Bunun üzerine, Allah, Kabil`e diğer insanların onu öldürmesine engel olacak bir iz yapar ve şöyle buyurur:"Her kim Kabil`i öldürürse, intikam yedi kat fazlasıyla onun üzerine olsun"Bunun üzerine Kabil dünyayı dolaşmak üzere yola çıkar. Çocukları olur ve bir şehir kurarak oğlu Hanok`un adını verir (Tekvin, 5:17). Bazı kaynaklara göre bahsi geçen bu şehir Urfa`dır.
Kabil`i kardeşini öldürmeye iten güdüler
Bazı yorumculara göre Habil`in adağı sürüsünün ilk doğan kuzularından ve en besililerinden olduğu halde, Kabil`in adağı olan meyve ve tahıl, özenle seçilip hazırlanmış değildi. Yahudi Tevrat yorumcusu Rashi`ye göre Tanrının Kabil`in adağını geri çevirmesinin nedeni, Kabil`i bütünüyle reddetmesi değil, bir dahaki sefere daha dikkatli olması için uyarmaktı.Diğer yandan Yeni Ahit`te Habil adağını inancının göstergesi olarak sunarken (İbraniler, 11:4), Kabil`inkinin, onda zaten var olan kötülüğün yansıması olduğu ima edilir (Yuhanna I, 3:12).
Tevrat`ın Tekvin kısmında cinayetin nedeni basitçe, "Habil`in Tanrı`nın favorisi olduğunu düşünen Kabil`in kıskançlığı" olarak anlatılsa da bazı yorumculara göre durum bundan ibaret değildir. Eski Ahit`in Aramice çevirilerine göre Habil ve Kabil`in birer ikiz kız kardeşi vardı ve birbirlerinin kardeşiyle evlenmeleri istenmişti. Kabil`in ikizi, Habil`inkinden daha güzel olduğu için Kabil bu değiştirmeyi kabul etmedi.
Mormonlara ve İsa Toplumu`na göre ise Kabil`i kardeşini öldürmeye iten güdü Musa`nın Kitabı`nda belirtildiği üzere yine kıskançlıktır ancak bu kıskançlığın nedeni Habil`in sahip olduğu hayvan sürüsüdür.
Habil`in ölümü
Tevrat`ta sadece Kabil`in Habil`i öldürdüğü söylenir. Eski Ahit`in Aramice tefsirlerinde ise kardeşlerin dövüştüğü, daha güçlü olan Habil`in yendiği ancak ağabeyinin hayatını bağışladığı belirtilir. Buna rağmen Kabil, Habil farkında değilken saldırmış ve onu öldürmüştür. Cinayet metodu her kaynakta farklılık göstermekle beraber, en yaygın olan inanışlar Kabil`in cinayeti taşla, sopayla veya boğarak işlediği yönündedir. Ortaçağda ortaya atılan bazı iddialara göre ise cinayet sabanla işlenmiştir.Hıristiyanlıkta zaman zaman İsa ve Habil`in ölümleri karşılaştırılmıştır. Matta İncili`ne göre (23:35) İsa, Habil için salih (iyi, doğru) sıfatını kullanır. Bununla birlikte İsa`nın havarileri tarafından yazılan mektupta "(İsa`nın) akan kanının Habil`inkinden daha iyi şeyler söylediği" belirtilmektedir (İbraniler, 12:24), zira İsa`nın kanı merhamet dilerken Habil`inki intikam dilemiş ve Kabil`in lanetlenerek işaretlenmesine neden olmuştur...
`in tablosu.]
Habil`in mezarı
Eski Ahit`in Aramice tefsirlerine göre mezar yeri "sonsuza kadar ıssız kalmakla" lanetlenmiş olsa da daha sonraki dönemlere ait Musevi kaynaklarında mezarın Şam`da olduğu iddia edilir.Kaynaklar
- Yetik, Zübeyir, ``Kabil``, Beyan Yayınları, İstanbul, 1985
- ``Kuran``, çev. Hüseyin Atay, Yurt Yayıncılık, İstanbul, 1998
- ``Kuran``, çev. Prof. Dr. Ali Özek başkanlığındaki heyet, Kral Fehd Mushaf Basım Kurumu, Suudi Arabistan Krallığı, 1992
- ``Fransızca Vikipedi``, Kabil maddesi [1]
- ``İngilizce Vikipedi``, Kabil ve Habil maddesi [2]
