Türkçe Bilgi: Gremlinler

Gremlinler (Özgün adı: Gremlins), Joe Dante tarafından yönetilen ve Warner Bros. tarafından 1984 yılında gösterime sokulan Amerikan korku komedi filmidir. Başarısız bir mucit olan Randall Peltzer, oğlunun doğumgünü için Çin Mahallesi'nde bulunan bir dükkandan bir yaratık satın alır. Bu yaratık için bazı talimatlar vardır. O parlak ışıktan korunmalıdır, fazla su içmemelidir ve geceyarısından sonra yemek yememelidir. Randall'ın oğlu Billy, babasının Gizmo adını verdiği yaratığı çok sever. Ancak arkadaşı Pete, Gizmo'yu yanlışlıkla ıslatır ve ardından Gizmo birkaç mogwai yumurtlar. Fakat bunlar Gizmo kadar uysal değildir. Yaratıklar üremeye başladığı zaman kasabada korkunç şeyler olmaya başlar. Billy ve arkadaşı Kate onları durdurmaya çalışırlar. Steven Spielberg'in yürütücü yapımcılığını yaptığı filmin senaryosunu Chris Columbus yazmıştır. Filmin başrollerinde Zach Galligan ve Phoebe Cates yer alırken, Howie Mandel da Gizmo'yu seslendirdi.

Oyuncular

kuklalar ile çalışmak zorunda kaldı. Gremlinler ticari bir başarı sağladı ve olumlu eleştiriler aldı. Ancak yine de filmde yer alan bazı ağır şiddet sahneleri eleştirildi. Ayrıca Amblin Entartainment logosunun göründüğü ilk film oldu. Özet Randall "Rand" Peltzer yetenekli ancak başarısı tartışmalı olan bir mucittir. New York şehrinde bulunan Çin Mahallesi'nden oğlu Billy için bir hediye alır. Genç bir Çinli çocuk, onu dedesinin küçük dükkanına götürür. Rand bu dükkandan bir mogwai alır. Dükkanın sahibi Bay Wing teklifi en başta kabul etmez, hatta Rand'in 200 dolarlık teklifini bile reddeder. Ama Bay Wing'in torunu, ailesinin zor durumda olduğunu söyleyerek mogwaiyi Rand'a satar. Bu küçük yaratık çok masum bir görünüme sahiptir. Ancak Çinli çocuk, Rand'i bu yaratıklar hakkında bazı talimatlar verir; onları parlak ışıktan, özellikle de güneş ışığından uzak tutmalıdır yoksa ölürler, bir damladan fazla su içmemeliler ve kesinlikle geceyarısından sonra beslenmemelidirler. Rand yaratığa Gizmo adını verir ve onu oğluna hediye eder. Billy, çizer olma hayali kuran ama bunun yerine veznedar olan bir gençtir. Arkadaşı Kate Berringer da babasını genç yaşta kaybeden yerel bir barmendir. Billy, Gizmo adlı mogwai karşısında büyülenir. Gizmo uysal ve şirin olduğunu hemen kanıtlar. Ama Billy'nin arkadaşı Pete Fountaine, Gizmo'yu yanlışlıkla sular. Büyük acı ve ıstırap çekmeye başlayan Gizmo, beş yeni mogwai daha yumurtlar. Bu mogwailer Gizmo'dan çok daha agresiftir. Mogwailerden biri olan Stripe, mohawk stili bir saça sahiptir. Billy daha sonra onu bir kan testi için bilim öğretmeni Roy Hanson'a götürür. Billy'nin uyarısına rağmen Hanson, mogwaiye gece yarısından sonra yemek verir. Mogwailer daha da çoğalmaya başlar ve canavara dönüşürler. Billy okula gittiğinde Hanson'ın öldüğü gerçeğiyle karşılaşır. Ardından okuldan kaçar. Billy'nin annesi Lynn Peltzer, evde ilginç sesler duyar. Yukarı kata çıktığında mogwailerin içleri boşalmış yumurtalarıyla karşılaşır. Bu sırada Billy eve telefona açar. Bayan Peltzer telefona cevap verse de Billy ile telefon görüşmesi yapamaz. Ardından seslerin geldiği yer olan mutfağa gider. Burada bir mogwai görür. Bu mogwaiyi öldürse de mutfakta daha fazlası vardır ve Bayan Peltzer'e saldırırlar. Bayan Peltzer mogwailerden birini bıçaklayarak, mikrodalgaya atarak öldürür ve salona gider. Salondaki mogwailer Bayan Peltzer'e saldırır, bu sırada da Billy eve gelir. Annesi ile boğuşmakta olan mogwainin kafasını keser. Oyuncular * Zach Galligan, Billy Peltzer rolünde * Phoebe Cates, Kate Beringer rolünde * Corey Feldman, Pete Fountaine rolünde * Hoyt Axton, Randall Peltzer rolünde * Frances Lee McCain, Lynn Peltzer rolünde * Dick Miller, Murray Futterman rolünde * Jackie Joseph, Sheila Futterman rolünle * Keye Luke, Bay Wing rolünde (son jenerikte "Grandfather" olarak yer aldı; karakterin devam filmine kadar adı yok) * John Louie, Çinli erkek çocuk rolünde * Don Steele, disk jokeyi Rockin' Ricky Rialto rolünde * Howie Mandel, Gizmo'yu seslendirdi * Frank Welker, Stripe ve diğer gremlinleri seslendirdi Michael Winslow, Stripe'ın bazı cümlelerini okuduğunu iddia etti. Adı diğer Gremlinleri seslendirenler ile birlikte geçti. Ancak Howie Mandel ve Steven Spielberg, Stripe'ın cümlelerini ve ses efektlerini hazırlayanın Frank Welker olduğunu açıkladı. * Klasik filmlerin büyük bir hayranı olan yönetmen Joe Dante, kendi filmlerine de bunlarla ilgili pekçok referans koyar. Ayrıca sık sık klasik korku filmi oyuncularını filmlerindeki küçük rollere yerleştirir. Örneğin Dick Miller ve Jackie Joseph (orijinal Küçük Korku Dükkanı filminin oyuncuları) Yasak Gezegen'den Robby the Robot, The Incredible Shrinking Man'den William Schallert, Journey to the Center of Time'dan Scott Brady, üretken Western yıldızı Harry Carey, tecrübeli Warner Bros. animatörü Chuck Jones ve The Thing from Another World'ten Kenneth Tobey filmde yer aldı. Filmin sonlarına doğru, Dante'nin 1981 tarihli korku filmi The Howling'te oynayan Jim McKrell, o filmdeki karakteri olan televizyon muhabiri Lew Landers rolüyle filmde göründü. Yapım Senarist Chris Columbus, 1980'lerin başında kendini kabul ettirmeye çalışırken farelerin bulunduğu, soğuk ve rutubetli bir dairede oturuyordu. Sokağın köşesinde de eski, yıkı dökük bir sinemada Universal'ın klasik korku filmleri gösteriliyordu. Geceleri çığlıklar, hayal ürünü sesler yükselirken, gündüzleri de Bela Lugosi ve Boris Karloff'un filmleri oynuyordu. Bütün bunlar Columbus'un hayal gücünü de etkiledi. Kasabayı ele geçiren ufak tefek şeyler hakkında düşünmeye başladı. Bunlar zamanla değişim geçirip Gremlinler'e dönüştü. Senaryo başlangıçta çok daha kanlıydı. Örneğin gremlinler McDonalds'a gidip insanları yiyor ve hamburgerlere ellerini bile sürmüyorlardı. Lynn Peltzer'ın başı merdivenlerden yuvarlanıyordu. Senaryo değişim geçirdikçe bazı unsurlar kayboldu. Senaryoyu Joe Dante'nin Central Avenue'deki ofisine gönderdi. Dante'nin yapım ortağı Mike Fennell, Spielberg'in tercihini Dante'den yana kullanmasını şöyle açıklıyor; "Steven, The Howling'in büyük bir hayranıydı. Piranha'nın en iyi Jaws taklidi olduğunu düşünüyordu. Bu yüzden de Joe'yu seçti". {|class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 95%; background:#c6dbf7; color:black; width:28em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|"Bazıları gremlinleri kafalarına geçiriyordu. İki ellerinde ve kafalarında gremlinli şapkalar vardı. Adam başına üç gremlin düşüyordu." |- |style="text-align: left;"| —Dante, gremlin dolu bir sinema salonunu gösteren sahnenin çekimi hakkında Spielberg'in senaryoya en büyük katkısı Gizmo'nun sağ bırakılmasını önermek oldu. Senaryoya göre Gizmo yavrularıyla birlikte dönüşüme uğrayıp sümüklü, keskin dişleri olan, hırıltılı bir gülüşe sahip, balçık yeşili bir gremlin oluyordu. Spielberg, Gizmo'nun tüm filmde yer almasını, ikinci bir başrol oyuncusu olmasını teklif etti. Yönetmen Joe Dante de bu öneriyi kabul etti. Sonunda sadece iki sorun kaldı; Gremlinler neye benzeyecekti ve onları nasıl hareket ettireceklerdi? Columbus, Los Angeles'taki bir yüzme havuzunun kenarında arkadaşları ile beraber eskizler çiziyordu. Çizdiklerinin Mogwai'nin filme alınan haliyle bir ilgisi yoktu. Gizmo için de Spielberg'in dokunuşlarına ihtiyaç vardı. Yine de yaklaşımlar Gremlinler'den uzak sayılmazdı. En sonunda kuklaları yapma görevi özel efekt sanatçısı Chris Wallas'a verildi. Galligan'ın aksine yardımcı rollerde daha tanınırlığa ve deneyime sahip oyuncular bulunuyordu. Tecrübeli oyuncu Glynn Turman, bir mogwai tarafından öldürülen bilim öğretmenin canlandırdı. Setteki bir başka deneyimli oyuncu olan Dick Miller da gremlinler ile ilk kez temasa geçen kişiyi oynadı. Sette birçok aktör ile vakit geçiren Galligan, onlarla kariyerli hakkında sohbet etme fırsatı buldu. Rand'i Hoyt Axton canlandırdı. Rol için geniş bir oyuncu listesi hazırlayan film yapımcıları tercihlerini Axton'dan yana kullandı. Pat Harrington Jr. rol için düşünüldü. Pat Hingle da denemelere katıldı. Filmin besteleri Jerry Goldsmith tarafından hazırlandı. Goldsmith bu filmdeki emeğiyle Saturn Ödülleri'nde En İyi Müzik dalında ödül kazandı. Goldsmith, Gizmo'nun müziğini yazdı ama seslendirmeyi yapan Mendel bunu asla söylemedi. Goldsmith'in tanıdığı bir kız, daha önce hiçbir filmde çalışmamış olmasına rağmen Gizmo'nun şarkısını söylemesi için kiralandı. Arjantin ve İspanya'da Ağustos ayında gösterime girdi. Ekim ayında ise Batı Almanya'daki ilk gösterimini yaptı. Meksika, Avustralya ve Avrupa'nın geri kalanındaki gösterimleri Aralık ayında başladı. Uluslararası kültür engellerini aşmak için filmin farklı versiyonları gösterime sokuldu. Mendel bazı cümleleri daha anlaşılır telaffuz etmeye çalıştı. Mesela "Parlak ışık" cümlesini Almancanın farklı aksanlarında söyledi. Bölgesel müzik ve mizah da filmin yabancı lisanlardaki versiyonlarına dahil edildi. Dante filmi dünya çapında bir başarı olarak gördü. Bilim kurgu yazarı Harlan Ellison ise filmden nefret etti. Chris Columbus'u arayıp filmi ne kadar "dandik" bulduğunu söyledi. Ellison'ın en büyük itirazı yaratıkların karda dolaşarak ıslanıp çoğalmaları üzerineydi. Ayrıca gece yarısı ile ilgili saat dilimi konusuna da takılmıştı. Çünkü zaten dünyanın bir yerinde muhakkak gece yarısıydı. Leonard Maltin de televizyon programı Entertainment Tonight'ta filmi oldukça eleştirdi. Filmin "iğrenç ve ticari" olduğunu söyledi. Film hedef kitle için 30 Ağustos 1985 tarihinde tekrar gösterime sokuldu. Brüt olarak 153,083,102 dolar kazandı. Filmin DVD'leri 1997 yılında piyasaya sürüldü ve 1999 yılında tekrar dağıtıldı. 20 Ağustos 2002 tarihinde, filmin yapım ve oyuncu ekibinin yorumlarının, silinmiş sahnelerin bulunduğu özel edisyonu satışa sunuldu. Tartışmalar Bazı eleştirmenler filmin konusunun Noel tatilinde geçmesine rağmen, yaz ayında gösterime girmesini yadırgamıştı. Filmdeki şiddet unsurları da bazı kitleler arasında tartışmaya sebep oldu. Bu yüzden birçok kişi, film bitmeden çocuğunu sinema salonundan çıkartmak zorunda kaldı. Gremlinler, finansal ve eleştirel bakımdan başarılı olsa da, kültürel açıdan duygusuz olduğu yönünde eleştirilere maruz kaldı. Bazı yorumcular filmin, hem de gururlu bir tavırla, gremlinleri Afrikalı Amerikanlar olarak sunduğunu belirtti. Filmin gösterimi sırasında Afrikalı Amerikan toplumların bazı üyeleri filmi protesto etti. Patricia Turner gremlinlerin, Afrikalı Amerikanların olumsuz yönlerini yansıttığını yazdı. Onların siyah müzik dinlemesinin, break dans yapmalarının, güneş gözlüğü ile bere takmalarının 1980'lerin Afrikalı Amerikan erkeklerin tarzı ile uyuştuğunu yazdı. Gremliler'in Bill'in babası gibi karakterler yüzünden, teknolojiye karşıtı olduğu da yazıldı. Kirkpatrick Sale, filmin teknoloji karşıtı Rebels Against the Future adlı kitap gibi olduğunu söyledi. Mesela Bay Wing, televizyondan son derece nefret eder. Chris Columbus filmdeki kuklaların ardındaki tematik gücü "Deneyimlerim, Noel vaktinde insanların savuma mekanizmalarının zayıfladığını söylüyordu. Noel zamanı korkunç şeyler olmalı" diye açıkladı. Joe Dante de "Filmi bütünleyen tema buydu. Gremlinler ile retro bir Frank Capra filmi yaptık" dedi. Phoebe Cates'in canlandırdığı Kate Beringer'ın babasının bacada sıkışıp kalmasıyla ilgili söyledi tiradı da bazı tartışmalara sebep oldu. Dante "İnsanlar ne tepki vereceklerini bilemediler. Absürddü. Kız çok trajikti, tam da benim istediğim gibiydi" diye konuştu. Kurgucu, yapımcı, stüdyo ve deneme gösterimine katılan seyirciler bu sahnenin önemini anlamadı. Herkes Dante'den bu sahneyi filmden çıkarmasını istiyordu. Steven Spielberg sahneyi anlamadığını ancak istiyorsa onu destekleyeceğini söyledi. Sahne filmde kaldı ve Gremlinler bu sayede daha karanlık oldu. Filmin karakterlerinin yer aldığı beslenme çantaları, termoslar, kağıt yemek torbaları ve rozetler üretildi. George Gipe'in film ile aynı adı taşıyan romanı Avon Books tarafından 1984 Haziran'ında dağıtıldı. Romanda gremlinler kökeni açıklandı. Gremlinler, yabancı bir gezegendeki nazik ve dalgın bir bilim adamı tarafından yaratılmışlardı. Bu açıklama başka bir romanda yer almadı ama yazar David Bischoff, Gremlinler 2 adlı kitabında bu bilgiden faydalandı. Gremlinlerin kökeni her iki filmde de kesin olarak verilmedi. Filmi temel alan çeşitli video oyunları üretildi. Filmin gösterimi sırasında, filmdeki bazı sahnelerin temel alındığı interaktif kurgu oyunu Gremlins - The Adventure (1985) ev bilgisayarları (Acorn Electron, BBC Micro, Commodore 64 ve ZX Spectrum'ı da kapsayan) için satışa sunuldu. Adventure Soft'un hazırladığı oyunu metni temel alan Brian Howarth yazdı. Atari şirketi de filmden uyarlanan bir oyun hazırladı. 2000'li yıllara gelindiğinde film için hazırlanan oyun sayısında artış başladı. 2001 yılında Game Boy için Gremlins: Unleashed! adlı oyun piyasaya sürüldü. Oyunda Gizmo, Stripe'ı yakalamayı denerken otuz gremlin de onu yakalamaya çalışıyordu. Gizmo ve Stripe'ın her ikisi de oyunda kontrol edilebilir karakterlerdi. Gizmo ve Stripe'nin kontrol edildiği Gremlins: Stripe Versus Gizmo adlı oyun 2002 yılında satışa çıkarıldı. Filmin gösterimi sırasında, Ralston tarafından üretilen kahvaltı gevereklerinin kutusunda gremlinlerin resmi yer aldı. Bu kahvaltı gevreği tat olarak Captain Crunch ile benzerdi. Etkileri Gremlinler filmi, Kamçılı Adam ile birlikte Motion Picture Association America'nın PG-13 (13 yaşından küçükler ebeveynleri ile izleyebilir) sertifikası yaratmasında etkili oldu ve Red Dawn filmi 1984 yılının Ağustos ayında sertifika ile gösterime giren ilk film oldu. Ghoulies, Troll, Hobgoblins, Beasties, Kamillions, Spookies, ve Munchies adlı filmler küçük canavarları konu ediniyordu. Filmlerin çoğu eleştirel açıdan başarılı olamadı. Hobgoblins, televizyon dizisi Mystery Science Theater 300 oldu. Gerçekte Critters ve Ghoulies filmlerinin geliştirme aşaması Gremlinler'den daha önce başlamıştı. Anime Pet Shop of Horrors, Gremlinler ile kıyaslandı. Konuşan bebek Furby'nin Gizmo'ya benzediğini gören Warner Bros. yetkililerinin dava açmayı düşündükleri belirtildi. Ancak bir süre sonra yetkililer bunun gerçeklik ile alakası olmadığını açıkladı. Gremlinler, Asya'da, özellikle de Singapur, Hong Kong ve Çin'de önemli bir kült karakter haline geldi. Tayland'da gremlin dondurmaları ve bonbonları yapıldı. Gremlinler ayrıca British Telecom'un da reklamında göründü. Gremlinler, Code Monkey adlı animasyon televizyon dizisinin bir bölümünde de yer aldı. Gremlinler, 1985 yılındaki Saturn Ödülleri'nde En İyi Yönetmen, En İyi Korku Filmi, En İyi Müzik, En İyi Özel Efekt ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dallarında ödül kazandı. En İyi Makyaj, En İyi Genç Erkek Oyuncu Performansı, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, En İyi Yazar dallarında da adaylık elde etti. Ayrıca 1985 Altın Ekran Ödülü'nü kazanırken, 1985 Genç Artist Ödülleri'nde En İyi Aile Filmi (Macera) kategorisini kazandı. Billy'nin genç arkadaşını oynayan Corey Feldman, Genç Artist Ödülleri'nde Müzikal, Komedi, Macera ya da Drama Filmindeki En İyi Genç Erkek Oyuncu ödülüne aday oldu. Kaynaklar Dış bağlantılar * * * Gremlins Online! - Sürekli güncellenen hayran sitesi * Gremlins in the Mix - Gremlins çalışması * April 27, 1982, Christopher Columbus'un yazdığı senaryonun ikinci taslağı * Roger Ebert'in eleştirisi * Gizmo ve gremlins hakkında bilgi * Gremlins 2600 video oyunu hakkında bilgi * 5200 Gremlins eleştirisi

Kaynaklar

Vikipedi

Gremlinler

Oyuncular

Kaynaklar

Gremlinler Resimleri

Gremlinler 2

Zach Galligan

Joe Dante

Peter Gabriel

Arabalar 2

1980'ler

Steven Spielberg filmografisi

Parliament Sinema Kulübü

Gremlinler

Gremlinler Hakkında Detaylı Bilgi

Oyuncular

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Gremlinler Resimleri

Okuma Önerileri

Gremlinler 2

Zach Galligan

Joe Dante

Peter Gabriel

Arabalar 2

1980'ler

Steven Spielberg filmografisi

Parliament Sinema Kulübü