Biyocoğrafi ve etnik kökenler
Biyocoğrafi ve etnik köken için ayrı DNA testleri mecuttur ama bunların geleneksel soybilimin ilgi alanına girmez. Genetik soybilim halklar arasında hayret verici bağlantılar ortaya çıkarmıştır. Örneğin, eski Fenikelilerin günümüz Malta adası topluluğunun atası olduğunu göstermiştir. Daha çok bilgi için Biyocoğrafi soy, soybilimsel DNA testi ve topluluk genetiği maddelerine bakınız.İnsan göçleri
Soybilimsel DNA test yöntemleri ayrıca daha büyük zaman ölçekleri için kullanılarak insan göç yollarını çizmekte kullanılmaktadır. Örneğin, ilk insanların Kuzey amerika'ya ne zaman ve nereden geldiklerini belirlemekte kullanılmışladır. İnsan göç yollarını haritalamak amacıyla son yıllarda bazı araştırmacılar ve laboratuvarlar dünyanın her tarafındaki yerli topluluklardan örnekler toplamaktadırlar. Yakın zamanda bu bilmi halka sunmayı amaçlayan çeşitli projeler de başlatılmıştır. Bir örnek, yukarıdaTarih
bölümünde belirtildiği üzere, National Geographic Society'nin Genografik Projesi'dir, bu proje5 kıtadan 100.000 kişiden elde edilmiş DNA numuneleri toplayıp analiz ederek tarihsel insan göçlerini haritalamayı amaçlamaktadır. Bir diğer örnek, DNA Klanları Genetik Köken Analiz (DNA Clans Genetic Ancestry Analysis)'dir, bu projede bir kişinin dünyanın her tarafından yerli etnik gruplara olan genetik bağlantısı ölçülmektedir.Tipik müşteri ve ilgi grupları
Erkek DNA test müşterileri çoğu zaman babalarının babasal kökenini belirlemek amacıyla bir Y kromozom testiyle başlar. Kadınlar genelde mitokondri testiyle başlayıp anasal soylarını takip ederler, aynı test genelde erkekler tarafından da yapılır. DNA testi satın alanlar genelde belli bir atasal grupla olan ilişkileri hakkında nicel, bilimsel bir bağlantı elde etmeyi amaçlar. Örneğin, bu hizmetlerin bazı müşterileri baba tarafından Viking kökenli olduklarının kanıtlanmayı arzu ettiklerini bildirmişlerdir. Bu piyasa talebini karşılamak için bir Birtanya DNA test servisi, Oxford Ancestors, ekrkelerin Viking soyundan geldiğini test edecek bir Y kromozom testi sunmaktadır. DNA'ları bu haplogruba ait çıkanlara test servisi tarafından bir Viking Soyu sertifikası verilmektedir. Aynı DNA test şirketi, BBC ile ortaklaşa olarak "Vikinglerin Kanı" adlı bir televizyon belgeseli hazırlamıştır, DNA testinin Viking kökeni ortaya çıkarmakta nasıl kullanılacağını anlatan. The RootsWeb Genealogy-DNA adlı İnternet tartışma grubunun dünya çapında 750 üyesi bulunmaktadır. Bazı liste üyeleri DNA testi yaptırmış olup sonuçların yorumlanması konusunda tavsiye ve yönlendirme isterler. Listede ayrıca bazı etnik gruplar, coğrafi bölgeler veya soyadlara bakan DNA projelerinin idarecileri bulunmaktadır. == Babasal ve anasal DNA sülaleleri == Mitokondriler ökaryotik hücrelerin (insanlarınki gibi) sitoplazmasında bulunan organellerdir. Başlıca işlevleri hücreye enerji sağlamaktır. Mitokondrilerin bir zamanlar serbest yaşayan simbiyotik bakterilerin işlevini kaybetmiş kalıntıları olduğu düşünülmektedir. Mitokondrilerin bir zamanlar serbest yaşayan organizmalar olduğunun bir belirtisi, mitokondriyal DNA (mtDNA) olarak adlandırılan, nispeten küçük dairesel bir DNA parçasına sahip olmasıdır. İnsan DNA'sının çok büyük bir kısmı hücre çekirdeğindeki kromozomlarda bulunur ama mtDNA bir istisnadır. Kişiler sitoplazma ve onda bulunan organelleri annelerinden kalıt alırlar, çünkü bunlar yumurta hücresinden kaynaklanır, spermden değil. Mitokondriyal DNA'da bir mutasyon meydana gelince bu mutasyon dişilerden oluşan bir sülale boyunca aktarılır. Bu ender mutasyonlar kopyalama hatalarından kaynaklanır -- DNA kopayalanırken DNA dizisinde tek bir hata meydana gelebilir, bunun sonucuna tek nükleotit polimofizmi (İngilizce single nucleotide polymorphism teriminin kısaltması olan SNP olarak da bilinir). İnsan Y kromozomları erkeğe özgü seks kromozomlarıdır; Y kromozomuna sahip insanların hemen hepsi morfolojik olara erkektir. Y kromozomları dolayısıyla babadan oğula aktarılır; Y kromozomları çekirdekte bulunmalarına rağmen X kromozomu ile rekombinasyon yapabildikleri tek yer Y kromozomunun uçlarıdır. Y kromozomunun büyük bir çoğunluğu rekombinasyon yapmaz. Y kromozomunda mutasyonlar oluştuğu zaman doğrudan babadan oğula, erkek sülalesi boyunca aktarılır. Y-DNA ve mtDNA dolayısıyla mutasyonlar dışında aynen aktarılmaları bakımından benzerdirler. Diğer kromozomlar, otozomlar ve kadınlarda X kromozomları, mayoz bölünme sırasında krosover denen bir süreç sonucu birbirleriyle genetik malzemlerini paylaşırlar. Pratikte bunun anlamı, bu kromozomlardaki genetik malzemenin her nesilde karışması demektir ve böylece yeni mutasyonlar ebeveynden yavrulara rastgele aktarılır. Y-DNA ve mtDNA mutasyonlar hiç karışmama özelliği sayesinde bunlarda meydana gelen mutasyonların kaydı korunur ve dolayısıyla bunların hangi tarihi sıra ile meydana geldiği kestirilebilir. Örneğin, on Y kromozomu (on farklı erkekten elde edilmiş) aynı A mutasyonunu taşısa ama bunların sadece beşi ikinci bir B mutasyonunu taşıyorsa, B mutasyonunun A'dan sonra meydana gelmiş olması gerekir. Ayrıca, bu A mutasyonun taşıyan 10 erkeğin hepsi, bu mutasyonun ilk meydana geldiği bir erkeğin, erkek soyundan ahvadıdır. B mütasyonu taşıyan ilk erkek de aynı erkeğin soyundan inmedir ama aynı zamanda B mutasyonuna sahip olan erkeklerin erkek taraflı atasıdır. Bu tür mutasyonların dizisi moleküler soyları tanımlar. Ayrıca her SNP mutasyonu, haplogrup olarak adlandırılan bir Y kromozomları kümesini tanımlamayı sağlar. A mutasyonunu taşıyan tüm erkekler bir haplogrup, B mutasyonunu taşıyan tüm erkekler de haplogruba aittir, ama B mutasyonu (eğer bir SNP ise) daha yakın zamanda oluşmuş bir haplogrubu da tanımlar. B haplogrubuna ait olmayanlar A haplogrubuna da ait değildirler. Hem mtDNA hem de Y kromozomları soylara ve haplogruplara göre gruplanabilir; bunlar çoğu zaman ağaca benzer şekillerle gösterilir. == Faydalar Genetik soybilim, soybilimcilerin genealojik bulgularını DNA testleri ile kontrol etmelerini veya takviye etmelerini sağlar. Başka bir kişiyle aynı çıkan bir test sonucu * Daha çok genealojik araştırma yapılabilecek yörelere işaret edebilir * Atasal bir yöreyi belirlemeyi sağlayabilir * Sağ akrabaları keşfedebilir * Mevcut araştırmayı doğrulayabilir * Aileler arasında olduğundan şüphelenilen bağlantıları doğrulayabilir veya reddedebilir. * Köken hakkında teorileri kantılayabilir veya çürütebilir. Zayıflıkları == DNA testine karşı çıkan kişiler aşağıda belirtilen nedenleri öne sürerler: * Masraf * Test kalitesi * Mahremiyetle ilgili endişeler * Etnik kimlik kaybı Y-DNA ve mtDNA testleri sadece tek bir sülaleyi belirlemeye yararlar (kişinin babasının babasının babasının... ve kişinin annesinin annesinin annesinin ... . On nesil geriye gidilince bir kişinin atalarının sayısı 1024'e ulaşabilir (eğer atalar kendi aralarında çiftleşmişlerse bu sayı daha küçük olabilir), ama Y-DNA veya mtDNA testleri bu atalardan sadece biri hakkında bilgi verir. Buna rağmen bazı soybilimci pekçok kuzenlerini (1., 2. 3. dereceden ve farklı soyadlara sahip) tespit etmiş ve onlarla ilişki içinde olabilirler, bu uzak akrabalar da DNA testi yapmaya ikna edilebilirse başka atasal DNA sülaleleri elde edilebilir. == Beklenen büyüme Genetik soybilim hızla büyüyen bir sahadır. Test masrafları düştükçe test yaptıran kişi sayısa da artmaktadır. Bunun sonucuDNA veritabanları
nda bir haplogrup bulma olasılığının artması beklenebilir. Laboratuvarlar ve test şirketleri daha iyi yorumlar yapmayı sağlayacak yeni yöntemler geliştirmek için araştırma yapmaktadırlar. Akrabalar arasında genetik uzaklık == Bir kişinin aile ağacı veya genogramının bilinmesi halinde, bu bilgi kişiler arasındaki genetik uzaklığı belirlemekte kullanılabilir. Genetik uzaklık genelde genetik aynılığın yüzdesi olarak ifade edilir bu yüzde ortak bir atadan kalıt olan genomun yüzdesidir. Genetik uzaklık, genomik aynılık değildir (bu hemen her zaman iki insan arasında %99,9'dur) Genetik benzerliği hesaplamanın bir yolu, akraba evliliği hesabı (İng. inbreeding calculation) yapıp sonucu 2 ile çarpmaktır, çünkü bir yavrunun aynı aleli her iki ebeveynden edinme olasılığı 1/2'dir. Örneğin bir kardeş ilişkisinde iki alelin akrabalık yoluyla aynı olma olasılığı %25'tir. == Kaynaklar == – Scholar search | doi = 10.1038/nrg1124 }} == Ayrıca bakınız == * Alel * Alel sıklığı * Elektroferogram * Soyadı * Soybilimsel DNA testi * Soybilim * Genetik rekombinasyon * Haplogrup * Haplotip * İnsan mitokondriyal DNA haplogrupları * İnsan Y-kromozom DNA haplogrupları * İnsan mitochondriyal genetiği * En yakın ortak ata * Kısa bitişik tekrar (Short tandem repeat; STR) * Tek nükleotit polimorfizmi (Single nucleotide polymorphism; SNP) * Y-STR (Y-chromosome short tandem repeat; Y kromozomu kısa bitişik tekrarı) * Etnik gruplara göre Y-DNA haplogrupları * Babasızlık olayları * Genetik tanı merkezi == Daha çok okuma için == * Terrence Carmichael and Alexander Kuklin (2000). How to DNA Test Our Family Relationships. DNA Press. Early (and still unique) book on adoptions, paternity and other relationship testing. Carmichael is a founder of GeneTree. * L. Cavalli-Sforza et al. (1994). The History and Geography of Human Genes. Princeton: Princeton University Press. Dense but very comprehensive. * Luigi-Luca and Francesco Cavalli-Sforza (1998). The Great Human Diasporas, translated from the Italian by Sarah Thorne. Reading, Mass. : Perseus Books. More readable than the Stanford professor’s other books. * Colleen Fitzpatrick and Andrew Yeiser (2005). DNA and Genealogy. Rice Book Press. Highly regarded commentary on news stories about DNA and how-to introduction for laymen. * Clive Gamble (1993). Timewalkers: The Prehistory of Global Colonization. Stroud: Sutton. Popular account of human prehistory by British anthropologist/archeologist. Article from American Scientist. * Anne Hart – How to Interpret Family History & Ancestry DNA Test Results for Beginners, includes books, online articles and videos on genetic genealogy by this journalist and author * Cyndi Howells (n.d.). Netting Your Ancestors – Genealogical Research on the Internet. Baltimore: Genealogical Publishing Company. Guide to electronic sources by author of Cyndi’s List website. * M. Jobling (2003). Human Evolutionary Genetics. Standard college and graduate school level textbook by leading expert. * Charles F. Kerchner Jr. (2004). Self-published. Genetic Genealogy DNA Testing Dictionary. Lookup source for esoteric terminology used. * Steve Olson (2002). Mapping Human History. Boston: Houghton Mifflin Company. Survey of major populations. * Stephen Oppenheimer (2003). The Real Eve. Modern Man’s Journey out of Africa. Carroll & Graf. Champions the “beachcomber route” theory with much technical detail. * PBS (2003). The Journey of Man DVD. Broadcast aired in January 2003, Spencer Wells, host. * Donald Panther-Yates and Elizabeth Caldwell Hirschman (2006). “DNA Haplotyping and Diversity: An Anthropogenealogical Method for Researching Lineages and Family Ethnicity,” International Journal of the Humanities 2:2043-55. Guide to finding matches in world databanks and interpreting genetic information in terms of history and recent emigration studies. * Chris Pomery (2004) DNA and Family History: How Genetic Testing Can Advance Your Genealogical Research. London: National Archives. Early guide for do-it-yourself genealogists. Now updated (2007) as Family History in the Genes: Trace Your DNA and Grow Your Family Tree. * Alan Savin (2003). DNA for Family Historians. Maidenhead: Genetic Genealogy Guides. Slim paperback first published in 2000, now available also in German. * Thomas H. Shawker (2004). Unlocking Your Genetic History: A Step-by-Step Guide to Discovering Your Family's Medical and Genetic Heritage (National Genealogical Society Guide, 6). Guide to the difficult subject of family medical history and genetic diseases. * Megan Smolenyak and Ann Turner (2004). Trace Your Roots with DNA: Using Genetic Tests to Explore Your Family Tree. Rodale Books, ISBN 978-1-59486-006-5. Recent tool for amateur genealogists by seminar speaker and DNA listserv moderator. * Bryan Sykes (2001) The Seven Daughters of Eve. The Science that Reveals Our Genetic Ancestry. New York, Norton. Names the founders of Europe’s major female haplogroups Helena, Jasmine, Katrine, Tara, Velda, Xenia, and Ursula. * Bryan Sykes (2004). Adam's Curse. A Future without Men. New York: W. W. Norton. The Oxford professor’s male sequel to The Seven Daughters of Eve. * Linda Tagliaferro (1999). The Complete Idiot’s Guide to Decoding Your Genes. Alpha Books. Uses everyday language to explain the role genes play in shaping who we are. * Spencer Wells (2004). The Journey of Man. New York: Random House.
== Dış bağlantılar Haritalar * National Geographic Atlas of the Human Journey (