Eşrefoğlu Rumi
Kısaca: Eşrefoğlu Rumi Anadolu’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi, Abdullah bin Eşref bin Muhammed Mısri olup, babasının adı ile şöhret buldu. Babası Eşref Efendi, Mısır’dan İznik’e göç etti. Abdullah, İznik’te doğdu. 1484 (H.889) tarihinde İznik’te vefat etti. Babasının terbiyesi altında büyüyen Abdulah, önce İznik medreselerinde çeşitli alimlerden ders alarak, zamanın din ve fen ilimlerinde yetişti. Sonra, Bursa’ya giderek Çelebi Mehmed’in medresesine girdi. Burada tefsir, hadis ve fık ...devamı ☟
Eşrefoğlu Rumi Anadolu’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi, Abdullah bin Eşref bin Muhammed Mısri olup, babasının adı ile şöhret buldu. Babası Eşref Efendi, Mısır’dan İznik’e göç etti. Abdullah, İznik’te doğdu. 1484 (H.889) tarihinde İznik’te vefat etti.
Babasının terbiyesi altında büyüyen Abdulah, önce İznik medreselerinde çeşitli alimlerden ders alarak, zamanın din ve fen ilimlerinde yetişti. Sonra, Bursa’ya giderek Çelebi Mehmed’in medresesine girdi. Burada tefsir, hadis ve fıkıh ilimlerini tahsil ederek söz sahibi alimler derecesine yükseldi. Medreseyi bitirince, hocası büyük alim Alaeddin Ali hazretlerinin yardımcısı oldu. Çelebi Mehmed Han medresesinde bir müddet ders veren Abdullah, tasavvuf yoluna meyletti ve Bursa’daki Emir Sultan’ın huzuruna gitti. Talebesi olup, hizmetiyle şereflenmek istediğini bildirdi. Emir Sultan, Abdullah’ın tasavvufa tutkunluğunu görünce, onu evliyanın büyüğü Hacı Bayram-ı Veli’ye gönderdi. Ankara’ya gidip, yeni hocasına teslim oldu.
Hacı Bayram-ı Veli hazretleri, ona nefsini terbiye edecek vazifeler verdi. Yaşı kırkın üzerinde ve büyük bir alim olduğu halde hocasının emirlerine; “Başüstüne” diyerek sıkı sıkıya sarılırdı. Eşrefoğlu Abdullah, on bir sene müddetle hocasının hizmetinde bulundu ve pekçok imtihandan geçti. Hiçbir işten şikayette bulunmadı. Sabrı, hocasına olan muhabbeti ve hürmeti üzerine, Hacı Bayram-ı Veli, kızı Hayrünnisa’yı ona nikah ederek evlendirdi. Bir ara İznik’e gittiyse de sonra tekrar Ankara’ya döndü. Hocası onu insanlara İslam dininin emir ve yasaklarını anlatmakla vazifelendirerek, tekrar İznik’e gönderdi ve bir müddet sonra Ankara’ya dönmesini istedi. Eşrefoğlu Abdullah İznik’e gidip, geldikten sonra hocasının emriyle Abdülkadir-i Geylani hazretlerinin torunlarından Şeyh Hüseyin Hamevi’den Kadiriyye yolunu öğrenmek üzere Hama’ya gitti.
Hüseyin Hamevi, önce nefsini terbiye etmek üzere bu yeni talebesini kırk gün halvet için bir hücreye koydu. Eşrefoğlu Abdullah, Hama’da da sıkı bir riyazet ve mücahedeye tabi tutuldu. Kırk gün içinde Hüseyin Hamevi, Abdullah’a ziyade teveccühlerde bulundu. Bu kırk günlük imtihanı başarıyla veren Abdullah, tasavvufta pek yüksek mertebelere çıkmış olarak icazetname (diploma) aldı. Hüseyin Hamevi’nin halifesi olarak Rumeli’ne (Anadolu’ya), Kadiri yolunu yaymak üzere vazifelendirildi. Hüseyin Hamevi, Abdullah’ı Anadolu’ya uğurladıktan bir müddet sonra arkasından baktı ve; “Abdullah-ı Rumi koca bir deniz imiş, bizde bulunan her şeyi çekip sinesine aldı.” buyurdu. Çocukları ile birlikte Ankara’ya giden Abdulah-ı Rumi, kayınpederi Hacı Bayram-ı Veli’nin yanında bir müddet daha kaldıktan sonra İznik’e yerleşti. Bir dergah kurarak, talebelerine ders vermeye, Kadiri yolunu yaymaya, insanları gurur, kibir, kendini beğenme gibi kalb hastalıklarından kurtarmaya büyük gayret gösterdi. Bu şekilde gayretli çalışmaları çevreden işitilmeye başladı. Bursa’dan, İstanbul’dan ve diğer vilayetlerden akın akın gelip talebesi olmakla şereflenmek istiyenler çoğaldı. Sadrazam Mahmud Paşa da talebelerinden oldu. Abdurrahman-ı Tırsi en üstün talebesi idi. Vefatında onu yerine vekil bıraktı ve kızı Züleyha ile evlendirdi. 1484 (H.889) senesinde İznik’te vefat etti. Kabr-i şerifi ziyaret mahallidir.
Abdullah-ı Rumi, Fatih Sultan Mehmed Hanın İstanbul’u fethinden önce, Müzekkinnüfus isimli eserini yazdı. Bundan başka Tarikatname, Delail-ün-Nübüvve, Fütüvvetname, İbretname, Mazeretname, Elestname, Nasihatname, Hayretname, Münacatname, Cinan-ül-Cenan, Tacname, Eşref-üt-Talibin gibi eserleri vardır. Divan’ı Ünlü olup, Yunus Emre tipinde tekke edebiyatı şiirleri söylemiştir. Şiirlerinde Rumi mahlasını kullanmıştır. Eşrefzade-i Rumi’nin “Tövbeye Gel” şiiri Ünlüdur:
Ey hevasına tapan Tövbeye gel tövbeye Hakk’a tap haktan utan Tövbeye gel tövbeye
Nice nefse uyasın Nice dünya kovasın Vakt ola usanasın Tövbeye gel tövbeye
Nice beslersin teni Yılan çıyan yer anı Ko teni besle canı Tövbeye gel tövbeye
Sen dünya-perest oldun Nefsün ile dost oldun Sanma dirisin, öldün Tövbeye gel tövbeye
Sen teni, sandın seni Bilmedin senden teni Odlara yaktın canı Tövbeye gel tövbeye
Gör bu müvekkilleri Yazarlar hayr u şerri Günahtan gel sen berü Tövbeye gel tövbeye
Ey miskin ademoğlı Usan tutma alemi Esmeden ölüm yeli Tövbeye gel tövbeye
Göçer bu dünya kalmaz Ömür payidar olmaz Son pişman assı kılmaz Tövbeye gel tövbeye
Tövbe suyıyla arın Dime gel bugün yarın Göresin hak didarın Tövbeye gel tövbeye
Eşrefoğlu Rumi sen Tövbe kıl erken uyan Olma yolunda yayan Tövbeye gel tövbeye
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bir şiiri:
Ey hevasına tapan, Tövbeye gel, tövbeye, Hakka tap, Haktan utan, Tövbeye gel, tövbeye.
Nice nefse uyasın, Nice dünya kovasın, Vakt ola usanasın, Tövbeye gel, tövbeye.
Nice beslersin teni, Yılan çıyan yer anı, Ko teni, besle canı, Tövbeye gel, tövbeye.
Sen dünya-perest oldun, Nefsin ile dost oldun, Sanma dirisin, öldün, Tövbeye gel, tövbeye.
Sen teni, sandın seni, Bilmedin senden teni, Odlara yaktın canı, Tövbeye gel, tövbeye.
Gör bu müvekkelleri, Yazarlar hayrı, şerri, Günahtan gel sen beri, Tövbeye gel, tövbeye.
Ey miskin Âdemoğlu, Usan tutma alemi, Esmeden ölüm yeli, Tövbeye gel, tövbeye
Ölüm gelecek naçar, Dilin tadını şeşer, Erken işini başar, Tövbeye gel, tövbeye.
Göçer bu dünya kalmaz. Ömür payidar olmaz, Son pişman, assı kılmaz Tövbeye gel, tövbeye.
Tövbe suyuyla arın, Deme gel bugün yarın, Göresin Hak didarın, Tövbeye gel, tövbeye.
Eşrefoğlu Rumi sen, Tövbe kıl erken uyan, Olma yolunda yayan, Tövbeye gel, tövbeye.
Eşrefoğlu Abdullah Rûmî
6 yıl önceyaymıştır. Burada Eşrefoğlu Rumi kurucusu olduğu ve Kâdirîliğin bir kolu olan Eşrefîliği yayar. 1469 yılında yine İznik'te vefat eder. Eşrefoğlu eserlerinde...
Eşrefoğlu Abdullah Rí»mí®, 1469, Anadolu, Ankara, Arapça, Bursa, Fakih, Farsça, Hacı Bayram Veli, Kadiri, MeczupRum Mehmet Paşa Camii
6 yıl önceRum Mehmet Paşa Camii ya da Rumi Mehmet Paşa Camii, İstanbulun Üsküdar ilçesinde yer alan, Osmanlı döneminden kalma tarihî bir ibadethanedir. Rum asıllı...
Hacı Bayram-ı Veli
3 yıl önceirfan ocağına, devrinin meşhur alimleri, hak aşıkları akın etti. Damadı Eşrefoğlu Rumi, Şeyh Akbıyık, Bıçakçı Ömer Sıkinî, Göynüklü Uzun Selahaddin, Edirne...
Hacı Bayram-ı Veli, Hacı Bayram-ı VeliTasavvuf edebiyatı
3 yıl önceHacı Bektaş-ı Veli 14.yy.: Kaygusuz Abdal 15.yy.: Hacı Bayram-ı Veli, Eşrefoğlu Rumi 16.yy.: Pir Sultan Abdal 17.yy.: Niyaz-ı Mısrî, Sinân-ı Ümmî, Hüdâi...
Tasavvuf edebiyatı, Ahmed Yesevi, Edebiyat, Efsane, Fıkra, Halk edebiyatı, Masal, Tarikat, Taslak, Yunus EmreMehmet Kaplan
3 yıl önce(1979) Kültür ve Dil (1982) Yahya Kemal (1982) Akademik tezler Travay: Eşrefoğlu Rumi, Hayatı ve Eserleri, 1937 Lisans Tezi: Emir Sultan, 1939 Doktora Tezi:...
Mehmet Kaplan (anlam ayrım), Mehmet Kaplan (politikacı), Mehmet Kaplan (yazar), Anlam ayrımEmir Sultan Camii
3 yıl öncedört köşe pencerelerin etrafı çok defa mukarnaslarla işlenmiş ve üstüne Rumi motiflerle süslü alınlıklar yerleştirilmiş olan Emir Sultan Camii’nin mihrabı...
Emir Sultan Camii, 1366, 1429, 1507, 1795, 1804, 1855, Bursa, Emir Sultan, I. Mehmet, III. SelimÂşık Ömer
6 yıl öncerevanı Niyazi hakikat kılmada niyaz Yunus her dem eder keşif ile raz Yok Eşrefoğlu'nun sözünde güdaz Nutki irşad eder işiden cam Şerifi değil mi cümleye üstad...
Türk edebiyatı
3 yıl önceHalveti edebiyatı; Halvetilikle kadiriliği birleştirerek eşrefiliği kuran Eşrefoğlu Rumi, İbrahim Gülşeni, Üftade, onun halifesi ve Celvetliğin kurucusu Aziz...
Edebiyat, Türkler, Türkçe, Roman, Hikaye, Klasizm, Sembolizm, Romantizm