68 yılında İmparator Nero`ya düzenlenen suikastin ardından İmparatorluk, Marcus Antonius`un öldüğü İ.Ö. 30 yılından beri ilk kez kısa süreli de olsa bir iç savaşla karşı karşıya kalmıştı. Haziran 68 ve Aralık 69 tarihleri arasında Roma, nihayetinde Flavius Hanedanı`nın kurucusu Vespasian`ın taca çıkışına kadar birbiri ardınca İmparatorluk yapan Galba, Otho ve Vitellius tahta çıkışlarını ve düşüşlerine tanıklık etti. İç savaşın bu dönemi Roma İmparatorluğu`ndaki döngüsel politik karışıklıkların sembolü oldu. Bu iç savaşın neden olduğu askeri ve politik anarşinin, Batavian isyanı`nındaki bozgun gibi ciddi yan etkileri oldu.
Veraset
Nero`dan Galba`ya
65 yılında Pisonia, cumhuriyet`i yeniden canlandırmayı amaçlayan bir komplo tertiplediyse de başarız oldu. 67 sonu ya da 68 başında, Galya Lugdunensis valisi Caius Julius Vindex, Hispanya Tarraconensis valisi Servius Sulpicius Galba`yı Nero`nun yerine geçirebilmek amacıyla onun vergi politikasını bahane ederek isyan etti.Vindex`in Galya`daki isyanı başarısız oldu. Germanya sınırında konuşlu Roma Lejyonları, Vindex`i karşılamak ve hain olarak karşı koymak için harekete geçti. Lucius Verginius Rufus önderliğindeki Ren ordusu Vindex`i bozguna uğrattı, ardından Vindex intihar etti. Galba, Senato tarfından ilan edilen ilk "halk düşmanı" dır.
Haziran 68`de, Senate kendini Nero`dan koruyabilmek için inisiyatif aldı ve onu "halk düşmanı" ilan ederek Galba`yı İmparator seçti. Kendi kendine imparator olmak isteyen Nymphidius Sabinus, praetorian muhafızlara, Nero`ya ihanet etmeleri için rüşvet verdi. Nero, suikast sonucu öldürüldü. Galba, imparator olarak tanındı ve Lejyonlarının başında şehre girişi sevinçle karşılandı.
Galba`nın Lejyon`ları: VI ``Victrix``, I ``Macriana liberatrix``, I ``Adiutrix``, III ``Augusta`` ve VII ``Gemina``.
Galba`dan Otho`ya
Olayların bu yönde gelişmesi, Germen lejyonlarına, sadakatlarına karşılık olarak bekledikleri ödülü getirmedi ancak suçlamaktan ziyade Galba`nın tahta giden yolunu tıkadılar. Komutanları Rufus`un yeri hemen yeni imparator tarafından değiştirildi. Aulus Vitellius, Germanya Inferior valisi olarak atandı. Germanya`nın sadakatine olan politik güvenin azalaması, İmparatorluğun Batavia`lı muhafızlarının görevden alınmasına ve bunun üzerine Batavia`lıların isyan etmeleriyle sonuçlandı.Galba, uzun süre popüler kalamadı. Roma`ya doğru olan yürüyüşü sırasında onu hemen kabullenmeyen şehirleri yıkmış ya da çok sayıda cezaya mahkum etmişti. Roma`da Galba, Nero`nun tüm reformlarını bir çok önemli insanın menfaatlerine dokunacak şekilde iptal etti. Selefleri gibi Galba`da bir komplo korkusuyla bir çok senatör ve equites`i mahkemeye çıkartmaksızın idam ettirdi. Ordu da mutlu değildi. Güvenli bir şekilde Roma`ya girdikten sonra askerlere kendisini desteklemeleri karşılığında söz verdiği ödülleri vermekten vazgeçti. Üstelik, yeni yıla girilen 1 Ocak 69`da Germanya Inferior eyaleti Lejyonları yeni imparatora sadakat ve bağlılık yemini etmeyi reddettiler. İlerleyen günlerde Lejyonlar valileri olan Vitellius`u imparator ilan edeceklerdi.
Ren Lejyonlarını kaybettiği bilgisinin kendisine ulaşması üzerine Galba panikledi. Genç senatör Lucius Calpurnius Piso Licinianus`u varisi olarak evlatlık edindi. Bunu yaparak, bir çok insanı ve ayrıca kendi payına onursal bir mevkii arzusundaki, tutkulu ve etkili bir adam olan Marcus Salvius Otho`yu da küstürdü. Otho, imparatordan yana oldukça dertli olan Praetorian muhafızlar`a kendi tarafına geçmeleri için rüşvet verdi. Galba bu askeri darbe`yi haber aldığı zaman durumu normale döndürmek için sokaklara çıktı. Bu bir hataydı çünkü çok fazla taraftar toplayamamıştı. Kısa bir süre sonra Praetorian Muhafız Sempronius Densus tarafından Roma Forumu`nda öldürüldü.
Otho`nun Lejyonları: XIII ``Gemina`` ve I ``Adiutrix``
Otho`dan Vitellius`a
Otho, Senato tarafından aynı gün içinde imparator olarak tanındı. Bunca kargaşanın ardından yeni imparator bir derin bir nefes alma ile selamlandı. Hırslı ve açgözlü olduğu halde, Otho kayıtlara geçecek herhanhi bir zorbalık ya da acımasızlık yapmadı ve dürüst bir imparator olması beklendi. Her halukarda, Vitellius`un Germanya`dan İtalya`ya yürüme şeklinden rahatsız olmuştu.Vitellius`un arkasında, İmparatorluğun en seçkin Lejyonları olan ve Germen savaşlarında bulunmuş kıdemli askerlerden oluşan I ``Germanica`` ve XXI ``Rapax`` gibi lejyonlar vardı. Sonradan anlaşılacağı üzere bu, güce sahip olduğunun en iyi kanıtıydı. Otho, yeni bir iç savaş başlatmak için pek hevesli değildi ve barış teklif etmek bir ajan gönderdi ve Vitellius`u kendi evlatlık oğlu olmaya davet etti. Çok geçti çünkü Vitellius`un generalleri ordunun yarısının başında İtalya`ya girmişti. Ard arda bir kaç seri küçük zaferden sonra, nihayet Otho Bedriacum Savaşı`nda bozguna uğratıldı. Kaçmak ya da karşı-atak denemek yerine, Otho anarşiye bir son vermeye karar verdiği sırada bir suikaste kurban gitti. İmparatorluğu üç aydan biraz daha uzun sürdü.
Vitellius`un Lejyonları: I ``Germanica``, V ``Alaudae``, I ``Italica``, XV ``Primigenia``, I ``Macriana liberatrix``, III ``Augusta`` ve XXI ``Rapax``
Otho`nun Lejyonları: I ``Adiutrix
Vitellius`tan Vespasian`a
Otho`un suikaste uğradığı haberinin gelmesi üzerine Vitellius, Senato tarafından imparator olarak tanındı. Bu tanıma, Vitellius`un Roma`yı düzenlesi içindi. Her nedense, saltanatı pek de hayırlı başlamadı. Vitellius, Roma halkının ortak belleğinde Pontifex Maximus`un göreve geldiği gün olduğu için batıl bir inançla uğursuz sayılan bir günü Allia savaşı`nın (M.Ö. 390) yıldönümü kutlamaları için seçtiğinde şehir büyük bir şüpheye düştü. Olaylar, bu şüphelerinde kısmen haklı olduklarını ispat edecekti. Sıkıca korunan tahtla birlikte, Vitellius bir dizi şölen ve akşam yemeği düzenledi (Suetonius`a göre sabah, öğle ve akşam olmak üzere üç defa) ve zafer kutlamaları için düzenlenen askeri geçit törenleri imparatorluk hazinesini iflasın eşiğine getirdi. Borçlar kısa sürede arttı ve borç verenler paralarını geri istemeye başladılar. Vitellius, borç verenlerden en istekli olanların işkenceyle idam edilmesini emrederek şiddete meyilli doğasını gösterdi. İmparatorluğun finansal durumunun felakete doğru sürüklenmesi üzerine, Vitellius kendisini varis olarak adlandıran bir çok vatandaşı ve ayrıca müşterek varisçi olduğu diğerlerini de öldürme inisiyatifini kullandı. Ayrıca, her türlü olası rakibini takip ederek, öldürmek için onlara güç sözü vererek saraya davet etmekle meşgul oldu.Aynı sırada, Mısır ve Ortadoğu eyaletlerinden Iudaea ile Suriye, Vespasian` imparator ilan ettiler. Vespasian, 67 yılında özel bir emirle Nero tarafından Yahudiye eyeletine Büyük Yahudi İsyanı`nı bastırmak için gönderilmişti ve orada Suriye eyaleti valisi Gaius Licinius Mucianus`un desteğini kazanmıştı. Yahudiye ve Suriye`den toplanmış güçlü bir ordu, Mucianus`un komutasında Roma`ya doğru harekete geçti. Vespasian`ın kendisi, Roma için hayati öneme sahip olan ve Mısır`dan yapılan tahıl tedariğini kontrol edebilmek için gittiği Alexandria`da 1 Temmuz`da İmparator ilan edildi. Vespasian`ın oğlu Titus, Yahudi isyanıyla ilgilenmek için Judaea`da (Yahudiye) kaldı. Doğu Lejyonları daha Roma`ya varmadan önce, Raetia ve Moesia`daki Tuna Lejyonları da Ağustos`da Vespasian`ı imparator ilan ettiler ve Vespasian, Marcus Antonius Primus tarafından İtalya`ya davet edildi. Ekim`de, Primus yönetimindeki Lejyonlar İkinci Bedriacum Savaşı`nda Vitellius`un ordusuna karşı ezici bir zafer kazandılar. Düşmanlar tarafından kuşatıldığunda, Vitellius kenti kendi tarafına çekebilmek için ihtiyacı olduğu yerdelerde rüşvet vererek ya da güç vaadederek son bir girişimde bulundu. Kendisini reddecek olan tek kabile Batavianlar gibi Müttefiki olan bir kaç kabileden zorla asker toplamayı denedi. Tuna ordusu şimdi Roma`ya çok yakındı. Tehlikenin ciddiyetini kavradığında, Vitellius son bir girişimde bulundu ve Vesta Rahibeleri`nin eşlik ettiği ajanlarını ateşkes ilan etmek ve barış görüşmelerine başlamak için gönderdi. Ertesi gün, haberciler ordunu şehrin kapılarında olduğu haberi ile geri döndüler. Vitellius saklanmak için içeri gitti ve bir kaçış hazırlığına girişti ancak son bir kez sarayı ziyaret etmeye karar verdi. Burada Vespasian`ın adamları tarafından yakalandı ve öldürüldü. Başkent ele geçirildiğinde Jüpiter Tapınağı`nı ateşe verildi.
Senato birkaç gün sonra Vespasian`ı imparator olarak onayladı. Tarih 69 yılının 21 Aralığıydı ve yıl Galba`nı saltanatında başlamıştı.
Vitellius`un Lejyonları: XV ``Primigenia``
Vespasian`ın Lejyonları: III ``Augusta``, I ``Macriana liberatrix``
Sonuçları
Vespasian, Vitellius`un ölümünden sonra İmparatorluğuna karşı herhangi bir doğrudan tehlike ile karşılaşmadı. Flavius Hanedanı`nın kurucusu oldu ve 79 yılında doğal nedenlerden dolayı öldü.Tarih dizin
68
- Nisan – Hispania Tarraconensis eyaleti valisi Galba ve Gallia Lugdunensis eyaleti valisi Vindex, İmparator Nero`ya karşı ayaklandı.
- Mayıs – Ren Lejyonları, Vindex`i Galya`da bozguna uğrattı ve öldürdü.
- Haziran – Nero, 8 Haziran`da Senato tarafından halk düşmanı ``(hostis)`` ilan edildi ve 9 Haziran`da suikaste kurban gitti; aynı gün, Galba İmparator olarak tanındı.
- Kasım – Vitellius, Germania Inferior eyaleti valisi olarak atandı.
69
- 1 Ocak – Ren Lejyonları Galba`ya bağlılık yemini etmeyi reddetti.
- 2 Ocak – Vitellius, Ren Lejyonları tarafından imparator ilan edildi.
- 15 Ocak – Galba, Praetorian Muhafızlar`ca öldürüldü ve aynı gün Senato Otho`yu imparator olarak onayladı.
- 14 Nisan – Vitellius, Otho`yu bozguna uğrattı.
- 16 Nisan – Otho, suikaste kurban gitti ve Vitellius İmparator olarak kabul edildi.
- 1 Temmuz – Judaea`daki Roma ordusunun komutanı Vespasian, Tiberius Julius Alexander komutası altındaki Mısır lejyonu tarafından imparator ilan edildi.
- August – Tuna Lejyonları Vespasian`ı desteklediğini açıkladı ve Eylül de onun adına İtalya`yı istila etti.
- Ekim – Tuna ordusu Vitellius`u bozguna uğrattı ve Vespasian Mısır`ı işgal etti.
- 20 Aralık –Vitellius, İmparatorluk sarayında askerler tarafından öldürüldü.
- 21 Aralık – Vespasian imparator olarak tanındı.
Ayrıca bakınız
- Tacitus, ``Tarihler``
- Beş İmparator Yılı (193)
- Altı İmparator Yılı (238)
Kaynakça
- ``Roma Savaşları``, Adrian Goldsworthy
- ``On iki Sezar``, Suetonius, Kitabın tamamı; Project Gutenberg: On iki Sezar`ın Hayatları
- ``Dört imparator yılı``, Peter Greenhalgh (1975), İngilizce
Kaynak wiki |url=http://en.wikipedia.org/wiki/Year_of_the_Four_Emperors |tarih=06 Mayıs 2007 |dil=İngilizce |madde=Year of the Four Emperors
Roma İmparatorları
