Bronşit
Bronş ve bronşçukların iltihaplanmasıyla oluşan hastalık:"Bazılarının bronşiti, bazılarının romatizması azmış."- A. Haşim.
Bronşit, had (akut) ve müzmin (kronik) olmak üzere iki çeşittir.
Akut bronşit
Yukarı solunum yollarından bronşcuklara kadar uzanan hava yollarının ani başlayan iltihaplanması demektir. Sebepleri bakteri veya virüs olabilir. Bir soğuk algınlığından sonra görülebilir. Bronşit doğrudan doğruya çıkabildiği gibi grip, larenjit, kızamık vb. başka hastalıkların da ardından ortaya çıkabilir. Yani bir hastalığın ihtilatı (komplikasyonu) da olabilir. Bazı kimyevi madde ve zehirli gazların tahrişi ile de bronşitler ortaya çıkabilir. Kuru ve soğuk hava da solunum yollarının direncini düşürdüğü için, akut bronşite sebeb olabilir. Burada bronşiti yapan yine mikroplardır. Ancak sebeb, bunlara karşı vücudu zayıf düşüren soğuk ve kuru havadır.Bir soğuk algınlığından sonra ortaya çıkan tipik bir bronşit de göğüste sıkışma hissi akşam üzeri başlayan ateş, hafif baş ağrısı, ürperti, halsizlik, hışırtılı solunum, öksürük bulunur. Öksürük başta kurudur. Ancak iltihabın ilerlemesi ile balgam da çıkmaya başlar. Bazı virüslerin sebeb olduğu bronşitlerde yüksek ateşle birlikte bel ağrısı, kırıklık, ishal de bulunabilmektedir.
Hastayı, soğuktan korumak ve oda havasını devamlı nemli tutmak gereklidir. Ateş düşürücü ve öksürük kesici ilaçlar mutlaka bir doktor nezaretinde ve antibiyotikler antibiyogram yaptırarak alınmalıdır. Bu tip ilaçları şuursuz kullanmamalıdır, teşhis hatalara sebeb olabilmektedir. Yatak istirahatı gereklidir. Sıcak ıhlamur, açık çay, süt ve çorbadan meydana gelen bir beslenme uygulanır. Süte bal karıştırıp içmek öksürüğe çok iyidir. Sırta 4-5 kuru vantuz (şişe) tatbikatı yapılır. İlk önce yatıştırıcı öksürük şurubu, balgam çıkarmaya başladığı zaman balgam söktürücü öksürük şurupları kullanılır. C vitamini bakımından zengin olan meyveler yenir. Ayrıca C vitamini almak faydalıdır. Hatmi çiçeği çayına devam edilirse tedavi eder. Süt otunun demi, balgamı söktürür. Gelincik çayı öksürüğü giderir. % 1-3 (% 1)lük ebegümeci infüzyonunun (demi), solunum, yolları iltihabına karşı koruyucu özelliği vardır. Göğüs hastalıklarında antiseptik (mikrop öldürücü) özelliği olan mersin yaprağının % 3’lük demi içilirse bronşite şifa olur.
Müzmin kronik bronşit
Uzun süreden beri devam eden öksürük ve fazla miktarda balgam çıkarmakla ortaya çıkar. Bir bronşiti kronik olarak adlandırmak için, öksürük ve balgamın en az iki seneden beri devam etmesi ve her sene en az üç ay sürmüş olması gereklidir. Balgamın ekseriya sabahları çıkması gerekmektedir. Genel olarak ateş yoktur.Nefes darlığı bilhassa geceleri daha sık görülür. Zamanla hastanın nefes darlığı artar. Parmak uçları ve dudaklarda morarma olabilir.
Sebepleri
Oldukça farklı ve fazladır. En çok rutubetli iklim şartları, tozlar, sigara dumanı, tekrarlayan bakteri ve virüs bronşitleri, nihayet allerjik reaksiyonlar sayılabilir. Bu sebepler içinde sigara en önemli yeri işgal etmektedir. Sigara içenlerin çoğunda özellikle günde bir paketten fazla içenlerde ileri yaşlarda kronik bronşit başlamaktadır. Sabahları çok olan öksürük, çok kere kuru, bazan da balgamlıdır. Hastaların bir kısmı bu öksürüğe önem vermezler. Bir kısmı da bunun önemini bilmekle beraber sigarayı terk edecek iradeden yoksundur. Bazı kimselerin akciğer savunma mekanizmaları zayıftır ve bunlarda kronik bronşit için müsait bir zemin vardır. Kronik bronşit, kadınlarda erkeklerden daha azdır.Tedavisinde en önce yapılacak şey, bronşları tahriş edici ortamdan tecrit etmektir. Bakteriyel bir enfeksiyonsa antibiyotikler; mantar iltihabı ise mantar ilaçları kullanılmalıdır. Böyle durumlarda bronşları genişletici ve balgam söktürücü ilaçlar verilir. Sigarayı mutlaka bırakmalıdır. Akut bronşite uygulanan tıbbi bitkilerin tedavisi kronik bronşite de uygulanır. 1000 gram suya 20 gram sığırkuyruğu çiçeği, 10 gram ebegümeci çiçeği ve 10 gram gelincik çiçeği konularak elde edilecek dem iyi bir balgam sökücü ve öksürük kesicidir. Yine hatmi çiçeği bu hastalık için de çok güzel devadır.
Bronş mukozasının infeksiyonudur.
Akut Bronşit
Bronşların öksürük ve cerahatli balgam çıkışıyla belirgin infeksiyonudur.
Kronik Bronşit
Dünya Sağlık Örgütünün tanımına göre, birbirini izleyen en az iki yıl içerisinde en az üç ay süre içinde çoğu günü öksürük ve balgam yakınmaları ile geçiren hastalarda kronik bronşitten söz edilir.Nedenleri
* Virüsler
* Bakteriler
* Sigara içimi
* Toza maruz kalmak
* Çevre kirliliği
* Çocukluk çağına geçirilmiş akut bronşit atakları
Bronşitin nedenleri arasında yer almaktadır ancak unutulmamalıdır ki günde sadece 10 adet sigara içilmesi bile bronşite yakalanma riskini iki katına çıkartmaktadır.
Tedavi Şekilleri
Virüslere bağlı bronşitte anti-obstrüktif (nefes tıkanmasını giderici) ilaçlar ve öksürük şurupları önerilir. Bakterilerin neden olduğu, ateş ve balgam renginde sarımsı-yeşilimsi değişiklik ile birlikte seyreden bronşitin tedavisinde, sebep olan bakterilere etkili ve bronşlara iyi nüfuz eden bir antibiyotik önerilir.Kime başvurmalı
* Balgam çıkartma
* Öksürük
* 37.1 ila 38.0 C ateş
* Baş ağrısı, kol ve bacaklarda ağrı, kas ağrısı gibi belirtiler hissettiğinizde pratisyen hekime, göğüs hastalıkları uzmanı hekime, dahiliye uzmanı hekime ya da infeksiyon hastalıkları uzmanı hekime danışabilirsiniz.Ayrıca bakınız
Akut Bronşit