Bel ağrısı, kas-iskelet sisteminde fonksiyon bozukluğu oluşturan ve oldukça sık karşılaşılan bir sorundur. Toplumun yüzde 80inin yaşamının herhangi bir döneminde bel ağrısından şikayetçi oldukları bilinmektedir. Bel ağrısı bir hastalık değil, bir belirtidir. Bel ağrıları çalışan kesimi ileri derecede etkilemekte, gelişmiş ülkelerde ve dünyada ücret, iş gücü kaybı ve tedavi maliyeti gittikçe artan bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bel ağrısı, her an, herkeste baş gösterebilir. Bir sabah aniden yataktan kalktığınızda ya da çorabınızı giymek üzere eğildiğinizde de şiddetli bir ağrıdan yakınabilirsiniz. Daha önce önemli bir bel probleminiz olmadıysa bu ağrıyı anlamakta zorluk çekersiniz. Bel ağrısı, bazen aniden başlamayabilir de. Yavaş yavaş, şiddetlenerek artabilir ağrı. Hatta bir bacağınıza yayıldı, beraberinde de uyuşma ve karıncalanmayı getirdi. Bu durumda yapmanız gereken ilk şey, doktorunuza başvurmak olmalı. Bu şekilde ağrının kaynağını öğrenebilir, en etkin ve kısa sürede sizi günlük yaşama döndürecek tedavi yöntemini kavrayabilir, tekrar bu ağrıyla yüz yüze gelmemek için neler yapmanız gerektiğini bilebilirsiniz.
- Eğer ağrı 3-4 günde geçmezse doktor bel grafisini isteyebilir. Bu film çekilmeden bele masaj vb. elle müdahaleler yaptırmamalıdır.
- Yaşlılar, daha önce bel kayması geçirenler, bedenen çalışanlar, şişmanlar, boyu uzun olanlar bel ağrısına daha sık yakalanırlar.
- Bel Ağrısının Sebepleri
- Sık görülenler: Fibrosit, böbrek problemleri, kas incinmesi, eklemde kireçlenme (osteoartrit), burkulma ve hafif zorlamalar, bel kayması.
- Az görülenler: Romatizma çeşitleri, kanser, kemik erimesi.
Bel Ağrısından Korunma
Bel ve sırt problemini önlemenin en güzel yolu sırtın tabii duruşunu hiç bir zaman bozmamaktır. Kadınlar alış-veriş ve ev işlerinde yassı topuklu ayakkabılar giymelidirler. Sırt ağrısından şikayet edenler hiçbir zaman yüz üstü yatmamalıdır. Yumuşak bir yatak, beli desteklemeyeceği için ağrıya sebeb olur. Yatağın altına sert bir tahta yerleştirilebilirBacakları bükmeden önce doğru eğilmemelidir. Bu hareket bahçelerde çalışanlarda görülen bel ağrısının en sık sebebidir. Eğilinecekse dizler üzerine çömelerek eğilmelidir.
Araba kullanırken, otururken, okurken kamburu çıkarmamalıdır. Sırt pozisyonunu koruyan, fazla yumuşak olmayan sandalyeler seçilmelidir. Dik durulmalı, kitabı dize koyup, ellerle tutarak göze yaklaştırmalıdır.
Ağır bir eşyayı yalnız kaldırmamalı, yardım edecek bir kimseyi bulmalıdır. Eşya taşırken öne eğilmemelidir. Yanlış taşımak ve yatmak bel ağrısının sık görülen sebeplerindendir. Kaldırılacak eşya ile beraber çömelmeli, ayakları açıp eşyaya yaklaşmalı, taşırken eşyayı kendine doğru çekmeli ve rahat kıyafetler giymelidir.
Alış-veriş dönüşünde yüklerin hepsini bir büyük çantaya doldurmamalıdır. Yükün tek tarafa binmesi, beli zorlar. Yükü iki çantaya eşit olarak bölmeli, her birini bir elle taşımalıdır. Böylece ağırlık dengelenmiş olur. Gerektiğinde istirahat etmeli, fazla yorulmamalıdır.
Belindeki ağrılar yüzünden oldukça sıkıntılı anlar yaşamış birçok insan tanırız. Denenip memnun kalınmış tedavi yöntemlerinin önerildiğine de şahit oluruz. Bunlardan bir kısmını biliriz, ancak önemli bir bölümünde de tıp dışı tedavi yöntemlerinin tercih edildiğini görürüz. Birine iyi gelen yöntemin, diğerinde beklenen sonucu vermediği ya da ağrılarını artırdığı durumda da yeni arayışlara girildiğine şahit oluruz. Falanca ilacı al, şu kadar gün yatakta yat, geçmezse fizik tedavi ol, o da olmazsa ameliyat gibi yaklaşımlar hastaları endişelendirmekte ve alternatif tedavi yöntemleri gündeme gelmektedir. Bu yüzden bel ağrısı ciddiyetle ele alınmalı, bel ağrılı hastaya yaklaşım da özel bir çaba gerektirmelidir.
Risk faktörlerini yakından tanıyın
Toplumda bel ağrısına rastlama oranı oldukça sıktır. Eğer her insan, yaşamının bir döneminde bel ağrısı riski altındaysa ağrıya yol açabilecek durumları yakından tanımalıdır.- 1. Ağır kaldırma : Kaldırılan cismin ağırlığı ve işlemin tekrarına bağlı olarak risk artmaktadır.
- 2. Sarsıntı-titreşim : Kamyon, otobüs, minibüs, taksi, iş makinesi gibi taşıtları sürekli kullanarak sarsıntıya maruz kalmak.
- 3. Bazı sporlar : Jimnastik, futbol, güreş ve kürek gibi sporlarla uğraşmak.
- 4. Kişisel risk faktörleri
- 30 yaşın üzerinde olmak
- Bedensel olarak zorlayıcı işlerde çalışmak
- Kötü ve uzun süre oturma alışkanlığına sahip olmak
- Uzun süre öne eğik pozisyonda ders çalışmak, uygun olmayan sıra ve sandalyelerde oturmak
- Gebe olmak
- Sigara içmek
- Daha önce bel ağrısı geçirmiş olmak
- Tedaviye başlamada gecikmek
- Stres, depresyon ya da ruhsal bozukluklar yaşamak, işinden memnun olmamak, takdir edilmemek
100'e yakın sebebi olan bel ağrıları kısaca 2 gruba ayrılır:
- 1. Mekanik nedenler : İstirahatle azalan, hareketle artan bel ağrıları (bel fıtığı, kireçlenme, omur kaymaları, omur eğrilikleri, kas ağrıları)
- 2. Enflamatuar nedenler : İstirahatle veya hareketle ağrının özelliğinde değişikik olmayan grup (romatolojik, nörolojik ve kan hastalıkları, kanser, kırık, iç organ kaynaklı vb.)
- Belde ağrı ve kasılma
- Hareket kısıtlılığı
- Bacağa yayılan ağrı ve uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük
- Topallayarak yürüme
- Vücutta bir tarafa çarpılma
- Bazen idrar tutamama
Teşhis ve Tanı
Doktor, bel ağrılı hasta ile yapacağı görüşmede ilk önce, hem ağrının ne zaman ve nasıl ortaya çıktığını tespit eder, hem de risk faktörlerini belirler. Daha sonra muayeneye geçilir. Ağrının beldeki hangi yapılardan kaynaklandığı, sinir sıkışması varsa, ciddiyeti belirlenir. Tanı amacıyla röntgen filmi veya gerekirse BT (bilgisayarlı tomografi), MR (manyetik rezonans) görüntüleme yöntemleri kullanılarak hastanın eklemleri, bağları, sinirleri, omurgası ve omurlar arası diskin durumu tespit edilir. Diskte oluşan fıtıklaşma, diskin yırtılıp yırtılmadığı MR görüntüleme yöntemiyle kolaylıkla görülür. Bundan sonraki basamak hastanın tedavisinin düzenlenmesidir.Uygun tedavi yöntemleri
Bel ağrılarına yol açan sebepler uzman hekim tarafından teşhis edildikten sonra uygun tedavi programlanır.İlaç tedavisi
Ağrı kesici, kas gevşetici ilaçlar sıkça kullanılmaktadır. Bunlar zedelenme bölgesinin tamirinin hızlanmasını sağlar. Ancak özellikle mide-barsak sistemi üzerindeki yan etkileri yönünden dikkatli olmak gerekir.İstirahat
Artık bel ağrılı hastalara, uzun süreli yatak istirahati önerilmiyor. Aksine mümkün olan en kısa sürede hastayı yataktan kaldırarak günlük yaşama dönmeye ve egzersiz yapmaya motive etmek gerekiyor.Korse uygulaması
Korse kullanımı çok ağrılı vakalarda kısa süreli olmak şartıyla zaman zaman uygulanabilir. Ancak hastanın korseyi alışkanlık haline getirmesi, kendine olan güvenini yitirmesine, kasların zayıflamasına ve esnekliğini kaybetmesine neden olacağından önlenmelidir.Fizik tedavi yöntemleri
Hastaya uygun olanı seçmek koşuluyla derin ve yüzeysel sıcak uygulama, soğuk uygulama, elektroterapi, masaj, traksiyon (otomatik makinayla aralıklı bel çekme), egzersiz tedavisi, hastayı kısa sürede günlük yaşama döndürmek için en etkili ve güvenilir yöntemlerdir.Cerrahi yaklaşım
Beldeki sinir yapılarının, hasar görmelerine neden olacak şekilde baskı altında kalması durumunda, diğer yöntemlerle iyileşmesi mümkün olmayan hastalarda sinir üzerindeki baskı ameliyat yoluyla kaldırılarak hastanın ağrılarına son verilir. Eskiden beri hastaların korkulu rüyası haline gelen bel fıtığı ameliyatları günümüzde korkulan bir ameliyat olmaktan çıkmıştır. Uygun endikasyon, yani doğru hasta seçimi halinde bel fıtığı ameliyatlarından fayda görme oranı çok yüksektir.İş hayatı ve bel ağrısı
İşiniz gereği bütün gün bilgisayar başında çalışıyorsunuz. Sağlıklı olduğunuzu düşünüyorsunuz ama bel, boyun ve sırtınızdaki ağrılar kimi zaman dayanılmaz oluyor.Demek ki bilgisayar kullanırken dikkat etmeniz gereken kuralları göz ardı ediyorsunuz.
İş hayatı pek çok hastalığa davetiye çıkarıyor. Özellikle bilgisayar başında sürekli oturarak çalışanlarda görülen bel ve boyun ağrısı vakaları son zamanlarda hiç de azımsanmayacak kadar arttı. Uzmanlar, hareketleri kısıtlayan büro yaşamının risk taşıdığını, bir süre sonra kronik bel ağrısı şikayetiyle doktora başvuranların da çoğu kez geç kaldığını söylüyor. Bu durumda zaman geçmeden önlem almak için belirli bir egzersiz programını takip etmek gerekiyor.
Özellikle genç ama sürekli oturarak çalışanlarda rastlanan bel ağrıları, kişinin bel fıtığı olma riskini de artırıyor. Stres ve yorgunlukla birlikte çoğalan ağrılara en iyi çözüm doğru bir oturuş şekli ve düzenli egzersiz.
Bel ağrısına yakalanmadan önce dikkat edilmesi gerekenler
Uzmanlar, bel, boyun ve sırt ağrılarından yakınanların dikkat etmeleri gereken noktaları şöyle sıralıyor:- 1. Gözün bakış açısı 20-30 derece yukarıda ve ekrandan uzaklık ise ortalama 60-70 cm olmalı. Ekran tepe noktasının gözlerle aynı hizada olmasına dikkat edilmeli.
- 2. Oturulan sandalyenin yüksekliği, kalça, gövde üzerinde dik açı ile duracak şekilde ayarlanmalı. Ayrıca, sandalyenin bel çukurluğuna gelecek şekilde ayarlanabildiği bir bölümü olmalı. Eğer bu bölüm yoksa, beli içine alan ve iskemleye bağlanan bel yastıkçığı kullanılmalı.
- 3. Sırt, boyun ve bel dik tutulmalı, kambur oturmaya kesinlikle izin verilmemeli. Eğer kişinin kambur oturmaya eğilimi varsa, ileride oluşabilecek meslek hastalıklarından korunmak için sırtı dik konumda tutmaya yarayan “postureks” adlı korselerden kullanmalı. Ama daha da iyisi kişinin korse yerine düzenli egzersizler yaparak adalelerini geliştirmesi.
- 4. Dizler 90 - 110 derece arası bir açıda duracak şekilde çalışılmalı. Bunu sağlamak için gerekirse ayak altına küçük eğimli bir ayak tahtası konabilir. Dizler, aynı pozisyonda uzun süre tutulmamalı ve fırsat buldukça hareket ettirilmeli.
- 5. Dirsekler, çalışma sırasında en fazla 90 derece bükülmeli.
- 6. Ayak bilekleri dik açıda tutulmalı ve mutlaka yere temas etmeli.
- 7. Uzun süre çalışan eller zaman zaman dinlendirilmeli, parmaklara germe egzersizleri yaptırılmalı.
- 8. Bilgisayarda çalışan kişilerin evrakları ve kullandığı diğer eşyalar yakında olmalı. Bu eşyalara kontrolsüzce uzanmak, beli ve sırtı anormal şekilde döndürerek çeşitli risklere girmek demektir.
- 9. Kişi her saat başı ayağa kalkmalı, dolaşmalı, 10 dakika kadar boyun ve sırt egzersizi yapmalı. Çok uzun süre oturan kişiler, aniden ayağa kalktıklarında başta omurga sakatlanmaları olmak üzere önemli tehlikelerle karşılaşabiliyor.
- 10. Ani hareketlerden kaçınmak, öne eğilirken bel yerine dizleri bükerek eğilmek, vücuda gelen yükleri her iki bacağımıza veya kollarımıza eşit şekilde dağıtmak, genel bel - sırt ve boyun ağrılarından kaçınmak için şart.
misafir - 9 yıl önce