Bir Cinayetin Tahlili, 1959 ABD yapımı dramatik mahkeme filmidir. Özgün adı Anatomy of a Murder olan bu siyah-beyaz film 1962 yılında Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir. Amerikan sinemasının ürettiği en önemli hukuk ve yargılama filmlerinden biridir. "Anatomy of a Murder", "Michigan Yüksek Mahkemesi" yargıcı John D. Voelker'ın 1958 yılında Robert Traver takma adıyla yazdığı aynı adlı çok satan romanından senarist Wendell Mayes tarafından uyarlandı. Roman, Voelker'in 1952 yılında henüz bir yargıç değilken savunma avukatlığını üstlendiği bir cinayet davasına dayanmaktadır. Gerçek olaylara dayanan bu hacimli roman Türkiye'de filmin çevrildiği yıl olan 1959'da "Türkiye Yayınları" tarafından "Bir Cinayet Davası" adıyla yayımlanmıştı. Filmin Viyana doğumlu ABD'li yönetmeni Otto Preminger de hukuğa pek yabancı değildir. Preminger'in babası Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda hükümet başsavcısı olarak görev yapmış, kendisi de, tiyatro dünyasına (sonra da sinemaya) adım atmadan çok önce, kardeşiyle birlikte Viyana Üniversitesi'nde hukuk derecesi almıştı. Filmin başlıca rollerinde James Stewart, Lee Remick, Ben Gazzara, George C. Scott, Arthur O'Connell, Eve Arden ve Kathryn Grant oynamışlardır. Filmin caz tarzındaki özgün müziğini Duke Ellington bestelemiş ve kendi orkestrasıyla birlikte seslendirmiştir. Ellington'ın filmde piyano çalarken gözüktüğü küçük bir de rolü vardır. "Bir Cinayetin Tahlili", Preminger'in 1953'te kurduğu kendi bağımsız film şirketi için çektiği ilk birkaç filmden biridir. Küçük bir Amerikan kasabasında, karısına tecavüz eden bar sahibini öldüren genç bir teğmenin savunmasını üstlenen eski savcı yeni avukat Paul Biegler'ın (James Stewart), mütevazi ekibinin de yardımıyla olayı aydıtlatma ve müvekkilini kurtarma çabalarının anlatıldığı üç saate yakın süren bu uzun soluklu filmin tamamına yakını bir mahkeme salonunda geçer. "Tecavüz", "sperm", "gebelik önleyici", "seks", "külot" gibi o dönem için şoke edici sözcüklerin sıkça kullanıldığı "Bir Cinayetin Tahlili", ana akım sinemada cinselliğin bu şekilde açıkça dillendirildiği ilk filmlerden biridir. Aynı zamanda Otto Preminger böyle bir yargı sisteminde adaletin nasıl manipüle edilebildiğini de göstermektedir. Film yedi dalda Oscar'la birlikte onbir ödüle daha aday gösterildi, aralarında Venedik Film Festivali'nin "Volpi Kupası"nın ve iki Grammy Ödülüün de olduğı sekiz ödül aldı. "Bir Cinayetin Tahlili", "Amerikan Barolar Birliği Dergisi"nin Ağustos 2008 sayısında yayımladığı "En İyi 25 Mahkeme Filmi" anketinde 4. sırada yer almıştır. Ankette ilk üç sırayı Bülbülü Öldürmek (1962), 12 Kızgın Adam (1957) ve Kuzenim Vinny (1992) filmleri almaktadır. Konusu Michigan'ın kuzey yarımadasının küçük bir kasabasında yaşayan eski savcı, yeni avukat Paul Biegler (James Stewart), aynı zamanda ev olarak da kullandığı avukatlık bürosunda müşteri kaygısı olmadan günlerini balık avlayıp piyano çalarak geçirmektedir. Bu orta yaşlı bekar avukatın çevresinde yalnızca yaşlı alkolik arkadaşı, akıl hocası ve iş ortağı Parnell McCarthy (Arthur O'Connell) ile maaşını bir türlü zamanında ödeyemediği alaycı sekreteri Maida Rutledge (Eve Arden) vardır. Bir gün Laura Manion (Lee Remick) adlı şuh bir kadın Biegler'dan, kasten adam öldürme suçundan tutuklu olan kocası Frederick Manion'ın (Ben Gazzara) avukatlığını üstlenmesini ister. Sert ve kaba bir adam olan Manion orduda teğmendir ve ikamet ettikleri karavan kampının yakınlarındaki bir otel/barın sahibini tabancayla vurarak öldürdüğü için tutuklanmıştır. Teğmen cinayeti inkar etmemektedir, ancak işyerinin sahibi Barney Quill'i, karısına tecavüz edip dövdüğü için öldürdüğünü söylemektedir. Teğmenin hiç parası olmamasına rağmen vekalet ücreti ileride ödenmek kaydıyla Biegler davayı üstlenir. Bölge Savcısı Mitch Lodwick (Brooks West) mahkemede, hafifmeşrep bir kadın olarak tanınan Laura'nın gece bara yalnız gitmiş olması, Barney Quill'in arabasına isteyerek binmesi ve daha sonra iç çamaşırının kayıp olması gerçeğini ortaya koyarak, kadının maktul ile kendi isteğiyle ilişkiye girmiş olduğu savını ileri sürer. Üstelik Laura'da sperm izine de rastlanmamıştır. Savcıya göre Laura, barmenin sevgilisidir ve teğmen bunu öğrenince kıskançlık krizine girerek cinayeti işlemiştir. Paul Biegler'ın eski makamına seçilmiş olan deneyimsiz savcı Mitch Lodwick'in bu davada çok güçlü bir de yardımcısı vardır: kendine güvenemediği için büyük şehirden yardıma çağırdığı ünlü bir savcı olan Claude Dancer (George C. Scott). Şimdi Biegler mahkemede iki rakiple birlikte mücadele etmek zorunda kalacaktır. Önce teğmenle hapishanede görüşen Biegler, ilk iş olarak hala barlara takılmayı sürdüren Laura'nın jüriyi etkilemesi için daha hanım hanımcık kıyafetler giyinmesini sağlar ve ona gece hayatını yasaklar. Biegler'ın mahkemedeki halk tipi konuşmalarının ve soğukkanlı davranışlarının arkasında keskin bir hukuk dehası olduğu kısa sürede anlaşılır. Deneyimli hukukçu teatral mahkeme salonu taktikleriyle hem yumuşak başlı ve anlayışlı yargıcı (Joseph N. Welch, gerçek hayatta da bir yargıçtı. Oyuncular Müziği "Bir Cinayetin Tahlili", caz tarzındaki bir müziğin baştan sona tema müziği olarak kullanıldığı ilk filmlerden biri olmuştur. Filmin müziklerini siyahi Amerikalı besteci, caz piyanisti ve orkestra şefi Duke Ellington bestelemiştir. Bazı parçaların bestelerinin de Billy Strayhorn'a ait olduğu film müziği "Duke Ellington Orkestrası" tarafından seslendirilmiştir. Duke Ellington filmde küçük bir rolde de gözükmektedir. Filmde kendisi gibi bir piyanist olan "Pie-Eye" (Amerikan argosunda "Pie-Eyed" sarhoş anlamına gelmektedir)'ı canlandıran Ellington, James Stewart'ın müdavimi olduğu tavernanın sahibidir ve aynı zamanda tavernanın barında piyano çalmaktadır. Filmin bir sahnesinde Duke Ellington ve James Stewart birlikte piyanoda doğaçlama bir caz dinletisi (jam session) sunarlar, bu arada onlara eşlik eden orkestranın diğer elemanları da arka planda gözükürler. Duke Ellington Orkestrası'nın elemanları * Duke Ellington – Piyano * Cat Anderson, Shorty Baker, Herbie Jones, Ray Nance, Clark Terry, Gerald Wilson - Trompet * Quentin Jackson, Britt Woodman - Trombon * John Sanders - Valve trombon * Jimmy Hamilton - Klarnet, tenor saksofon * Johnny Hodges - Alto saksofon * Russell Procope - Alto saksofon, klarnet * Paul Gonsalves - Tenor saksofon * Harry Carney - Bariton saksofon, klarnet, bas klarnet * Jimmy Woode - Bas gitar * James Johnson - Davul Soundtrack albümü Filmin çıktığı yıl bu bestelerin yer aldığı bir soundtrack albümü Columbia plak şirketi tarafından piyasaya verilmişti (CS 81669). LP formatındaki 1959 sürümü vinil plakta yer alan 13 parçaya ilave olarak sonradan çıkartılan CD sürümünlerinden bazılarında 13 parça daha albüme katılmıştır. Albüm(ler)de yer alan parçalar şunlardır: 1969 tarihli özgün LP'deki parçalar # "Main Title/Anatomy of a Murder" - 3:57 # "Flirtibird" - 2:14 # "Way Early Subtone" - 3:59 # "Hero to Zero" - 2:11 # "Low Key Lightly" - 3:39 # "Happy Anatomy"
version - 2:35 # "Midnight Indigo" - 2:46 # "Almost Cried"
[1] - 2:26 # "Sunswept Sunday" - 1:53 # "Grace Valse" - 2:30 # "Happy Anatomy"
Five version - 1:28 # "Haupe" - 2:16 # "Upper and Outest" - 2:23
1999 tarihli CD sürümünde bunlara eklenen bonus parçalar # "Anatomy of a Murder
single - 2:44 # "Merrily Rolling Along (veya Hero to Zero)/Sunswept Sunday"
stings & rehearsal - 3:49 # "Beer Garden" - 1:53 # "Happy Anatomy"
Five version - 2:43 # "Polly (veya Grace Valse, Haupe, Low Key Lightly, Midnight Indigo)" - 3:35 # "Polly"
Stings - 3:54 # "Happy Anatomy"
version - 2:15 # "More Blues" - 2:15 # "Almost Cried (veya Flirtibird)"
version - 2:13 # "Soundtrack Music: Anatomy of a Murder (Duke Ellington a la Guy Lombardo)" - 2:29 # "Anatomy of a Murder"
single in stereo - 2:36 # "The Grand Finale (Rehearsal/Lines/Interview/Music/Stings/Murder)" - 10:47 # "Pause Track" - 00:06
*1959 yılında "Columbia" firması "Anatomy Of A Murder" parçasını 45'lik tekli olarak da piyasaya vermişti. Columbia 441421 etiketli bu vinil plağın diğer yüzünde ise "Flirtibird" parçası yer alıyordu. == Ödülleri Kazandıkları * New York Film Eleştirmenleri Cemiyeti: En İyi Aktör: James Stewart; En İyi Senaryo: Wendell Mayes; 1959. * Venedik Film Festivali: Volpi Kupası; En İyi Aktör: James Stewart; 1959. * En İyi Soundtrack Albümü Grammy Ödülü: Duke Ellington; 1959. * En İyi Film Müziği
Grammy Ödülü: Duke Ellington; 1959. * Laurel Ödülleri: "Altın Defne"; En İyi Drama; En İyi Erkek Oyuncu, James Stewart; En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, Arthur O'Connell; 1960. Adaylıkları
Akademi Ödülleri *En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü: James Stewart *En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü: Arthur O'Connell *En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü: George C. Scott *En İyi Sinematografi Akademi Ödülü (Siyah-Beyaz): Sam Leavitt *En İyi Film Kurgusu Akademi Ödülü: Louis R. Loeffler *En İyi Film Akademi Ödülü: Otto Preminger *En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü: Wendell Mayes 1960 BAFTA *BAFTA En İyi Film Ödülü Otto Preminger, ABD *BAFTA En İyi Yabancı Erkek Oyuncu Ödülü James Stewart, ABD *BAFTA En İyi Umut Veren Yeni Oyuncu Joseph N. Welch, ABD; 1960. Amerikan Film Yönetmenleri Derneği *En İyi Yönetmen, Otto Preminger; 1960. Altın Küre Ödülleri *En İyi Sinema Filmi Altın Küre Ödülü - Drama; *En İyi Kadın Oyuncu Altın Küre Ödülü - Drama , Lee Remick; *En İyi Yönetmen Altın Küre Ödülü, Otto Preminger; *En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Sinema, Joseph N. Welch; 1960. Amerikan Film Enstitüsü listeleri *AFI'nın 100 Yılı... 100 Film - Adaylık *AFI'nın 100 Yılı...100 Gerilim - Adaylık *AFI's 100 Years of Film Scores - Adaylık *AFI'nın 10 Dalda En İyi 10 Filmi - #7 Mahkeme Salonu Draması == Dış bağlantılar == * * Allrovi.com'da "Anatomy of a Murder" * Rotten Tomatoes'da "Anatomy of a Murder" eleştirileri * Filmin çeşitli afişleri Kaynaklar
Vikipedi
