ikonuna tıklayınız.
Nikaragua
Türkçe Nikaragua kelimesinin İngilizce karşılığı.n. Nicaragua
Orta Amerika ülkelerinden biri olan Nikaragua'nın başkenti 1.9 milyon nüfuslu Managua kentidir. Toplam nüfusu yaklaşık 5.9 milyon kişidir. 15 Eylül 1821 tarihinde kurulan ülkenin yönetim şekli Parlamenter cumhuriyettir. Resmi dilleri İspanyolca ve Miskito'dur.
Tarihi
1502 yılında Nikaragua kıyıları Colombus tarafından keşfedildiğinde ülke nüfusunu Miskitolar gibi birçok yerli kabile meydana getiriyordu. 1523’de bir İspanyol kaptanı Garanada ve Léon’de yerleşme merkezleri kurdu. On yedi ve on sekizinci yüzyıllarda İspanyollar Nikaragua’nın büyük bölümünü sömürge haline getirdiler.Nikaragua 1821’de İspanya’dan bağımsızlığını kazandıktan sonra, kısa bir süre Meksika ile daha sonra Orta Amerika Birleşik Eyaletleri ile birleşti. Nihayet 1838’de bağımsız ayrı bir cumhuriyet oldu. Bundan sonra, liberaller ve muhafazakarlar ülkede idareyi ele geçirmek için birbirleriyle mücadele ettiler. Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri, yirminci yüzyıl başlarında son olarak 1926 ve 1933 yılları arasında olmak üzere defalarca ülkeyi işgal etti.
Yapılan seçimler sonunda, 1 Ocak 1937’de Anastasia Somoza iktidarı ele geçirince, 42 yıl devam eden Somoza ailesinin diktatörlüğü başlamış oldu.
Aralık 1972’de Managuada vuku bulan zelzele, Somoza ailesi diktatörlüğünün yıkılmasına başlangıç teşkil etti. Somozalar zelzele için verilmiş olan milyonlarca dolarlık yardımı kendi özel maksatları için kullandılar. Bütün kamuoyu aleyhlerine döndü. Ayrıca Sandinista Milli Kurtuluş Cephesi devlet için önemli bir tehlike arz ediyordu. 1978’de rejim kuvvetlerindeki bölünme hızlandı. Aynı yılın başlarında da Prensa Gazetesi’nin rejimin ateşli muhalifi olan başyazarı öldürülünce, olay Somoza rejimine mal edildi. Bu olay ülke çapında genel bir grev ve lokavta sebep oldu. Sandinistalar birçok hükümet görevlisini rehin alarak, Somoza’yı, tutuklanan gerillaları serbest bırakmaya zorladı. 1978 Ağustos ve Eylülünde, rejime karşı yapılan hareket başarısızlıkla sonuçlandı. 1979 Haziranında solcu Sandinista gerillaları rejime karşı son askeri harekatı başlattılar. Kostarikada sürgünde bir hükümet kurdular. Somoza 19 Temmuz 1979’da kaçınca, marksist Sandinista gerillaları ülkede yönetimi ele geçirdiler. On bir yıl ülkeyi yöneten marksist Sandinista lideri Daniel Ortega 25 Şubat 1990’da yapılan seçimlerde yenilgiye uğradı. On dört partinin meydana getirdiği Milli Muhalefet Birliği (UNO) Milli Meclisteki 92 sandalyeden 51’ini kazandı ve Videta Barrioi de Chamorro başkan oldu.
Fiziki Yapı
Pasifik kıyı bölgesinin doğusunda, Orta Amerika Dağlarının kuzeyden güneye uzanan iki sıradağı yer alır. Bu sıradağlar bir yayla ile birbirlerinden ayrılmıştır. Burası ülkenin en büyük bölgesidir. Batıdaki dağ zincirinin kenarında, 20’den fazlası arasıra püsküren volkanik tepeler bulunur.
Nikaragua’da deprem de çok olur. Bazan bu yer sarsıntıları büyük zararlara yol açmaktadır. 1931’de başşehir hemen hemen tamamen tahrip olmuştur. 1972’de vuku bulan başka bir zelzelede başşehir dümdüz hale gelmiştir. Dağların ve yaylanın doğusunda Karayib Kıyı Ovası uzanır. Burada ilk oturan Miskito yerlileri sebebiyle, bu kıyı Mosquito (Miskito) kıyısı olarak bilinir.
İklim
Nikaragua tropikal bölgede yer alır. Ülkenin büyük bölümünde sıcak ve nemli bir iklim hakimdir. Alçak arazilerde çok yüksek sıcaklıklar vuku bulur. Bununla beraber doğudan esen alizeler buralarda iklimi bir miktar mutedil (ılıman) hale getirmektedir.Tepelerde ve dağlarda da iklim mutedildir. Atlantik kıyıları, Pasifik kıyılarına nazaran daha çok yağış alır. Pasifik kıyısında yıllık ortalama yağış miktarı 3810 mm, Atlantik kıyısında ise yılda ancak 1140 mm yağış alan Managua hariç 2030 milimetredir. Sene, biri kurak, diğeri yağışlı olmak üzere iki mevsime ayrılır. Managua’da sıcaklık ortalaması, aralıkta 27°C, mayıs ve haziranda 30°C arasında değişir.
Doğal Kaynakları
130.000 km2lik yüzölçüme sahip olan Nikaragua arazisinin yaklaşık 62.400 km2si kereste ormanı ile kaplıdır. 50 çeşide yakın ağaç vardır. Bunların en önemlileri çam, meşe, mahun ve sedirdir. Ülkenin vahşi hayvanları puma, jaguar, geyik, maymun ve timsahlardır. Ülkenin en başta gelen yeraltı kaynakları altın, gümüş ve bakırdır.Nüfus ve Sosyal Hayat
5,891,199 kişilik Nikaragua nüfusunun % 40’ı şehirlerde, kalanı köylerde yaşamaktadır. Ülkenin en büyük şehri başşehir Managua olup, nüfusu 1.026.000’dir. Diğer önemli şehirler Leon, Granada ve Chiandega’dır. Nikaragua nüfusunun büyük çoğunluğunu, Avrupalılarla Amerikalı yerlilerin karışımından meydana gelen melezler teşkil eder. Bununla beraber Karayib kıyısında ülkenin kalan nüfusundan oldukça farklı olan iki grup yaşamaktadır. Bunlar, hala geniş ölçüde kabileler halinde yaşayan Mosquito (Miskito) yerlileri ve 19. yüzyılda ülkenin bu kısmına İngilizler tarafından Afrika’dan köle olarak getirilen Jamaikalıların soyundan gelenlerdir. Bunlar diğer Nikaragualılardan ekonomik ve kültürel bakımdan büyük ölçüde ayrı kalmıştır.Nikaragualıların büyük çoğunluğu resmi olarak Roma katoliğidir. Karayib kıyısındaki Blufields bölgesinde Jamaikalıların soyundan gelen 70.000 kadar protestan vardır. Ülkede okuma yazma oranı % 70’tir ve her bin kişiye 13 öğretmen düşmektedir. 1979’da başa geçen ihtilal hükümeti dış ülkeler de dahil olmak üzere, nüfusun birçok sektöründen öğretmen temin etmiştir. Diğer ülkelerden getirtilen öğretmenlerin çoğu Küba’dandır. Yüksek tahsil Managua’da ve Leeon’da kolları olan devlet üniversitesinde veManagua’daki Orta Amerika Katolik Üniversitesinde yapılmaktadır. Ayrıca üç yüksek teknik okul vardır.
Ekonomi
1978-1979’daki iç savaş sanayi merkezlerini yıkmış ve tarımı ciddi şekilde kötü duruma sokmuştur. İhtilal hükümeti tarafından girişilen zora başvuran reformların bir neticesi olarak ekonomi daha da düzensiz hale gelmiştir. İhtilalden beri birçok ülkeden alınan yardım geniş ölçüde ekonominin geliştirilmesinden ziyade ülkenin yeniden inşasına ayrılmaktadır. Çalışan nüfusun % 47,9’u tarımla, % 15’i imalat, inşaat, madencilik gibi işler ve % 35’i çeşitli hizmetlerde, ulaştırma ve ticaretle uğraşmaktadır. Tarım ve hayvancılık Nikaragua ekonomisinin en büyük bölümünü meydana getirmektedir. Pamuk, kahve, et, kimyevi ürünler ve şeker başlıca ihraç mallarıdır. Ekilen toprakların yarıdan fazlası pamuk ve pirince ayrılmıştır. Kalan topraklarda kahve, şeker kamışı, tahıl, süpürge darısı ve fasulye ekilmektedir.İmalat sanayiinin ana dalları, şeker sanayi, yemeklik yağ üretimi, plastik sanayi, deri sanayi, tekstil sanayi, kimyasal ürünler, çimento sanayi, meşrubat ve alkollü içkiler, et ve süt mamulleri, kontraplak sanayiidir. Nikaragua’da başlıca altın ile gümüş ve bakır madenleri işletilmekte ve bunların çoğu ihraç edilmektedir. Nikaragua en çok ABD, Venezuela, Almanya, Japonya, Kostarika ve Guatemala ile ticaret yapmaktadır. Başlıca ithal malları, makina ve arabalar, kimya malzemeleri, ham petrol ve gıda maddeleridir.
Ülkede ulaşım demir, kara ve hava yollarıyla sağlanır. Demiryollarının uzunluğu 300 km, karayollarının uzunluğu ise 14.997 km olup, bunun ancak % 10’u asfalttır. Ülkede bir tane uluslararası havaalanı vardır.
