Şerafettin Turan (d.1925, Van Erciş), bilimadamı, tarihçi, Profesör Doktor, yazar, Dil Derneği Onursal Başkanı, Atatürk`ün Türk Dil Kurumu`nun son başkanı.
Yaşamı
İlkokulu Bitlis`te, ortaokulu Muş`ta, liseyi Erzurum`da okudu. Gazi Eğitim Enstitüsü`nü bitirdi (1946). Enstitüde (1946-1948) ve Ankara Etnoğrafya Müzesi`nde (1948-1952) asistan olarak çalıştı. Bu arada Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi`ndeki öğrenimini sürdürerek, 1951`de bitirdi. 1952`de Türk tarihi asistanlığına atandı, doktor (1954), doçent (1956), profesör (1964) oldu. 1969-1972 arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi dekanlığı yaptı. 1973`te Yakın Çağ Tarihi Ana Bilim Dalı Başkanlığı`na getirildi. 1972-1978 yılları arasında TRT Yönetim Kurulu üyeliğinde bulundu. 1978-1979`da Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı yaptı. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu üyesi olan Turan, 1977`de Türk Dil Kurumu Başkanlığı`na seçildi. 1983 yılında Türk Dil Kurumu kapatılıp devletleştirilinceye dek görevini sürdürdü.1983`te Cunta yönetiminin TDK Başkanlığı görevinden istifa etmesini ve yönetimi devretmesini istemesi üzerine şu tarihsel sözleri söylemiştir: "Türk Dil Kurumu`nu size devretmiyoruz, siz teslim alıyorsunuz!"
1987 yılında eski TDK üyeleri ile beraber Dil Derneği`nin kurucu üyeleri arasında, `80 dönemi dernek yasakları nedeniyle yer alamamıştır ancak daha sonradan üye olmuş ve yönetim kuruluna seçilmiştir.
Dil Tarih Coğrafya Fakültesi, Tarih Araştırmaları, Türk tarih Kurumu Belleteni, Türk Tarih Kurumu Belgeler, Türk Dili dergilerinde ve İslam Ansiklopedisi`nde Türk Tarihi ve kültürü üzerine bilim yazıları yayınladı.
Araştırma Alanları: Tarih, Kültür. Osmanlı İmparatorluğu, Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti Dönemleri.
Yapıtları
Kitapları
- Kanuni`nin Oğlu Şehzade Bayezıd Vak`ası, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1961, Ankara (Genişletilmiş ikinci basım, Kanuni Süleyman Dönemi Taht Kavgaları, Bilgi Yayınevi, 1997, Ankara, ISBN 9754946558)
- Osmanlı Teşkilatında Hassa Mimarları, Tarih Araştırmaları Dergisi, 1963, C. 1, S. 1, s. 551-592.
- Venedikte Türk ticaret merkezi, Fondaco dei Turchi, Türk Tarih Kurumu, Belleten. C. ...II, S. 126, s. 247-283, 1968, Ankara
- Atatürk ve Ulusal Dil, Türk Dil Kurumu, 1981, Ankara
- Atatürk`ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar , Türk Tarih Kurumu, 1982, Ankara, 68 s., ISBN 9751601053
- Türkiye-İtalya İlişkileri I / Selçuklular`dan Bizans`ın Sona Erişine, Metis, 1990, İstanbul, 643 s., ISBN 9751724848
- Türk Kültür Tarihi, Türk Kültüründen Türkiye Kültürüne ve Evrenselliğe, Bilgi Yayınevi, 1990, Ankara, 320 s. (İkinci basım Bilgi Yayınevi, 1994, Ankara, 330 s., ISBN 9789754941449)
- Türk Devrim Tarihi, İmparatorluğun Çöküşünden 12 Eylül 1980`e, (5 cilt, 7 kitap, 2635 sayfa) Bilgi Yayınevi, 1991-2002, Ankara
- İsmet İnönü, Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Kültür Bakanlığı, 2000, Ankara (İkinci basım Bilgi Yayınevi, 2003, Ankara, 210 s., ISBN 9752200362)
- Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik: Mustafa Kemal Atatürk, Bilgi Yayınevi, 2004, Ankara, 718 s., ISBN 9752200761
Yayına Hazırladığı Kitaplar
- Tevarihi Ali Osman, 10 Defter, Türk Tarih Kurumu, Yazar: İbn Kemal, 1991
Başka Yazarlarla Birlikte Yazdığı Kitaplar
- Türk - İslam Sentezi, Yazarlar: Bozkurt Güvenç, Gencay Şaylan, İlhan Tekeli, Şerafettin Turan, Sarmal Yayınları, 1994, İstanbul, 282 s., ISBN 975738027X
- 75. Yılda Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü, Yazarlar: Şerafettin Turan, Sevgi Özel, Dil Derneği, Nisan 2007, Ankara, 424 s., ISBN 9789757495220
Aldığı Ödüller
- 1970 İtalyan Hükümeti`nden `Cavaliere` Nişanı
- 1997 Tüba Bilim Ödülü
- 1999 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü
- 2007 Dil Derneği İzmir Temsilciliği, 6. İzmir Türkçe Günleri, Türkçeye Emek Ödülü (Prof. Dr. Aydın Köksal ile birlikte)
- 2007 Dil Derneği Türk Dil Devrimi`nin 75. Yılı Onur Ödülü
Kaynakça
- TÜBA Ödül Alanlar
- Kenthaber İz Bırakanlar
- Dil Derneği 75. Dil Bayramını Kutaladık
- PROF. DR. ŞERAFETTİN TURAN`A SAYGI GECESİ
