Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Çürük

Kısaca: Diş çürüğü, bakterilerin dişin sert yapısını oluşturan diş minesi, dentin ve sement tabakalarına hasar verdiği bir hastalıktır. Bu dokularda bakterilerin çalışması sonucu zamanla dişlerde kaviteler (oyulmuş boşluklar) meydana gelmektedir. ...devamı ☟

çürük
çürük

Diş Çürüğü (Dental caries)

Diş çürüğü, dişin sert yapılarının asitlerce eritilmesi sonucu ortaya çıkan bozulmuş diş yapısıdır. Çürüyen diş dokusu zamanla "oyularak" bir boşluk (cavity, mağara, oyuk) meydana getirir.

Diş minesi ve dentini esas olarak hidroksiapatit tuzlarından meydana gelir. Bu kalsiyum tuzu, asitlerin uzun süreli temasına karşı dayanıklı değildir ve dekalsifiye olur yani çözünür.

Mine organik ve inorganik bölümlerden oluşur.

İnorganik bölüm (%95-98)+ Organik Bölüm (%1-2)+ S u = Kimyasal yapı

Dişin Kimyasal formülü:

Ca10(PO4)6(OH)2+2F- ------> Ca10(PO4)6F2+ 2 OH-

Yani, hidroksiapatit flor ile birleşerek hidroksiapatitten daha dayanıklı bir molekül olan Flor apatit oluştutur.

Çürüme reaksiyonu ise ortamdaki serbest H+ iyonlarınca başlatılır, dişteki kalsiyum dişten ayrışır. Şöyle ki:

Ca10(PO4)6(OH)2 + 8 H+ -----> 10 Ca+2 +6 HPO4 + 2 H2O

10 Ca+2 +6 HPO4 ise ayrışmış, bozunmuş olan diş yapısı yani çürüktür.

Diş çürüğü, bir başka ifadeyle, kimyasal olarak organik ve inorganik bölüm arasındaki dengenin bozulmasıdır. Organik ve inorganik bölümler birbirine sıkı biçimde bağlı (grift) olarak bulunurlar. Bu kenetlenmenin (matriksin, kristalli düzgün yapının) bozulması sonucu organik ve inorganik bölümler ayrışır ve inorganik bölümdeki iyonlar çözünerek ağız ortamına geçer.

Çürük Süreci

Streptococcus mutans adlı bakteri çürüğün başlangıcında en önemli role sahiptir. Bu bakteri salgıladığı bazı maddelerle diş yüzeyinin yapışkanlığını artırarak bakteriler ve gıda artıklarının diş yüzeyine daha kolay yapışmasına sebep olur.

Ağız içerisinde besin artıkları kaldıkça, mikroorganizmalara tutunacak daha fazla alan ve gıda sağlamış olur. Mikroorganizmalar bu besinleri kullanır ve metabolizmaları sonucu açığa çıkan asitler ağız "pH"sını düşürür. Yani ağız içerisindeki serbest H+ iyon konsantrasyonu artar. (5,5 >pH-tehlikeli pH sınırı)

H+ iyonları, Ca10(PO4)6(OH)2 (hidroksiapatit) molekülü içindeki kalsiyumu (Ca) çekip alır ve inorganik kısmın çözünmesi (çürümesi) başlar. Bakterilerin metabolizmasına izin verilen süre arttıkça bu olay da artarak devam eder ve geriye dönüş zorlaşır.

Çürük Formülü

Diş x Asit x Zaman = Çürük

Karbonhidrat x Bakteri = Asit

Kalsifiye diş yapısının bulunduğu alanlarda asitlerin bulunması ve asitlerin dişteki kalsiyum tuzlarını eritecek kadar uzun süre orada kalmasıyla çürük oluşur. Bu etmenlerden biri yok edilirse çürük oluşmaz.

Remineralizasyon

Ağız pH < 5,5 olduğunda, mine yüzeyinde çözünme başlar. ancak hemen çürük oluşmaz. pH kısa süre içerisinde normale dönerse tükürük içerisindeki kalsiyum yardımıyla demineralize olan kısım remineralize olur, yani açığa çıkan iyonlar geri döner ve pürüzlenen mine yüzeyini tekrar mineralize ederler.

Ancak, pH uzun süre 5,5 in altında bir değerde kalmışsa, oluşan demineralizasyon yetersiz kalır ve çürük riski artar. Remineralizasyonu atrırmak için sunni olarak flor kullanılır. Flor, dişhekimlerince topikal olarak veya evde diş macunu, çürük önleyici gargaralar yardımıyla uygulanabilir. Flor, yine flor tabletleriyle de sistemik olarak (ağızdan yutma yoluyla) alınabilir. Ancak flor tableti kullanımı veya florun yutulması, Florozis denilen ciddi bir duruma yol açabileceğinden muhakkak bir dişhekimi tarafından önerilmelidir.

Ağızdaki asidin kaynağı

İnsanlar, asitleri saf olarak tüketmezler. Limon, sirke, kolalı içecekler gibi bazı besinlerde bu asitler farklı konsantrasyonlarda bulunur. Ancak ağızdaki asidin temel kaynağı ağız içerisindeki bakterilerin fermentasyonudur.

Ağız içerisine şeker alımıyla bakteriler bu şeker molekülleriyle beslenir ve atık olarak ortama "asit" sentez ederler. Glukoz gibi küçük moleküllü şeker içeren gıdalar bu nedenle çürük yapıcı kabul edilir.Ksilitol gibi büyük molekküllü şekerle ise bakterilerce fermentasyona uğramadıklarından çürük nedeni değildirler. Günümüzde çürük önlemede tavsiye edilen gıdalar, şekersiz veya ksilitollü gıdalardır.

Diş yapısının çürük oluşumuna etkisi

Dişin anatomik ve histolojik özellikleri diş çürüklerinin oluşmasında etkilidir. Oluşumsal olarak kıvrımlı, girintili alanlara sahip olan dişler, bu girintilerde gıda artıkları ve bakteri birikimi artığından daha kolay çürürler.

Ortodontik anomalili dişler, normal arayüz kontaklara (temas noktalarına) sahip olmadıklarından, buralarda biriken gıda artıkları nedeniyle daha kolay çürürler. Diş çekimi de "indirekt/ dolaylı" bir çürük hızlandırıcı etmendir. Bir diş dental arktan çıkartıldığında, onunla temasta olan dişler bu boşluğa doğru hareketlenir. Bu da söz konusu dişlerin optimal kontak noktalarını bozarak gıda retantif alanlar meydana getirerek dolaylı yoldan çürük oluşumuna sebep olur.

Kaynaklar

Vikipedi

çürük

Türkçe çürük kelimesinin İngilizce karşılığı.
adj. rotten, carious (tooth), unsound, bad, decayed, dickey, dicky, draft exempt, feeble, flimsy, putrefacient, putrefactive, putrid, rocky, sleazy, wonky n. cavity, tooth decay, decay, dry rot, bruise, contusion

çürük

çürümüş olan; vurma ya da sıkıştırma yüzünden vücutta oluşan mor leke. sağlam ve dayanıklı olmayan. sağlam bir temele ya da kanıtlara dayanmayan.

çürük

Türkçe çürük kelimesinin Fransızca karşılığı.
inapte à, pourri/e, taré/e

çürük

Türkçe çürük kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Fleck, Massengrab, Mulm adj. faul, faulig, jauchig, kariös, morbid, mulmig, schwach, untauglich

İlgili konular

çürük asit bakteri diş dişhekimi fermentasyon flor glükoz hidroksiapatit kalsiyum karbonhidrat

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

çürük Resimleri

çürük
3 yıl önce

Diş çürüğü, bakterilerin ürettikleri asitle dişin sert yapısını oluşturan diş minesi, dentin ve sement tabakalarına hasar verdiği bir hastalıktır. Bu dokularda...

Çürük, Asit, Bakteri, Diş, Dişhekimi, Fermentasyon, Flor, Glukoz, Hidroksiapatit, Kalsiyum, Karbonhidrat
Kirli, Çürük ve Adi
7 yıl önce

Kirli, Çürük ve Adi veya orijinal adıyla Dirty Rotten Scoundrels, profesyonel ve kibar bir dolandırıcı olan Lawrence Jamieson (Michael Caine) ile ufak...

Kirli, Çürük ve Adi (film), 1988, ABD, Komedi, Steve Martin, İngilizce, Orion Pictures Corporation, Michael Caine, Miles Goodman, Michael Ballhaus, Stanley Shapiro
Rotten Tomatoes
3 yıl önce

Rotten Tomatoes (Türkçe: Çürük domatesler), film eleştirilerinin, oyuncuların, yönetmenlerin, fragmanların ve sinema haberlerinin yer aldığı bir internet...
Çürükler, Feke
7 yıl önce

Çürükler, Adana ilinin Feke ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallenin adının nereden geldiği ve tarihçesi hakkında bilgi yoktur. Adana iline 137 km, Feke...

Çürükler, Feke, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Adana, Adana (il)
Streptococcus mutans
3 yıl önce

boşluğunda bulunan gram-pozitif, fakültatif anaerobik bir bakteridir ve diş çürüğünün oluşumunda önemli bir etkendir.Mikroorganizma ilk kez 1924'te Clarke tarafından...
Yeşilova, Eleşkirt
7 yıl önce

ilçesine bağlı bir köydür. Köyün eski adı, 1928 yılı kayıtlarında Çirük ya da Çürük olup, Ermenice'de "çrig", Kurmanci'de "hazark" sözcüğü "çirik", "derecik"...

Yeşilova, Eleşkirt, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Abdiköy, Eleşkirt, Akyumak, Eleşkirt
John Lydon
7 yıl önce

İngiliz rock müziğinin ileri gelen isimlerindendir. Lakabı olan "rotten", "çürük" anlamına gelmektedir ve kendisinin kötü ağız sağlığından dolayı bu ismi...

John Lydon, 1956, 1979, 31 Ocak, Müzisyen, Punk Rock, Sex Pistols, Taslak, The Clash, İngiliz, Keith Levene
Sukabağı Bulutsusu
7 yıl önce

Koordinat: 07s 42d 16,83sn; -14º 42' 52,1″ Sukabağı Bulutsusu (ayrıca Çürük Yumurta Bulutsusu veya bilimsel ismiyle OH 231.84 +4.22 olarak da bilinir)...