çiçek
Türkçe çiçek kelimesinin İngilizce karşılığı.adj. floral
n. flower, blossom, smallpox
Çanak yapraklar (sepal)
Çiçeğin yeşil veya kahverengi tonlarında olan küçük yapraklardır. Bu yapraklar, çiçek tomurcuk halindeyken onu dış etmenlerden korur. Ancak çiçeğin eşi uyumsuz ise çanak yaprak diye bir şey yoktur.Taç yapraklar (petal)
Çiçeğin en gösterişli kısmıdır. Üreme organlarının dışında bulunur. Gösterişli yapısı ve renkleriyle birçok canlıyı cezbederek tozlaşmada önemli bir role sahiptir. Ayrıca hücresindeki golgi aygıtı adlı organel sayesinde güzel koku salgılar. İçindeki kromoplast organeli ise yeşil hariç diğer renkleri salgılar. Bu da tozlaşmada önemli rol oynar.Monokotil bitkilerde çiçek örtüsü 'tepal' adı verilen bir kısımdan oluşur. Taç yapraklar gösterişli, güzel kokan ve renkli olduklarından böcekleri kendilerine çeker ve bu olay sonucunda arılar veya böcekler polen depo etmiş olurlar.
Üreme organları
Üreme işlevini yerine getirerek neslin devamlılığını sağlar. Bu nedenle 'verimli kısım' olarak da adlandırılır.Erkek üreme organı
Filament (sapçık) ve anter (başçık) olmak üzere 2 kısımdan oluşur. Filament, anterin çiçeğe tutmasını; anter ise, polen oluşumunu sağlar.Dişi üreme organı
Ovaryum (yumurtalık), stilus (boyuncuk) ve stigma (tepecik) olmak üzere üç kısımdan oluşur. Ovaryum, dişi üreme organının en alt kısmında bulunur ve tohum taslaklarını taşır. Stilus, dişi üreme organının ortasında bulunur ve stigmada çimlenen polenlerin ovaryuma ulaşmasını sağlar. Stigma ise, tozlaşma ile gelen polenlerin dişi organa tutunmasını ve çimlenmesini sağlar. Ayrıca çiçeklerin güzel kokup renkli olmaları arıları ve bocekleri kendilerine çekmektedir.Çiçek sapı
Pedisel olarak da adlandırılan bu kısım, çiçeği taşır. Saplı çiçeklere 'pedisellat çiçek', sapsız çiçeklere de 'sessil çiçek' adı verilir.Tozlaşma
Bitkide çiçeğin görevi tozlaşma yoluyla bitkinin çoğalmasını sağlamaktır. Bir çiçeğin erkek organından serbest kalan polenlerin diğer çiçeğin dişi organının tepeciğine ulaşması ve burada yeni bitki tohumlarının oluşması olayıdır. Tozlaşma olayında etkili faktörler şunlardır: -Polenlerin taşınması rüzgarla sağlanır. Kullanışlı ve sık görülen bir tozlaşma çeşidi değildir. -Polenlerin arılar, sinekler ve benzer böcekler tarafından taşınması. Yaygın olan tozlaşma şeklidir. Çiçeğin güzel kokusu, güzel ve parlak görünümü ve salgıladığı şekerli maddeler böceklerin dikkatini çeker. Çiçeğin üzerine gelen böceklerin ayaklarına yapışan polenler böceğin diğer çiçeklere konmasıyla oralara taşınmış olurlar. -Kendi kendine tozlaşma: Aynı çiçeğin erkek organındaki polenlerin dişi organına ulaşması sonucu meydana gelen tozlaşma şeklidir.Çiçekler
Bir çiçek, başlıca çiçek örtüsü (Periant), erkek organları (Andrökeum) ve dişi organlardan (Ginekeum) meydana gelmiştir. Erkek ve dişi organlar aynı çiçek üzerinde bulunursa, böyle çiçeklere erşelik (hermafrodit) denir. Erkek veya dişi organlardan biri bulunmazsa, böyle çiçeklere de bir eşeyli (monoklin) denilmektedir. Bu durumda erkek ve dişi çiçeklerden bahsolunur. Erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde bulunduğu takdirde bitki monoik, yani tek evciklidir. Erkek ve dişi çiçekler ayrı ayrı bitkiler üzerinde bulunuyorsa, bitki dioik, yani iki evciklidir.
Çiçeğin yapısı
Çiçek örtüsü (Periant): Çiçeğin en dış kısmını teşkil eder. Vazifesi iç kısımları muhafaza ve döllenmeyi sağlayan böcekleri çekmektir. Çiçek örtüsünü teşkil eden örtü yaprakları ya birbirine benzer, yani tek örtü halindedir veya örtü yaprakları birbirinden farklıdır ve çift örtü meydana gelir. Böylece çiçek örtüsü tek örtüden ibaretse perigon adını alır ve herbir yaprağına tepal denir. Çiçek örtüsü çift ise dıştaki örtüye çanak (kaliks), her bir çanak yaprağına da çanak yaprağı (sepal) adı verilir. Çanak yaprakları genel olarak yeşil renklidir. İç daireyi teşkil eden örtüye taç (korola) ve her bir taç yaprağına da taç yaprağı (petal) denilir. Taç yaprakları çeşitli renklerde olabilir. Çanak veya taç yaprakları ya serbest haldedir veyahut da kısmen veya tamamen birleşmişlerdir.
Erkek organlar (Andrökeum): Çiçek örtüsünden sonra erkek organ (Stamen)lardan müteşekkil bir veya birkaç daire gelir ki, bunların toplamına anrdrökeum denilir. Bir erkek organ (Stamen), ipçik (Filament) ve başçık (Anter) olmak üzere iki kısımdan ibarettir. Tipik bir anter ikişer lokulus (Çiçek tozu kesesi-Polen kesesi) ihtiva eden 2 tekadan müteşekkildir. İki tekayı birbirine ve aynı zamanda filamente bağlayan verimsiz doku konnektif adını alır. Çiçek tozu (Polen), çiçek kesesinde (Polen kesesi) çiçek tozu ana hücreleri tarafından meydana getirilir ve olgunlukta lokulusların açılması ile dışarı atılır.
Dişi organlar (Ginekeum): Çiçeğin en iç dairesini teşkil eden kısımdır. Kapalı tohumlu bitkilerde dişi organlar açık tohumlu bitkilerden daha iyi gelişmiş durumdadırlar. Kapalı tohumlularda, açık tohumlulardan farklı olarak tohum taslakları ovaryum (yumurtalık) adını alan bir muhafaza içinde gelişmiş olmasıdır. Dişi organlar pistil (dişi organ)lerden müteşekkildir. Bir pistil; ovaryum (yumurtalık), stilüs (boyuncuk) ve stigma (tepecik) olmak üzere başlıca üç kısma ayrılır.
Ginekeum dolayısıyle ovaryum çiçeğin diğer kısımlarından yukarıda, aşağıda yahut bunlarla aynı hizada olabilir. Buna göre üç ovaryum ve çiçek tipi ayırt edilir:
1. Ovaryum üst durumlu; çiçek hipogin,
2. Ovaryum orta durumlu; çiçek perigin,
3. Ovaryum alt durumlu; çiçek epigin.
Çiçekler ya münferit olarak bulunurlar veya birçok çiçeğin bir araya gelmesiyle hasıl olan ve çiçek durumu (infloresans) adını alan topluluklar teşkil ederler.
Münferit çiçekler ya yapraklı bir sürgünün uç kısmında, yani terminal olarak bulunabilirler. Lale, gelincik gibi. Veya koltuk sürgünü halinde yanda bir yaprakçığın koltuğunda bulunabilirler. Menekşede olduğu gibi.
