Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Çarkıfelek (Bitki)

Kısaca: Çarkıfelek (''Passiflora''), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 500 kadar türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi. ...devamı ☟

Çarkıfelek (Passiflora), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 500 kadar türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi. At arabası (ya da değirmen) çarkını andıran çiçeklerinden dolayı Türkçede "çarkıfelek" (feleğin çarkı) adını almıştır. Farsçada ise saate benzerliğinden dolayı "saat" (ساعت) adı kullanılır. Bazı türleri yenebilir meyveleri için tropikal bölgelerde ziraati yapılırken, bazıları da çiçeklerinden dolayı bahçe ve kameriye örtü bitkisi olarak kullanılır. Besin olarak tüketimi Yenebilir meyveleri olan türleri içinde çarkıfelek (P. edulis 'in meyvesi) başta olmak üzere P. ligularis, P. incarnata, P. quadrangularis, P. foetida, P.caerulea, P. tripartita var. mollissima P. tarminiana, P.laurifolia ve P. maliformis sayılabilir. Meyvelerinin herhangi bir zararlı etkisi bulunmamakla birlikte, yenebilen meyvelere sahip bütün Passiflora türleri için günde 2 taneden fazla meyvelerinden yenmesi tavsiye edilmemektedir. Zira çok aşırı tüketimi uyku, halsizlik gibi sorunlara neden olabilmektedir. Bununla birlikte meyvelerinin tamamen olgunlaştıktan sonra yenilip toplanması tavsiye edilir; zira bitkinin yapraklarında bulunan siyanid glukosid maddesi meyvelerinde de bulunmaktadır. Ancak bu oran yapraklarındakinden düşüktür ve olgunlaşmış veya dalından düşmüş meyvelerde en düşük ve zararsız düzeydedir. Bitkinin yaprakları stres ve endişeyi azaltıcı olduğu düşünülen çay yapımında kullanılsa da, yapraklarında bulunan siyanid glukosit maddesinin toksik ve zararlı etkisi sebebiyle az tüketilmesi gerekmektedir. Ayrıca hamile olanlarda,bebek emzirenlerde, 6 aydan küçük çocuklarda bu konuda çok fazla bir araştırma yapılmadığı için, etkileri bilinmediği için, yapraklarının hiç kullanılmaması meyvelerinin ise bu guruplar için mümkün olduğunca az tüketilmesi tavsiye edilir. Bunun dışında özellikle yapraklarının alkollü içecekler ve reçeteli sedatiflerle (sinirleri yatıştıran ilaçlarla) birlikte doktora danışmadan kullanılması tavsiye edilmez. Zira bitkinin bu ilaçlarla etkileşime geçip etkisini arttırıcı özelliği bulunmaktadır. Ayrıca bitkinin valeria ve kava bitkileri ile birlikte yapraklarının kullanılması halinde bu bitkilerin etkisini arttıracağı ve buna göre kullanılması gereği unutulmamalıdır. Ayrıca passiflora capsularis gibi bazı türlerin meyvesi yenilmemekle bu konuda gözönünde tutulmalıdır.

Üretimi

Tohumdan veya çelikten çoğaltılması yapılır. Asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. Çoğu sıcak iklim bitkisidir. P. incarnata türü soğuğa en dayanıklı türlerden biri olarak kabul edilir.

Ekolojik Özellikleri

Sarmaşık balözü bezleri yardımıyla karıncaları kendine çekerek savunma saglar..

Seçme türler

Meyve galerisi

Resim:Passionfruit and cross section.jpg|Passiflora edulis Resim:Granadillas.jpg|Passiflora ligularis Resim:Passiflora vitifolia Kunth 002.jpg|Passiflora vitifolia Resim:Badea.jpg|Passiflora quadrangularis Resim:Passiflora caerulea (2005 10 08) - vrucht open (2).jpg|Passiflora caerulea Resim:Maliformis.jpg|Passiflora maliformis Resim:P foetida fruit.jpg|Passiflora foetida Resim:Curuba.jpg|Passiflora tripartita var. mollissima

Kaynaklar

Özellikle bitkinin tıbbi etkileri için bakınız. * http://www.minddisorders.com/Ob-Ps/Passionflower.html * http://www.gardenguides.com/130979-passiflora-remedies.html * http://www.wisegeek.com/what-are-the-medicinal-uses-of-passiflora-incarnata.htm * http://medicinalplants.us/passionflower-clinical-use-dosage * http://www.ehow.com/info_8369978_passiflora-dangers.html

Dipnotlar

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Sarı çarkıfelek
7 yıl önce

Sarı çarkıfelek (Passiflora lutea), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir bitki türüdür. Kuzey Amerika'da Passiflora...
Turuncu çarkıfelek
7 yıl önce

Turuncu çarkıfelek (Passiflora aurantia), çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür. Ana vatanı Avustralya'da tropik iklimin hakim...
Karpuz çarkıfeleği
7 yıl önce

Karpuz çarkıfeleği (Passiflora vitifolia), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü bir türüdür. Orta Amerika'nın...
Çarkıfelek türleri listesi
7 yıl önce

Botanikteki adlarına göre Passiflora (Çarkıfelek) türlerinin listesidir. Yaklaşık 500 kadar türü bulunmakla bu türlerin büyük bir kısmı tropikal bölgelerde...
Passiflora edulis
3 yıl önce

(Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin en yaygın olan türüdür. "Maruçya" olarak da adlandırılmaktadır. Çarkıfelek adıyla bilinen meyveleri insanlarca...
Passiflora incarnata
7 yıl önce

yapılır. Bitki, asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. Yaprakları üç lopludur. Passiflora cinsi içinde Sarı çarkıfelekten sonra soğuğa...
Passiflora actinia
7 yıl önce

familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür. En fazla -5 dereceye kadar dayanıklı bir çarkıfelek türüdür. 0 ile -5 derece arasındaki sıcaklıkta bitki zarar...
Passiflora foetida
7 yıl önce

gösterir. Çarkıfelek adıyla bilinen 2–3 cm çapındaki sarımsı turuncu yuvarlakça meyveleri insanlarca tüketilir. Genç yaprakları da yenebilir. Bitki, asma...