| bası yayı.] |
| çeki yayı.] |
| ] |
| ] |
| ] |
Yay (İngilizce; ``spring``, Almanca; ``feder``), bir kuvvetin etkisi altında kaldığı zaman elastik şekil değiştirebilme özelliğine sahip mühendislik malzemelerinden imal edilen, bu şekil değiştirme esnasında enerji (şekil değiştirme enerjisi) depolayabilen, kendisine etki eden kuvvetin etkisi kalktığı zaman eski şeklini kısmen veya tamamen alabilen ve bu sırada depolamış olduğu enerjinin bir kısmını geri verebilen, makine elemanıır.
Çeşitleri
Yaylar çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılabilirler.Şekline göre
Yaylar dış şekillerine göre ve kullanılan malzemenin kesitine göre sınıflandırılabilirler. Dış şekillerine göre;
Malzeme kesitine göre;
- Dairesel kesitli yaylar
- Dikdörtgen kesitli yaylar
Zorlanma şekillerine göre
Yaylar zorlanma şekillerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılırlar;
- Burulmaya zorlanan yaylar
- Helisel yaylar (kangal yaylar hariç)
- Silindirik yaylar (blok yaylar hariç)
- Çekme ve basmaya zorlanan yaylar
- Bilezik yaylar
- Blok yaylar
- Eğilmeye zorlanan yaylar
- Disk yaylar
- Kangal yaylar
- Spiral yaylar
- Yaprak yaylar
Kuvvetin uygulama şekline göre
Üzerlerine etki eden kuvvetin uygulama şekline göre ikiye ayrılırlar.
Kullanım alanları
Yaylar yük altında, elestik şekil değiştirme özellikleri dolayısıyla enerji depolayabildiklerinden makine konstrüksiyonlarında çeşitli maksatlarla kullanılırlar.- Saat mekanizmalarında, tek etkili hidrolik ve pnömatik silindir, v.s. ``enerji depolama elemanı`` olarak,
- İçten yanmalı motorların valfleriyle kam mili arasındaki irtibatı sağlamak, kavramalar ve frenlerde ``kuvvet ve hareket kontrol elemanı`` olarak,
- Raylı taşıtların tamponları, kara taşıtlarının aks-şasi bağlantıları ve elastik kavramalar gibi darbeli ve titreşimli yerlerde ``darbe ve titreşim sönümleme elemanı`` olarak,
- Vibratörler, sarsaklar ve elekler gibi titreşimin istendiği yerlerde ``titreşim elemanı`` olarak,
- Dinamometre ve yaylı terazi gibi ölçü aletlerinde ``kuvvet ölçme elemanı`` olarak kullanılırlar.
şablonlar --> commonsKat|Springs (mechanical) Yay Link FA|fr
kategoriler -->