Yakup Han Badevlet

Kısaca: Türkistan’ın Kâşgar emirlerinden. Muhammed Yâkûb Bey de denir. 1826’da Taşkent’te doğdu. Dînî ve millî terbiye ile yetiştirilip, eğitim ve öğretim gördü. Eniştesi Nur Muhammed’in himâye ve yardımlarıyla askerî makamlarda yükseldi. Binbaşıyken 1849’da Akmescid hâkimliğine tâyin edildi.1864 yılı sonunda, Cihangir Türe’nin oğlu Buzurk Han Töre başkanlığındaki heyetle Kâşgar’a gitti. Buzurk Han Töre,Kaşgar’da idareyi ele alınca, Yâkûb Bey idârede önemli vazifeler aldı. ...devamı ☟

Yakup Han Badevlet
Yakup Han Badevlet

Yakup Han Badevlet Türkistan’ın Kaşgar emirlerinden. Muhammed Yakub Bey de denir. 1826’da Taşkent’te doğdu. İyi bir eğitim ve öğretim gördü. Eniştesi Nur Muhammed’in himaye ve yardımlarıyla askeri makamlarda yükseldi. Binbaşıyken 1849’da Akmescid hakimliğine tayin edildi.1864 yılı sonunda, Cihangir Türe’nin oğlu Buzurk Han Töre başkanlığındaki heyetle Kaşgar’a gitti. Buzurk Han Töre,Kaşgar’da idareyi ele alınca, Yakub Bey, idarede önemli vazifeler aldı. Yakub Bey, Buzurk Han Töre’nin idaredeki alakasızlığından faydalanarak, askeri ve mülki kadrolara hakim oldu. Askeri faaliyetleri arttırıp, ordu kurdu. 1866’da Yenihisar, Yarkend ve Hotan’ı zaptetti. 1867’de Kaşgar’a bütünüyle hakim oldu. Çinliler ve Döngenlerle mücadele etti. Hudutlarını, doğuda Börköl, Urumçi ve Kumul’a, batıda Pamir ve Isıkgöl havalisine, kuzeyde Balkaş Gölü ve Altay Dağlarına, güneyde Karanlık Dağ ve Karakurum Dağlarına kadar genişletti. Buhara emiri Muzafferüddin, Yakub Beye “Atalık Gazi” unvanını verdi.

Yakub Han, Doğu Türkistan’da istiklalini ilan ettikten sonra müttefik ve destek aradı. 1872’de Osmanlı sultanı ve İslam aleminin lideri Sultan Abdülaziz Hana, yeğeni Seyid Yakub Han Töre başkanlığında bir heyet gönderdi. Osmanlı Devletinden destek, yardım, harp levazımatı ve askeri mütehassıslar istedi. Talepleri kabul edildi. Sultan Abdülaziz Han (1861-1876), beş askeri uzman ve çok miktarda silah ve harp levazımatını Kaşgar’a gönderdi. Yakub Hana “Emirü’l-müslimin” unvanı verildi. Yakub Han, Sultan Abdülaziz Han adına hutbe okutup, bastırdığı altın ve gümüş sikkelerde Osmanlı Sultanının ve halifesinin adını yazdırdı. Rus Çarlığı ile 8 Haziran 1872’de beş maddelik ticaret antlaşması imzalandı. Hindistan’daki İngiliz koloni idaresiyle de 2 Şubat 1874’te on iki maddelik antlaşma imzalandı.

Yakub Hanın içte ve dışta kuvvetlenmesi, doğu komşusu Çinlileri çok telaşlandırdı. Tedbir almaya sevk etti. Çin’in Mançu hükümeti, 1877 baharında General Tso Tsung-t’ang ve General Liu Chin-t’ang kumandalarında büyük bir ordu gönderdi. Çinliler, doğuda Kumul ve Urumçi’yi 1877 Nisanında işgal edip, Kaşgar’a doğru ilerlemeye başladılar. Yakub Han, Mançu hükümetiyle antlaşma yapmak istedi. General Tso Tsung-t’ang’a elçilik heyeti gönderip, antlaşma isteğini bildirdi. Fakat, teklifi kabul edilmeden, suikasta uğradı.

Hotan hakimi Niyaz Hakim Beyle yardımcısı Aşur Bey tarafından Yakub Hana suikast tertiplendi. Suikastçılar, Yakub Hanın yaverine çok miktarda para vermek suretiyle zehirlettiler. Yakub Beyin 1877’de şehit edilmesiyle Çinliler, Doğu Türkistan’a tekrar hakim oldu.

Yakub Han, zeki, çalışkan ve faal bir şahsiyete sahipti. Ülkesini ittifak sistemiyle kuvvetlendirip, kültür ve imar faaliyetlerini de arttırdı. Adına altın ve gümüş sikke bastırdı. Devrin en büyük İslam devleti ve halifelik merkezine karşı daima hürmetkar ve dostane hareket etti. Kaşgar’da 1872’de İdgah Camiini yaptırdı.

Kaynak

Rehber Ansiklopedisi

Ayrıca Bakınız

  • Türk Boyları
  • Türk Hükümdarları
  • Müslüman Türk devletleri
  • İlgili konular

    1820 1845 1877 ansiklopedi taşkent

    Bu konuda henüz görüş yok.
    Görüş/mesaj gerekli.
    Markdown kullanılabilir.