Umman

DEVLETİN ADI: Umman Sultanlığı

BAŞŞEHRİ: Maskat

YÜZÖLÇÜMÜ: 306.000 km2

NÜFUSU: 4.650.000 (2018) 

RESMİ DİLİ: Arapça

DİNİ: İslamiyet (İbadiyye)

PARA BİRİMİ: Umman Riyali

Arap Yarımadasının güneydoğu köşesinde bulunan bir devlet. Umman, kuzeydoğuda Umman Körfezi, güneyde Umman Denizi, güneybatıda Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti, batıda Suudi Arabistan, kuzeyde ve kuzeybatıda Birleşik Arap Emirlikleriyle çevrilidir.

Tarih

On altıncı asır başlarında Portekiz, Maskat Limanını ve iç bölgenin önemli bir kısmını ele geçirdi. On yedinci yüzyılda bunların tesiri gittikçe azaldı. Ummanlılar yavaş yavaş İran Körfezindeki ve Doğu Afrika kıyısı yakınındaki deniz ticaret yollarını kontrol altına aldılar. Bir ara Sokotra, Zengibar ve Doğu Afrika topraklarının bir kısmı Umman Devletine bağlandı. On dokuzuncu yüzyılda Umman, İngiltere ileİkinci Dünya Savaşından sonra da devam eden özel bir dostluk kurdu. 1958’de Belucistan’ın Mekran kıyısındaki Guadar Limanı ve yakınındaki topraklar Pakistan’a verildi. İngiltere 1967’deKuria ve Muria adalarını Umman’a geri verdi. 23 Temmuz 1970’te Sultan Said bin Teymur, oğlu Kabus tarafından tahttan indirildi. Yeni sultan, o zamana kadar Maskat ve Umman olan ülkenin ismini Umman Sultanlığı olarak değiştirdi. Yemen Halk Cumhuriyeti ve Kızıl Çin tarafından desteklenen Güney Dofar’daki solcu gerillalarla Aralık 1975’te bozguna uğratıncaya kadar savaştı. ABD ile ekonomik ve askeri yardım anlaşmaları sonucunda, ABD kuvvetleri 1980’de Hint Okyanusu civarında deniz ve hava üsleri elde etme imkanını buldu. Kabus bin Said yönetimi İran-Irak Savaşı boyunca ve Irak’ın Kuveyt’i işgali sırasında tarafsız kaldı.

Fiziki Yapı

Umman’ın büyük bölümü kıraç tepeler ve ovalar, kumlu düzlükler ve çöllerle kaplıdır. Umman Körfezinin geri bölgesinde kalan topraklar dağlık olup, ülkenin en yüksek noktası (3017 m) olan Akdar Dağı buradadır. Ülkenin en verimli kısımları Maskat’ın kuzeybatısındaki Batinah Ovası ve Güney Dofar eyaletinde dağlarla deniz arasında kalan hilal şeklindeki toprak parçasıdır. Kuzeyde meşhur Rubülhali Çölü yer alır. Ülke kıyılarının toplam uzunluğu 1600 km civarındadır.

İklimi

Umman dünyanın en sıcak ülkelerinden birisidir. Sıcaklıklar ekseriya 54°C’ye kadar ulaşır. Yıllık yağış ortalaması 76 mm ile 101 mm arasında değişmekte olup, Batinah Ovası bundan müstesnadır. Rubulhali Çölüne hemen hemen hiç yağmur düşmez.

Tabii Kaynaklar

Ülkenin büyük bölümü çöller ve steplerle kaplıdır. Ülkenin tek yeraltı zenginliği petroldür.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Umman nüfusu 1.650.000 olup, kilometrekareye 4-5 kişi düşer. Ülkenin en büyük nüfus merkezi 50.000 nüfuslu başşehir Maskat’tır. Nüfusun % 89’u Araplardan, % 4’ü Belucilerden, % 3’ü İranlılardan, % 2’si Afrikalılardan müteşekkildir. Nüfusun büyük çoğunluğu Haricilerden Abdullah bin İbad’ın kurduğu ve sapık bir yol olan İbadiyye fırkasındandır. Resmi dil Arapça olup, halkın büyük çoğunluğu bu dili konuşur, okuma-yazma bilenler nüfusun % 20’sini teşkil eder.

Siyasi Hayat

Umman, sultan tarafından yönetilen bir ülke olup, idari yönden bir eyalete ve çok sayıda kazalara ayrılmıştır. Sultan, devlet işlerini kendinin seçtiği bir kabineyle yürütür. Çeşitli meslek kesimlerini ve bölgeleri temsil etmek üzere Sultan tarafından tayin edilen 55 üyeli bir Danışma Meclisi de mevcuttur. Ülkenin yazılı bir anayasası yoktur. Umman 1971’den beri Birleşmiş Milletlere üyedir.

Ekonomi

Umman ekonomisi esas itibariyle petrole dayanmakta olup, petrol, ihracatın % 95’ini teşkil eder. Petrolün üçte biri Japonya’ya kalanın büyük çoğunluğu Avrupa’ya ihraç edilir. Önemli sayılabilecek bir sanayii olmadığından, diğer ihraç malları tarım ürünlerinden ibarettir. Hurma, misket limonu, nar bunların başta gelenleridir. Başlıca ithal malları pirinç, buğday, un, süt, araç ve araç parçaları, elektrikli eşyalar ve yapı malzemeleridir. Umman en çok İngiltere, Hindistan ve Körfez ülkeleri ile ticaret yapar.

Ulaşım: Ülkede ulaşım kara, deniz ve hava yoluyla sağlanır. Karayolları ağı bütün yerleşim merkezlerini birbirine balar. Karayollarının uzunluğu 27.438 km’dir. Maskat ve Salale’de modern liman ve havaalanları vardır.