Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Tuva

Kısaca: Çin kaynaklarına göre Tuva'lar Kırgızlar'ın doğusunda, "Küçük Deniz"in (Muhtemelen Baykal Gölü) güneyinde ve Uygurlar'ın kuzeyinde bulunmaktadır. Bugün de Tuvalar buralarda oturmaktadırlar ve buraya da Tannu-Tuva denilmektedir.Tuva Cumhuriyeti, 1914'te Ruslar tarafından işgal olunmuş ve yeniden 1921'de Cumhuriyet olarak bağımsızlığını tekrar kazanmıştır. ...devamı ☟

Tuva Haritası

Tam ekran moduna geçmek için harita üzerindeki Tam ekran modu ikonuna tıklayınız.

Çin kaynaklarına göre Tuva'lar Kırgızlar'ın doğusunda, "Küçük Deniz"in (Muhtemelen Baykal Gölü) güneyinde ve Uygurlar'ın kuzeyinde bulunmaktadır. Bugün de Tuvalar buralarda oturmaktadırlar ve buraya da Tannu-Tuva denilmektedir.

Tuva Cumhuriyeti, 1914'te Ruslar tarafından işgal olunmuş ve yeniden 1921'de Cumhuriyet olarak bağımsızlığını tekrar kazanmıştır. Tannu Tuva adlı Halk Cumhuriyeti kurulmuştur. 1926'da adı Tuva Halk Cumhuriyeti'ne dönüşmüştür. Ülke 17 Ağustos 1944'te yeniden Ruslar tarafından işgal olunmuştur. önceleri Muhtar bölge olarak, 1965'ten itibaren de muhtar cumhuriyet olarak yerini almıştır. Halen Rusya'nın oluşumunda muhtar cumhuriyet olarak yer almaktadır.

Başkenti Kızıl'dır. Ülkenin alanı 170.000 km2'dir.

Nüfusu 308.557'dir. 13 küçük bölgeye (rayon) sahiptir. Ülke, Sibirya'nın güneydoğusundadır. Güneyinde ve güneybatıda Moğolistan Halk Cumhuriyeti bulunmaktadır. Nüfusunun %64.3 Tuva'lardan, %32'si Ruslar'dan, %3.7'si diğer milletlerden oluşmuştur.

Coğrafi Konumu

Tuva Yukarı Yenisey Irmağı havzasında yer alır. Moğolistan'a komşu olan cumhuriyetin yüzölçümü 170.500 km2dir. Bölgenin başlıca yüzey şekilleri olan geniş Tuva ve Todja havzalarının sularını Yenisey Irmağının iki ana kolu toplar. Aralarında kuzeybatıdaki Batı (Zapadni) Sayanlar'la kuzeydoğudaki Doğu Tuva dağ sıraları bu iki havzayı kuşatır. Tuva Özerk Cumhuriyeti'nde başta başkent "Kızıl" olmak üzere beş kent ve üç kentsel yerleşme vardır.

Yönetim Biçimi

Tuvalar, Soyotlar ya da Uryanhaylar olarak da bilinir, büyük bölümü SSCB'deki Tuva ÖSSC'de. küçük bir bölümü ise Moğolistan Halk Cumhuriyetinde yaşayan ve Moğolcadan etkilenmiş bir Türk dili konuşan halktır. Yenisey Irmağının kaynak sularının arasında, hem Sibirya taygasının, hem de Orta Asya bozkırlarının özelliklerini taşıyan bir bölgede yaşarlar. Geleneksel uğraşları avcılık ve çobanlıktır; kollektif tarım 1950'lerin başından bu yana önem kazanmıştır. Darı üretimi ve balıkçılık öteden beri önemini korumaktadır. Geleneksel Tuva barınakları step bölgelerine özgü yurt adı verilen keçe çadırlarla, ağaç kabuğundan yapılma, Sibirya'ya özgü huni biçiminde çadırlardan oluşur. 17. yüzyıldan sonra giderek Rus kültürünün etkisinde kalan Tuvaların geleneksel toplumsal örgütlenmeleri klan sistemine dayanır geleneksel dinleri ise şamanizmle, Tibet Budacılığının bazı özelliklerinin karışmasından oluşmuştur. Günümüzde Rusya Fedarasyonu'nda yaklaşık 180 bin, Moğolistan Halk Cumhuriyetinde ise 24 bin kadar Tuva yaşamaktadır.

Eğitim ve Kültür

Tuva'da 157 ortaokulda (6.600 öğrencisi), 6 teknik okulda (4.000 öğrenci), 1 üniversitede (2900 öğrencisi) bulunmaktadır. Yılda, Tuva dilinde çok sayıda kitap, 2 dergi, 5 gazete yayınlanır. Her 10 bin kişiye 36 doktor düşmektedir. Sağlık hizmetleri devletin tekelindedir.

Dil

Tuva yazı dili Latin harfleri esasına göre düzenlenmiştir, fakat 1941'de diğer Türk şivelerinde olduğu gibi Tuva'ca için de Kiril harfleri kullanılmıştır. Tuva halkının en önemli destanı olan "Keser" 1963 yılında yayınlanmıştır.

Din

Tuvalılar Şamanist iken sonraları Moğolistan'm tesiri ile Lamaizm dinine de ilgi duymuşlardır.

Ekonomik Yapısı

Tuva'nın önemli ekonomik zenginlikleri ender bulunan madenleri, kömür, demir, civa, altın'dır. Tuva'nın ekonomisinde tarım sektörü ağırlıklıdır. Burada 115.000 ton hububat elde edilir. 27.000 ton patates üretilir. Hayvancılık da önemli yer tutar. Tuva'da 1.229.000 küçükbaş hayvan, 201.000 büyükbaş hayvan yetiştirilmektedir. Sanayide önemli yeri hammadde çıkarılması faaliyetleri almaktadır. Bununla beraber kereste imalatı, gıda maddeleri üretimi, hafif sanayinin bazı kolları gelişmiştir.

Kaynak

http://www2.omu.edu.tr/ogrenciklupleri/klupler/turkdunyasi/tuva.htm

İlgili konular

17 ağustos 1914 1921 1926 1941 1944 1950 1963 1965 1 ocak

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Tuva Cumhuriyeti
3 yıl önce

Ülkenin esas halkı olan Tuva Türkleri, Geniş Türk Dili'nin bir dalı olan Tuva Türkçesi ile söyleşirler. Tuva kelimesi günümüzde Tuva'da Tıva şeklinde yazılmakta...

Tuva, 17 Ağustos, 1914, 1921, 1926, 1941, 1944, 1950, 1963, 1965, 1 Ocak
Tuva Halk Cumhuriyeti
3 yıl önce

Uranhay ülkesindeki Tañnı Tuva Cumhuriyeti adı sonra Tuva Halk Cumhuriyeti (Tuva Arat Respublika) olarak değiştirilmiştir. Tuva meclisinin ilk başkanı Buyan...
Men Tuva men
7 yıl önce

Men — Tıva Men (Tuva Türkçesi: Мен — Тыва Мен; Rusça: Я — Тувинец) Tuva Cumhuriyeti'nin millî marşıdır. Bayölke ili Sengel (Moğolca: Цэнгэл / Tsengel)...
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
3 yıl önce

tarihinde Tuva özerk bölgesinin dönüştürülmesiyle Sovyetler Birliği'nin bir cumhuriyeti olarak Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti oluşturulur. Tuva Özerk...
Tuva Nüfusu
7 yıl önce

Ortalaması: Tuva: 56.5 (Erkek ve Kadın ortalamasıe, UNDP data); Rusya: (UN data) Erkek 59 (world rank 166); Kadın 73 (127) Yıllara göre Tuva etnik nüfusu:...
Tuva özerk bölgesi
3 yıl önce

Tuva özerk bölgesi (Rusça: Тувинская автономная область (Тувинская АО), İngilizce: Tuvan Autonomous Oblast) — Güney Sibiryadaki Sayan Dağları dolayında...
Tarihi Tuva Alfabeleri
7 yıl önce

İki Kardeş Hikâyesi Sekiz Yükmek Günümüz Tuvaların dini olan Budizm ile ilgili bilgilerin yanı sıra günümüz Tuva Türkçesi ile benzerlikler epey dikkat çekicidir...
Tuva Tarihi
3 yıl önce

de Tuvalar buralarda oturmaktadırlar ve buraya da Tannu-Tuva denilmektedir. 1207 yılında Tuva, Cengiz Han devrinde Moğol Devletinin işgaline girmiştir...