Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Trablusgarp Eyaleti

Kısaca: Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, (Arapça:ايالة طرابلس الغرب) Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane ''Trablus'' adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine ''Trablus-ı Garb'' veya ''Mağrib Trablusu'', Şam bölgesindekine ''Trablus-ı Şam'' veya ''Şam Trablusu'' denilmiştir."Tarih araştırmaları dergisi", sf. 46, Ankara Üniversitesi Basımevi (2004). Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır.Y ...devamı ☟

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, (Arapça:ايالة طرابلس الغرب) Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, salyaneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur. == Tarihçe İlk valiler dönemi 1510 yılında Don Pedro Navarro tarafından İspanyolların eline geçen Trablusgarp, bir sömürgeyi idare etmekte zorlanan İspanya kralı II. Ferdinand tarafından, 1528 yılında Hastabakıcı Şövalyeler'e bırakılmıştır. Bingazi ise Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı Devleti yönetimine geçmiştir. Divan-ı Hümayun Enderun Ağalarından Hadım Murad Ağa, Barbaros Hayreddin Paşa'nın düzenlediği Trablusgarp seferine katılmıştır. Bu savaşta başarısız olmuşlardır, fakat Trablusgarp'ın 17 kilometre doğusundaki Tacura şehrini fethetmişlerdir. Murad Ağa bu şehre Bey tayin edilmiş ve 19 yıl burada kalmıştır. Osmanlı Devleti'nde denizci olan Turgut Reis ise Venedikliler ile savaşmıştır. Ardından İstanbul'a çağırılmıştır. Padişah Kanuni Sultan Süleyman, Turgut Reis'e eğer Trablusgarp'ı fethedebilirse buranın yönetimini kendisine vereceğini söylemiştir. Turgut Reis'e sözünün garantisi olarak işlemeli bir kılıç ile bir Kur'an göndermiştir. Aslında Kanuni Sultan Süleyman, ilk olarak fetih emrini Sinan Paşa'ya vermiş fakat Sinan Paşa bu göreve layık olmadığını arz etmiştir. Trablusgarp, Kanuni Sultan Süleyman emriyle 15 Ağustos 1551 yılında Turgut Reis, Murad Ağa ve Sinan Paşa tarafından fethedilmiştir. Fetih sırasında Tacura'yı üs edinmiş olan Murad Ağa karadan ve denizden saldırmış, Sinan Paşa ise kuvvetli bir donanma ile Trablus'u kuşatmıştır. Trablusgarp'ın yönetimi Padişahın kesin vaadi uyarınca, fetih mükafatı olmak üzere Turgut'a verilmesi gerekirken, Sinan Paşa tarafından Murad Ağa'ya verilmiştir. Murad Ağa, 1552'de Tacura'da bugün de adını taşıyan büyük bir cami yaptırmıştır. Turgut Reis, Murat Ağa'nın beylerbeyi olmasından gücenmiştir. Ardından deniz seferlerine katılarak birçok ganimet ile İstanbul'a dönmüştür. Kanuni Sultan Süleyman, eskiden verdiği söze uyarak onu Trablusgarp Beylerbeyi yapmak istemiştir. Fakat Turgut Reis'i hiç bir vakit devlete sürekli olarak hizmete alışamaz gösteren Rüstem Paşa'nın ısrarı üzerine onu Adaların bir kısmını, yani deniz yurtluklarını içine alan Karlı ili Sancağı'na sancakbeyi olarak atamıştır. Birgün Kanuni Sultan Süleyman atlı olarak saraydan çıkarken Turgut Reis, bu fırsattan faydalanmıştır. Padişahın atının üzengisini tutarak bağlılıklarını sunmuştur ve kendisine verilmiş olan sözün gerçekleşmesini istemiştir. Sultan Süleyman da sözünü tutarak ona Trablusgarp Beylerbeyi unvanını vermiştir. Malta kuşatması sırasında Turgut Reis başına gelen bir taşla şehit olmuştur. 18 Haziran 1565 tarihinde cenazesi Trablus'daki cami ve medresesi yanındaki türbesine gömülmüştür. Turgut Reis'in şehit düşmesi üzerine, Kılıç Ali Paşa beylerbeyi olmuştur. 1572 yılında beylerbeyi olan Mustafa Paşa 1574 yılında makamında ölmüştür. Ardından beylerbeyi olan Haydar Paşa, Trablusgarp Eyaleti ile Tunus Eyaleti'ni birlikte yönetmiştir. 22 Temmuz 1574 tarihinde Serasker Sinan Paşa; Trablusgarp Beylerbeyi Haydar Paşa'yı ve Mustafa Paşa'yı Halku'l Vad'ı kuşatması için görevlendirmiştir. Bu emirin ardından bu kaleye saldırı düzenlenmiştir. Haydar Paşa, Hasan Paşa'dan sonra yine beylerbeyi olmuştur. 1585 yılında beylerbeyi olan Ramazan Paşa, Vadi's Seyl Savaşı galibidir. 1589 yılında beylerbeyi olan İstanköylü Ahmed Paşa, Sadrazam İstanköylü Çelebi Güzelce Ali Paşa'nın babasıdır ve makamında ölmüştür. eyalette zorbalık ile yönetimi ele almışlardır. Ardından Memi Mehmed Paşa'dan sonra 1603 yılında tayin edilen beylerbeyi yerine Sefer Dayı'yı beylerbeyi yapmışlardır. Böylece Trablusgarp'ta dayılar yönetimi başlamıştır. Sefer Dayı'nın asılarak idam edilmesinden sonra 1626 yılında başa geçen Ramazan Dayı aynı yıl içinde istifa etmiştir. Ardından yönetimi ele alan Sakızlı Mehmed Paşa öldürülmüş ve yerine akrabası Sakızlı Osman Paşa geçmiştir. Sakızlı Osman Paşa, Osmanlı Devleti tarihinde en uzun beylerbeylik yapan kişidir. 1672'de başa geçen Osman Dayı öldürülmüştür. 1675 yılında eski Kaptan-ı Derya Mısırlıoğlu İbrahim Paşa beylerbeyi olmuş ve ocak 1677'de istifa etmiştir. Bunun üzerine Yeniçeriler İnebolulu İbrahim Çelebi dayı seçmiştir. Ardından Yeniçeriler tarafından dayılıktan indirilip yerine İstanköylü Büyük Mustafa Dayı geçirilmiştir. İnebolulu İbrahim Çelebi sadece 3 gün dayılık yapabilmiştir. 1702 yılının sonlarında doğru Halil Paşa, Trablusgarp Dayısı ve Beylerbeyi olmuştur. 1710 yılında İstanbul'a döndükten sonra İsmail Hoca Dayı ve ardından Hacı Mustafa Dayı yönetici olmuştur. 4 Temmuz 1711 tarihinde yönetimi ele alan Mahmud Bey Dayı tutunamamıştır. Sadece 26 gün dayı dayılık yapabilmiştir. Mahmud Bey Dayı'dan sonra Karamanlı Ahmed başa geçmiştir. eyalette 124 yıl hüküm sürecek Karamanlı Hanedanı'nı başlamıştır.

Karamanlı Hanedanı dönemi

Karamanlı Hanedanı, 1711 yılında Karamanlı Ahmed Paşa tarafından kurulup, 1835'e kadar hüküm süren hanedandır. Hanedana mensup son Trablusgarp yöneticisi II. Ali Paşa'dır. 1801-1805 yıllarında eyalet ile ABD arasında Birinci Berberi Savaşı gerçekleşmiştir. Hanedanın kurucusu olan Karamanlı Ahmed Paşa Türk asıllı bir kuloğlu askeri olup, soyunun Karaman'a bağlı Ermenek'e dayandığı söylenmektedir. Bu yöredeki bazı aileler bugün Mısır ve Libya'da dedelerinden kalma tapulu arazilerinin olduğunu söylemektedir. Ahmed Paşa'nın babasının veyahut dedesinin Trablusgarp'da hizmet etmek için eyalete geldiği tahmin edilmektedir. Ahmed Paşa'nın cetlerinden birinin Turgut Reis ile birlikte Trablusgarp'a geldiğini söyleyen tarihçiler de vardır. Annesi ise Libyalıdır. Münşiye ve sahil bölgesinin yöneticisi olan ve halkın sevgisi kazanan Karamanlı Ahmed Paşa, 1710 yılında Yeniçeriler ve Kuloğulları ile Arap eşrafları arasındaki rekabetten doğan kargaşaya son vermek için Trablusgarp şehrine müdahale etmeye karar verir. Araplar ile birlik olan Ahmed Paşa, 29 Temmuz 1711 tarihinde Dayı olur. Karamanlı Ahmed Paşa, Yeniçerilere güvenmemektedir. Bu yüzden halktan bir milis kuvvet oluşturmuş ve ardından korsanları himaye altına almıştır. Bazı devlet adamlarını, eşrafları ve dönemin tarihçisi İbn Galbun'u öldürtmüştür. Böylece hakimiyetini bütün eyalete yaymıştır. Ahmed Paşa, başta Fransa ve İngiltere olmak üzere batılı devletlerle iyi geçinmeye çalışmış ve onlarla barış ve ticaret anlaşmaları yapmıştır. 16 Mayıs 1733 tarihinde Padişah I. Mahmut tarafından görevi yenilenmiştir. Yaptırdığı Karamanlı Ahmed Paşa Camii Trablus'daki en güzel ve en mamur mabed sayılmaktadır. Ahmed Paşa, 1 Kasım 1745 tarihinde ölmüştür. Karamanlı Ahmet Paşa'dan sonra yerine geçen oğlu Karamanlı Mehmet Paşa, Padişah I. Mahmut tarafından vali olarak tanınmıştır. Karamanlı Mehmet Paşa, güçlü bir donanma yapmış ve İngiltere ile ticaret ve güvenlik antlaşması imzalamıştır. 1754 yılında ölmüştür. Karamanlı Mehmet Paşa yerine oğlu Karamanlı Ali geçmiştir. Karamanlı Ali ilk yıllarında sahillerde çıkan ayaklanmalar ile uğraşmıştır. 1790 yılında oğlu Hasan öldürülmüştür. Karamanlı Ahmet Hamit, Arapların desteğini alan kardeşi Karamanlı Yusuf yüzünden yönetimi ele alamamıştır. Cezayirli çıkan Ali Bulgur, Padişahın kendisini vali olarak atadığını ileri sürerek yönetimi ele alınca, Karamanlı Ailesi Tunus'taki Hammudi Paşa'ya sığınmıştır. Hammudi Paşa'nın desteği ile Karamanlı Ailesi tekrar Trablusgarp'a gelmiştir. Karamanlı Yusuf, yönetimi abisi Karamanlı Hamit'in elinden alarak vali olmuştur. Karamanlı Yusuf zamanında Trablusgarp'da karışıklık ve birçok isyan da çıkmıştır. Karamanlı Yusuf şehirdeki surları tamir ettirmiştir. Trablusgarp, Tunus ve Cezayir'e ait korsanlar Akdeniz'deki Amerika Birleşik Devletleri'ne ait gemilere saldırmış bu gemilerin mürettebatını esir almıştır. 1801 yılında Karamanlı Yusuf Paşa, ABD başkanı Thomas Jefferson'dan 225,000 dolar haraç talep etmiştir. Thomas Jefferson, Amerikalı ticaret filosunu koruyabilecek yeni ABD Donanması'nın yeteneğinden emin olduğu için Karamanlı Yusuf Paşa'nın taleplerini reddetmiştir. Amerikan başkanı Thomas Jefferson bir donanma ile 1801 yılında Cezayir, Tunus ve Trablusgarp kıyılarına saldırmıştır. ABD, Karamanlı Hamit'i vali yapmak istemişler fakat başarısız olmuşlardır. Garp Ocakları (Cezayir, Tunus ve Trablusgarp) ve Amerika Birleşik Devlet arasında olan Birinci Berberi Savaşı sonucunda 10 Haziran 1805'te Garp Ocakları ve ABD arasında bir antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşma ile savaş sona ermiştir. Karamanlı Hamit, Üsteğmen Presley Neville O'Bannon'a Mamluk kılıcı 'nı hediye etmiştir.

İkinci valiler dönemi

1819 yılına kadar Napolyon Savaşları'nın çeşitli antlaşmaları, korsanlığı bırakması konusunda Berberi Devletleri'ni zorlamıştır. Böylece bir Berberi ülkesi olan Trablusgarp'ın ekonomisi kötüye gitmeye başlamıştır. Karamanlı Yusuf, Arap köle ticaretini canlandrarak Trablusgarp'ın ekonomisini geliştirmeye çalışmıştır, fakat Avrupa'da köleliğin kaldırılması akımı düşüncesinin yayılmasıyla Trablusgarp'ın ekonomisini kurtarmakta başarısız olmuştur. 1830 yılında ise Cezayir Eyaleti Fransa tarafından işgal edilmiştir. Osmanlı, Trablusgarp'ın da işgal edilceği korkusundan ve Karamanlı Hanedanındaki isyan ve taht kavgalarından dolayı yeniden Trablusgarp'da otorite kurmak istemiştir. 1835 yılında Çengeloğlu Tahir Paşa komutasındaki ordu ile Trablusgarp'ı ele geçirmiştir. Yine aynı yıl Trablusgarp'ın başındaki II. Ali Tunus'a sürgüne gönderilmiştir. Buraya yönetici olarak Mustafa Necip Paşa atanmıştır. Böylelikle Karamanlı Hanedanı'nın Trablusgarp'daki hakimiyeti son bulmuştur. Trablusgarp Eyaleti'nin 1835 yılından 1864 yılına kadar valiler yönetmiş 1864 yılında Trablusgarp Eyaleti kaldırılıp Trablusgarp Vilayeti kurulmuştur. Ayrıca Karamanlı Hanedanı zamanında Trablusgarp Eyaleti'nin ilk defa bir bayrağı olmuştur. == Yöneticileri Beylerbeyleri * Murad Ağa (15 Ağustos 1551 - 1556) * Kılıç Ali Paşa (17 Haziran 1565 - 27 Haziran 1568) * Yahya Paşa (27 Haziran 1568 - 28 Mart 1571) * Cafer Paşa (28 Mart 1571 - 1572) * Mustafa Paşa (1572 - 1574) * Haydar Paşa (1574 - 5 Temmuz 1577) * Hasan Paşa (5 Temmuz 1577 - 1578) * Haydar Paşa (1578 - 1584 (2. kez) * Üveys Paşa-zade Sakızlı Mehmed Paşa (1584 - 1585) (1. kez) * Ramazan Paşa (1585 - 1589) * Sakızlı Mehmed Paşa (1589) (2. kez) * İstanköylü Ahmed Paşa (1589 - Kasım 1590) * Sakızlı Mehmed Paşa (Kasım 1590 - 1595) (3. kez) * Memi Mehmed Paşa (1595 - Aralık 1603) * Sefer Dayı (Aralık 1603 - 1614) * Şerif Paşa (1614- 1626) * Ramazan Dayı (1626) * Sakızlı Mehmed Paşa (1626 - Ocak 1631) * Sakızlı Osman Paşa (Ocak 1631 - 29 Nisan 1672) * Osman Dayı (29 Nisan 1672 - Temmuz 1672) * Balı Çavuş Dayı (Temmuz 1672 - 18 Mayıs 1675) * Mısırlıoğlu İbrahim Paşa (18 Mayıs 1675 - Ocak 1677) * İnebolulu İbrahim Çelebi Dayı (Ocak 1677) * İstanköylü Büyük Mustafa Dayı (Ocak 1677 - Nisan 1677) * Osman Dayı (Nisan 1677 - 1678) * Ak Mehmed Timur Dayı (1678 - 1682) * Abaza Hüseyin Dayı (1682 - 21 Haziran 1682) * Cezayirli Abdullah Dayı (21 Haziran 1682 - 1683) * Terzi İbrahim Dayı (1683) * Halil Paşa (1683 - Ekim 1687) * Mehmed Paşa (Ekim 1687 - 1689) * Boşnak İsmail Paşa (1689 - 3 Şubat 1695) * Destari Mehmed Paşa (3 Şubat 1695 - 1 Ağustos 1700) * Turgutlulu Kahveci Osman Dayı (1 Ağustos 1700]- 20 Kasım 1700) * Gelibolulu Hacı Mustafa Dayı (20 Kasım 1700 - Aralık 1702) * Halil Paşa (Aralık 1702 - Aralık 1710) * İsmail Hoca Dayı (Aralık 1710 - 1711) * Hacı Mustafa Dayı (1711 - 4 Temmuz 1711) * Mahmud Bey Dayı (4 Temmuz 1711 - 29 Temmuz 1711) * Karamanlı Ahmed Paşa (29 Temmuz 1711 - 2 Kasım 1745) * Mehmed Paşa (2 Kasım 1745 - 1754) * I. Ali Paşa (1754 - 30 Temmuz 1793) * Seydi Ali Paşa (30 Temmuz 1793 - Kasım 1794) * Ahmed Bey (Kasım 1794 - 24 Ocak 1796) * Yusuf Paşa (24 Ocak 1796 - 5 Ağustos 1832) * II. Ali Paşa (5 Ağustos 1832 - 26 Mayıs 1835)

Valiler

* Mustafa Necip Paşa (26 Mayıs 1835 - 7 Eylül 1835) * Mahmud Raif Paşa (7 Eylül 1835 - 6 Mayıs 1837) * Çeşmeli Hasan Paşa (6 Mayıs 1837 - 5 Eylül 1838) * Müşir Ali Aşkar Paşa (5 Eylül 1838 - 15 Temmuz 1842) * Mehmed Emin Paşa (15 Temmuz 1842 - 22 Nisan 1847) * Ragıp Paşa (22 Nisan 1847 - 13 Eylül 1849) * Ahmed İzzet Paşa (13 Eylül 1849 - 16 Eylül 1852) * Mustafa Nuri Paşa (16 Eylül 1852 - 1 Kasım 1855) * Osman Paşa (1 Kasım 1855 - 1 Ekim 1857) * Ahmed İzzet Paşa (1 Ekim 1857 - 4 Ağustos 1860) * Mahmud Nedim Paşa (4 Ağustos 1860 - 18 Haziran 1867)

Bayraklar

Resim:Trablusgarp Beylerbeyliği (2).gif|Trablusgarp Eyaleti'nin 1771'de kullandığı bayrak. Resim:Trablusgarp Beylerbeyliği.gif|Karamanlı Hanedanı'nın 1727-1835 yılları arası kullandığı bayrak.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Trablusgarp Vilayeti
3 yıl önce

Trablusgarp Vilayeti, 1864 yılında gerçekleşen yönetim reformu sonucu Trablusgarp Eyaleti yerine kurulan Osmanlı vilayetidir. Trablusgarp Vilayeti, 1864...
Trablusgarp
3 yıl önce

Trablusgarp (Arapça: طرابلس, transliterasyon: Tarābulus), Libya'yı oluşturan üç bölgeden birine eskiden verilen ad. Diğer ikisi Fizan ve Sirenayka veya...

Trablusgarp, 1951, 2. Dünya Savaşı, Afrika, Libya, Osmanlı Devleti, Tarih, Taslak, Trablus, Trablusgarp Savaşı, Turgut Reis
Trablusgarp Savaşı
3 yıl önce

geçirdiği Trablusgarp'tı. 1864 tarihinden itibaren vilayete dönüştürülen Trablusgarp eyaleti, 1877 tarihli kanunla da doğrudan doğruya başkente bağlı bağımsız...

Trablusgarp, Libya, 1911, Mustafa Kemal, 29 Eylül, 93 Harbi, Adriyatik Denizi, Almanya, Ankara Muharebesi, Balkan Savaşları, Belgrad'ın fethi
Osmanlı eyaletleri listesi
3 yıl önce

1972.) Trablusgarp Eyaleti Temeşvar Eyaleti Mısır Eyaleti Budin Eyaleti Kanije Eyaleti Cezayir Eyaleti Tunus Eyaleti Habeş Eyaleti Musul Eyaleti Bağdat...
Trablusgarp Cumhuriyeti
7 yıl önce

Trablusgarp Cumhuriyeti, (Arapça: الجمهورية الطرابلسية; El-Cumhuriyyetu't Trablusiyye, İtalyanca: Repubblica di Tripolitania) bugünkü Libya topraklarının...
Fizan
3 yıl önce

Latince: Phasania), Libya'yı oluşturan üç eski bölgeden biridir. Diğer ikisi Trablusgarp ve Sirenayka'dır. Merkezi Sebha'dır. Bugünkü Libya'nın güneybatısında...
Birinci Berberi Savaşı
3 yıl önce

Trablusgarp Savaşı olarak da bilinen Amerika Birleşik Devletleri ile Kuzey Afrika'daki Fas Sultanlığı, Cezayir Eyaleti, Tunus Eyaleti ve Trablusgarp Eyaleti...

Birinci Berberi Savaşı, Akdeniz, Amerika Birleşik Devletleri, Antlaşma, Casus belli, Cezayir, Dayı, Fas, Kuzey Afrika, Libya, Osmanlı Devleti
Zülkadriye Eyaleti
3 yıl önce

Zülkadriye Eyaleti veya 1831'den sonraki adıyla Maraş Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 19. yüzyıldaki yüz ölçümü 77.352 milkare (200.340 km2)...