Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
Kısaca: Mustafa Kemal'ın eski silah ve dava arkadaşları olan Kâzım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele ve Adnan Adıvar’ın başını çektiği bu kişiler muhalefette yer almayı tercih etmiş ve 17 Kasım 1924 tarihinde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurulmuştur. Ancak görülecek baskılar ve hemen sonrasında meydana gelecek olan Şeyh Said İsyanı ile birlikte sıkıyönetim ilan edilmiş ve parti 5 Haziran 1925 tarihinde kapatılmıştır. ...devamı ☟
Yeni parti, Meclisin ikinci döneminde Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan ayrılan milletvekillerinin katılması ile Meclis içinde kuruldu. Fırka'nın başkanı General Kazım Karabekir, İkinci Başkanı H.Rauf Orbay (eski başbakan) ve genel sekreteri de Ali Fuat Cebesoy'du.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın programı şu esaslara dayanıyordu: Partinin sistemi liberalizm ve halkın hakimiyetidir. Genel olarak hürriyetlere taraftardır, dinsel düşünce ve inançlara saygılıdır. İdari yönden, yerinden yönetimin gerçekleşmesine çalışacaktır. Cumhurbaşkanının, seçiminden sonra milletvekilliği ile ilgisi kesilecektir. Mustafa Kemal Paşa, demokratik düzenin kurulmasını, istediğinden, yeni Partinin kuruluşundan memnun olmuştur. Yeni parti için; "Bırakınız, karşımıza çıksınlar, memleket işlerini münakaşa edelim ve bizim Meclisimizde de iki parti olmalı, hükümeti denetleme sistemi kurulmalı ve medeni ülkelerin parlamentolarına benzemeliyiz" diyordu. Fırka, Mecliste hayli asabi bir hava içinde doğmuş, müzakerelere katılmış, hükümetten çeşitli sorunlar hakkında bilgi istemiştir. Bu sert çekişmeler, özellikle bütçe görüşmeleri sırasında doruğa çıkmıştır. Doğu Anadolu'da patlak veren Şeyh Sait İsyanı, İstiklal Mahkemeleri'nin geniş yetkilerle kurulmasına, Takrir-i Sükun Kanununun çıkmasına sebep olmuştur. İstiklal Mahkemeleri, Terakkiperver Fırka mensuplarının irticai faaliyetleri hakkında hükümeti ikaz etmişler, önce Diyarbakır İstiklal Mahkemesi kendi yetki alanında bulunan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası şubelerinin kapatılmasına karar vermiştir. Hükümet ise, Takrir-i Sükun Kanunu'na dayanarak, 3 Haziran 1925 tarihinde bütün memlekette irticayı tahrik etmesi nedeniyle Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılmasını kararlaştırmıştır.
Bu konuda henüz görüş yok.
Ahmet Muhtar Cilli
6 yıl önceDoğu Anadolu Demiryolları İstiksaf ve İnşaat Başmühendisliği, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucu Üyeliği, TBMM II. Dönem Trabzon Milletvekilliği, Nâfıa...
Ahmet Muhtar Cilli, 1. Hükümet, 1871, 1923, 1924, 1958, 19 Ocak, 1 Kasım, 30 Ekim, 4 Kasım, 6 MartAhmet Şükrü Bayındır
3 yıl önceTerakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurucu üyeliği yapmıştır. İzmir Suikastı'nın arkasında TBMM'nin tek muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası...
Mehmet Sabit Sağıroğlu
6 yıl önceÇiftçilik, Ziraat Bankası İdare Meclisi Üyeliği, Halk Fırkası ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucu Üyelikleri, TBMM II. Dönem Erzincan, VI., VII...
Necati Kurtuluş
6 yıl önceBölgesi Kuvâ-yi Milliye Komutanlığı ve Merkez Kurul Üyeliği, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası üyeliği, TBMM I. ve II. Dönem Bursa Milletvekilliği ve Samsun...
Ahmet Faik Günday
5 yıl öncekurucularından olduğu Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nda siyasete devam etti. 3 Haziran 1925'te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılmasıyla bağımsız...
Feridun Fikri Düşünsel
3 yıl önceİkinci TBMM’ye Dersim milletvekili seçildi (1923-1927). Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Şeyh Said Ayaklanması ve Atatürk’e...
Mehmet Halis Tarıkahya
3 yıl önceGenel Meclis Üyeliği, Ziraat Odası Başkanlığı, Çiftçilik, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucu Üyeliği, TBMM II. Dönem Sivas Milletvekilliği yapmıştır...
Halit Akmansü
6 yıl öncesonra mecliste bağımsız çizgide kaldı. 17 Kasım 1924 tarihinde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) kurulunca bu yeni fırkaya geçti. TCF mensupları İzmir...
Halit Akmansü, 1884, 1953, Başkomutanlık Meydan Savaşı, Devlet Mezarlığı, I. Dünya Savaşı, Kastamonu, Kurtuluş Savaşı, Mekteb-i Harbiye, Mondros Mütarekesi, Mustafa Kemal