Sekiz Vezir Bulmacası

Kısaca: 8 Vezir Bulmacası, 8x8'lik bir satranç tahtasına 8 adet vezirin hiçbiri olağan vezir hamleleriyle birbirini alamayacak biçimde yerleştirmesi sorunudur. Her bir vezirin konumunun diğer bir vezire saldırmasına engel olması için hiçbir vezir başka bir vezirle aynı satıra, aynı kolona ya da aynı köşegene yerleştirilemez. ...devamı ☟

Sekiz vezir bulmacası
Sekiz Vezir Bulmacası

Satranç diyagramı|= | tright | |=

8 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 6 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 5 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 4 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 2 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 1 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= |``8 Vezir Bulmacasının örnek bir çözümü

8 Vezir Bulmacası, 8x8`lik bir satranç tahtasına 8 adet vezir hiçbiri olağan vezir hamleleriyle birbirini alamayacak biçimde yerleştirmesi sorunudur. Her bir vezirin konumunun diğer bir vezire saldırmasına engel olması için hiçbir vezir başka bir vezirle aynı satıra, aynı kolona ya da aynı köşegene yerleştirilemez. ``8 Vezir Bulmacası`` daha genel olan n`` Vezir Bulmacası`nın özel bir durumudur.

n`` Vezir Bulmacası, ``n`` a‰¥ 4 için ``n``í—``n`` boyutunda bir satranç tahtasına ``n`` adet vezirin birbirini alamayacak biçimde yerleştirilmesi sorunudur.

Bulmacanın Geçmişi

8 Vezir Bulmacası (ve genel haliyle ``n Vezir Bulmacası``) ilk olarak 1848 yılında satranç oyuncusu Max Bezzel tarafından ortaya atılmış ve yıllar içinde Gauss ve Georg Cantor gibi pek çok matematikçi tarafından incelenmiştir. İlk çözüm Franz Nauck tarafından 1850`de ortaya atılmıştır. Franz Nauck aynı zamanda bulmacayı nxn`lik bir tahta üzerinde uygulanmak üzere ``n vezir bulmacası`` haline getirmiştir.

Edsger Dijkstra 1972 yılında ``sekiz vezir bulmacası`` sorununu yapısal programlama adını verdiği yöntemin gücünü göstermek için yarattığı bir algoritmada kullanmıştır. 1

Bulmacanın Çözümü

Toplamda 283.274.583.,552 (64x63x..x58x57/8!) olasılık bulunmasına karşın yalnızca 92 çözüm bulunduğu için bulmacanın çözümü yüksek miktarda hesaplama gerektirir. Gereksiz yere yapılan hesaplamaların sayısını azaltmak için bazı kısayolların kullanılması mümkündür. Örneğin her bir satırda ya da sütunda tek bir vezirin olabileceği kısıtı uygulanarak çözüm sayısı 16.777.216 (88) düzeyine indirilebilir.

Aşağıdaki adımlar sırasıyla izlenerek ``n vezir bulmacasının bir çözümü bulunabilir:
  1. ``n`` sayısını 12`ye böl. Kalanı aklında tut. (``n`` sayısı sekiz vezir bulmacasında 8`dir).
  2. 2`den ``n`` sayısına kadar olan bütün çift sayıları sırayla yaz.
  3. Eğer kalan 3 ya da 9 ise 2`yi listenin en sonuna koy.
  4. 1`den ``nye kadar olan tek sayıları listeye ekle; eğer kalan sekizse her bir çiftin kendi arasında yerlerini değiştir (örnek: 3, 1, 7, 5, 11, 9, a€¦).
  5. Eğer kalan 2 ise, 1 ile 3`ün yerlerini değiştir ve 5`i listenin en sonuna al.
  6. Eğer kalan 3 ya da 9 ise, 1 ve 3`ü listenin sonuna al.
  7. Ortaya çıkan listedeki her bir sayı ilgili için ilgili kolonun listedeki sayının gösterdiği satırına bir vezir koy. Örneğin listedeki ilk sayı 2 ise satranç tahtasında ilk kolonun ikinci sırasına bir vezir konmalıdır.


Bazı örnekler

  • 14 vezir için liste (kalan 2): 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 3, 1, 7, 9, 11, 13, 5.
  • 15 vezir için liste (kalan 3): 4, 6, 8, 10, 12, 14, 2, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 1, 3.
  • 20 vezir için liste (kalan 8): 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 3, 1, 7, 5, 11, 9, 15, 13, 19, 17.


Sekiz Vezir Bulmacasının Çözümleri

``Sekiz vezir bulmacası``nın 92 ayrı çözümü vardır. Ancak bu çözümlerin çoğu birbirinden yalnızca döndürme ve yansıma gibi simetri işlemleriyle üretilebilir. Bu nedenle, eğer simetriden doğan bu fazla çözümler birleştirilip tek çözüm olarak sayılırsa, bulmacanın aslında aşağıda gösterilen 12 eşsiz çözümü vardır.

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 6 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 5 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 4 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 2 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 1 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 1

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 7 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 6 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 5 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 4 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 2 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 1 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 2

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 7 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 6 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 5 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 4 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 3 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 2 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 1 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 3

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 6 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 5 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 4 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 2 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 1 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 4

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 6 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 5 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 4 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 2 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 1 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 5

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 7 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 6 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 5 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 4 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 3 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 2 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 1 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 6

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 6 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 5 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 4 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 2 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 1 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 7

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 7 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 6 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 5 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 4 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 3 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 2 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 1 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 8

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 6 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 5 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 4 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 3 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 2 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 1 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 9

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 7 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 6 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 5 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 4 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 3 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 2 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 1 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 10

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 7 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 6 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 5 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 4 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 3 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 2 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 1 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 11

Küçük Satranç Tahtası|= | tright | |=

8 |__|__|__|__|__|ql|__|__|= 7 |__|__|__|ql|__|__|__|__|= 6 |__|__|__|__|__|__|ql|__|= 5 |ql|__|__|__|__|__|__|__|= 4 |__|__|__|__|__|__|__|ql|= 3 |__|ql|__|__|__|__|__|__|= 2 |__|__|__|__|ql|__|__|__|= 1 |__|__|ql|__|__|__|__|__|= |Eşsiz Çözüm - 12



Değişik ``n`` Değerleri için Çözüm Sayıları

" target="_blank"> bir algoritmayla ``Sekiz Vezir Bulmacasının Çözümü] Aşağıdaki tablo değişik ``n`` değerleri için çözüm sayılarını göstermektedir. align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right" align="right"
``n`` !! Eşsiz Çözüm Sayısı !! Ayrı Çözüm Sayısı
1 1 1
2 0 0
3 0 0
4 1 2
5 2 10
6 1 4
7 6 40
8 12 92
9 46 357
10 92 724
11 341 2.680
12 1.787 14.200
13 9.233 73.712
14 45.752 365.596
15 285.053 2.279.184
16 1.846.955 14.772.512
17 11.977.939 95.815.104
18 83.263.591 666.090.624
19 621.012.754 4.968.057.848
20 4.878.666.808 39.029.188.884
21 39.333.324.973 314.666.222.712
22 336.376.244.042 2.691.008.701.644
23 3.029.242.658.210 24.233.937.684.440
24 28.439.272.956.934 227.514.171.973.736
25 275.986.683.743.434 2.207.893.435.808.352
26 ? ?
Not: 6í—6`lık bir satranç tahtasında bulunan çözüm sayısının 5í—5 boyutundaki bir satranç tahtasında bulunan çözüm sayısından az oluşu dikkat çekicidir.

n vezir bulmacası'''nın en son 2005 yılında ``n`` = 25 değeri için çözümü bulunmuştur. Ancak, çok yüksek hesaplama gücüne gereksinim duyulduğundan ``n`` = 26 için çözüm henüz bulunamamıştır.

Referanslar

  • O.-J. Dahl, E. W. Dijkstra, C. A. R. Hoare ``Structured Programming``, Academic Press, London, 1972 ISBN 0-12-200550-3 72-82 sayları arasında Dijkstra`nın 8 Vezir bulmacası için önerdiği çözüm bulunmaktadır.


Linkler



Çözüm İçeren Bağlantılar



Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.