Samaniler (875-999) (Farsça:سامانیان) ``SÄmÄniyÄn``) Orta Asya ve doğu İran`da kurulmuş, adını kurucusu Saman Hüda`dan alan bir hanedanlıktır. İslam ordularının İran`ı ele geçirmesinin ve Seferi egemenliğinin yıkılmasının ardından İran`da iş başına geçen ilk yerli yönetimdir.
]
Samaniler dönemi Tacik milletinin başlangıcı olarak kabul edilir. Egemenlikleri 102 yıl süren Samaniler topraklarını, Horasan, Tabaristan, Kirman, Gorgan, Rey ve Maveraünnehir`e kadar yaymışlardır. Egemenliklerini kabul ettirmek için Safeviler`in devamıymış gibi davranmışlardır. Başkentleri Buhara, Semerkand ve Herat gibi kentler olmuştur.
Samaniler eski İran Kültürü`nü canlandırmak ile kalmadılar ve İslamiyet`in yayılması için de büyük çaba sarfettiler. Pers-İran kültürünün tüm etkilerini Orta Asya`ya yaydılar. Sanatta çanak - çömlek yapımında ileri gittiler, ve süslemeli yazıları olan eserler verdiler. Toprakları içindeki birçok topluluk İslamiyet`e girmeye başladı. Tarihçilere göre Samanilerin gayretleri ile o dönemde yaklaşık 200,000 Türk İslamiyet`e girdi. Ibn Athir, volume 8, pg. 396 Türkler`in İslama dönüşü gelecekte bölgeyi egemenlikleri altına alacak olan Gazneliler`in büyük bir hızla güçlenmesine ortam hazırladı. Devletleri 999 yılında Karahanlılar tarafından yıkıldı.
Samani emirleri
- Nasr I (864 - 892)
- İsmail (892 - 907)
- Ahmed II (907 - 914)
- Nasr II (914 - 943)
- Hamid Nuh I (943 - 954)
- Abdül Melik I (954 - 961)
- Mansur I (961 - 976)
- Nuh II (976 - 997)
- Mansur II (997 - 999)
- `Abd el-Melik II (999)