|isim = Ondokuzmayıs
|harita2 =
|harita2 boyut = 250px
|harita2 açıklama =
|harita1 =
|harita1 boyut =
|harita1 açıklama =
|harita =
|harita boyut =
|harita açıklama =
|il = Samsun
|nüfus = 25820
|şehir nüfusu = 9683
|ilçe nüfusu =
|nüfus_itibariyle = 2000
|nüfus_ref = }
|nüfus yoğunluğu =
|yüzölçümü = 363
|rakım = 0 - 10
|lat_deg = 41
|lat_min = 29
|lat_hem = N
|lon_deg = 36
|lon_min = 04
|lon_hem = E
|posta kodu =
|alan kodu =
|plaka = 55
|belediye başkanı =
|websitesi =
|kaymakam =
|ilçe = http://www.19mayis.gov.tr/}} Ondokuzmayıs (eski adları Engiz ve Ballıca) Samsun ilinin bir ilçesidir. Ondokuzmayıs, Samsun- Sinop karayolu güzergahında olup Samsun il merkezinin 33 km. batısındadır. 22 köyü ve 14 mahallesi bulunan Ondokuzmayıs ilçesinin nüfusu 9683`tür.
Yüz ölçümü 363 km2 olan Ondokuzmayıs arazisi Bafra Ovası`nın doğu ucunu oluşturur. Karadeniz ile Canik Dağları`nın alçak tepesi arasında yer alır. Doğuda Samsun merkezi, batıda Bafra ilçesi, kuzeyde Karadeniz yer almaktadır. Tipik Karadeniz iklimi gözlemlenir.
Tarih
15. yüzyılda Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ondokuzmayıs ilçesinin Osmanlı öncesi tarihinin Cenevizlilere dayandığı tespit edilmiştir. Beldede ilk olarak yerleşenler Orta Asya`dan göç eden Türkmenlerdir; daha sonra 1878 yılında Dağıstan ve Kuzey Kafkasya`dan gelen muhacirlerin yerleştirilmeleriyle günümüzdeki nüfus yapısı oluşmuştur.1878 yılından sonra Dağıstan ve Kuzey Kafkasya`dan gelen muhacirlerin devlet tarafından iskan edilmeleriyle Engiz ismini alarak belediye tarihi başlamış ancak Engiz adının Türkçe olmadığı gerekçesiyle 1961 yılında değiştirilmiş ve yeni ismi "Ballıca" olmuştur. Ballıca` da 1970 yılında belediye olmuştur. 1988 yılında ilçe olarak belediye meclisi kararıyla Ondokuzmayıs ismini almıştır.
Mustafa Kemal Atatürk`ün 19 Mayıs 1919 da Samsun`a adım atmasıyla Milli Mücadele hareketinin ilk eylemi burada başlamış olup bugün ilçe sınırlarının içinde bulunan Dağköy`de etkin mücadeleler verilmiş, "Fatma Çavuş" lakabıyla anılan bir kadın kahraman da ortaya çıkmıştır. Fatma Çavuş, 1963 yılında vefat etmiş olup, kabri Dağköy köyünde bulunmaktadır.
Turistik değeri
Ondokuzmayıs ilçesi önemli turistik potansiyele sahiptir. İlçe sınırları içinde bulunan Balıklı Göller`e ve Kızılırmak Deltası`nın bir bölümü turizm açısından önemli yer tutmaktadır. Burada 305 adet kuş türü yaşamını sürdürmektedir.Ondokuzmayis sahip oldugu 22 kilometrelik sahil şeridi, temiz kumsalı, denizi ve güneşi ile yaz turizmine önemli ölçüde cevap verebilecek nitelik taşımaktadır. İlçede yaz aylarında normal nüfusun 3-4 katına çıkmakta, çok sayıda yazlıkçı burada tatil yapmaktadır. Ayrıca çadır turizmi de gelişmektedir.
Kasabanın güneyinde yemyeşil Canik Dağları başlar. Ondokuzmayıs kasabasından bu dağlarda bulunan köylere giden minibüsler kalkar. Ondokuzmayıs ilçe merkezi ile Karadeniz`in arasında; yani Ondokuzmayıs`ın kuzeyinde çok geniş sazlıklar, bataklıklar ve göllerle kaplı olan Kızılırmak Deltası vardır. Bu sulak bölge ve bu bölgenin içinde bulunan Balıklı Göller`e en rahat Ondokuzmayıs kasabasından ulaşılır.
Ondokuzmayıs belediyesi tarafından yaz aylarında çeşitli şenlikler ve etkinlikler tertip edilmekte olup, yoğun ilgi görmektedir.
Yörükler beldesinde bulunan tarihi hamam bölgenin tarihini yansıtan önemli eserlerden biridir.
İlçe merkezine 5 km. uzaklıkta Ondokuzmayıs Barajı`nın inşaatı devam etmektedir. Ayrıca önemli bir yere sahip olan Dereköy balıkçı limanı da Ondokuzmayıs`ta bulunmaktadır.
Ondokuzmayıs ilçesinde Karadeniz Bölgesi`nin tek sivil havacılık okulu faaliyet göstermekte olup, 1998 yılından beri her yılın ağustos ayında havacılık panayırı yapılmaktadır. İlçede bulunan havaalanına küçük uçaklar inebilmektedir.
Ancak sahil şeridinde turistik tesislere olan ihtiyaç artmaktadır.
Beldeleri
Mahalleleri
- Cumhuriyet Mahallesi
- Ballıca
- Bahçelievler
- Çamlıca
- Esenyer
- İstiklal
- Karşıyaka
- Kumcağız
- Mimarsinan
- Pazar
- Yeni Mahalle
- Yeşilova
- Yukarıengiz
- Yükseliş
Ekonomi
İlçe halkının büyük bir bölümü tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Son zamanlarda halk değişik iş kollarına yönelmeye başlamıştır.Ondokuzmayıs sahil kumu ve bir kısmına sahip olduğu Kızılırmak Deltası ile meşhurdur.
Tütün, buğday, fındık, mısır, pirinç önemli tarım ürünleri arasındadır.
Türkiye`nin en büyük ve teknik donanımlı Ballıca Sigara Fabrikası`da ilçede bulunmaktadır.
Ondokuzmayıs ilçesinde bulunan süt fabrikası ise kullanılmamaktadır.
Önemli sanayi ve iş kolları bulunmadığı için ilçede işsizlik ileri boyutlara ulaşmıştır. Ziraatla uğraşan halkın dışındaki vatandaşlar ilçe dışında iş aramaktadır.
İlçede belediye tarafından üç ayda bir yayınlanan, renkli ofset baskı bültenin yanı sıra altı adet kartpostal ve kitaplarla tanıtımı yapılmakta zaman zaman yazılı görsel basında tanıtımı sürdürülmektedir.
Beldenin önemli sorunları;
Kanalizasyon son sistem yapılmış olup, Ancak merkezden arıtmaya ulaşacak tesisat kurulmamıştır.