Yağıbasan Danişmendlilerin kurucusu olan Danişmend Gazi`nin torunu, ikinci Danişmendli hükümdarı Melik Gazi`nin oğluydu. Melik Gazi öldüğünde yerine Yağıbasan`ın kardeşlerinden Melik Mehmed Gazi geçti. Melik Mehmed Gazi 1143 yılında vefat edince yerine oğlu Zünnun geçti. Ama Yağıbasan Zünnun`u tanımadı ve kendini Sivas`ta Melik ilan etti. Yağıbasan`ın kardeşlerinden Aynüddevle de Elbistan`ı ele geçirdi. Böylece Danişmendliler üç kola ayrılmış oluyorlardı. Zünnun Kayseri`de, amcası Yağıbasan Sivas`ta, diğer amcası Aynüddevle de Elbistan`da hüküm sürmeğe devam ettiler.
Anadolu Selçuklu Sultanı I. Rükneddin Mesud Zünnun`u destekliyordu. Yağıbasan Anadolu Selçuklu ordusuna yenilerek Sivas`ı terketmek zorunda kaldı. 1159 yılında Bizanslılar ve Zengiler`le ittifak kurarak I. Rükneddin Mesud`un oğlu II. Kılıçarslan `la çarpıştı. II. Kılıçarslan`ın kardeşi Şahinşah`la birlikte Çankırı`ya gitti ve 1164 yılında orada öldü.
Yağıbasan Medresesi
Nizameddin Yağıbasan 1157-1158 yılları arasında günümüzde Tokat iline bağlı olanNiksar ilçesinde Anadolu`da yaptırılan ilk medrese olduğuba inanılan bir medrese yaptırmıştır. Giriş kapısı üzerindeki kitabede aşağıdaki ifade yer almaktadır:“Bu mübarek bina, el melik el alem, el adil ebu-l Muzaffer Yağıbasan bin Melik Gazi bin Melik Danişment`in emri ile 552 (Hicri) senesinde yapılmıştır.”