Türkçe Bilgi: Megleno-Rumenler

Megleno-Rumenler olarak adlandırılan halk (Megleno-Rumence: Vlashi; Βλαχομογλενίτες, Vlachomoglenítes) Yunanistan Makedonya'sı içerisinde yedi köyde ikamet etmektedirler. Yunanistan'ın Moglena (Karacaova) bölgesinde, Yunanistan Makedonya'sı merkez valiliğine bağlı Pella ve Kilkis şehirlerinde ve bölgelerde ki diğer bazı köylerde, sınırın diğer tarafında Makedonya cumhuriyeti'ndeki Huma köyünde hala yaşayan topluluklar vardır. Aromanlar'dan farklı olarak bu Ulah topluluğu geleneksel olarak yerleşik bir tarım topluluğudur, Yaylacı veya göçer değillerdir. Dilleri Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik diller sınıfının Roman Dilleri grubuna bağlı Doğu Roman dillerinden olan Megleno-Rumence'dir. Dil bilimciler tarafından Rumen kökenli olduklarını vurgulamak için bu halkın mensupları Megleno-Rumen veya Meglenitik, Yunanistan'da ise βλαχομογλενίτικα (vlachomoglenítika) veya basitçe μογλενίτικα (moglenítika) (Yunanca), Türkiye'de ise Karacaovalı olarak adlandırılırlar. Kendi dillerine vlaheshte derler, fakat Romanya'daki Megleno-Rumenler'in kullandığı dile megleno-romani denir. Bu dil halen, Dobruca Romanya'da, Cerna'nın bazı bölgelerinde ve județul Tulcea'da konuşulmaktadır, Yok olmak Üzere olan Megleno-Rumen dili bugün tehike altındaki diller arasındadır. Megleno-Rumenler'in bir kısmı 20. yüzyılın ilk yarısında Romanya idaresinde ki bölgelere yerleşip Megleno-Rumen olarak hayatlarını sürdürmüşlerdir. Tahmini göç edenlerin sayısı sayıları yaklaşık 5,213 (P. Atanasov, en son tahmin) ve 20,000 (P.Papahagi, ca, 1900) arasındaydı. Bu topluluk da balkanlardaki diğer "Doğu Romalı" (Arumenler) topluluklar gibi "Romanus" adını kullanmamışlar ve kendilerine "Vlashi, Vlach veya Ulah (Türkçedeki karşılığı)" demeyi tercih etmişlerdir Kökeni Roma İmparatorluğu'nun bölgede kurduğu kolonilere yerleştirdiği Latin halkları, zamanla imparatorluğun bölgeden çekilmesine rağmen topraklarını terk etmemişler ve yaşamaya devam etmişler. Bunu sonucunda balkanlarda Latin kökenli dil konuşan Rumenler, Arumenler, İstro-Rumenler ve Megleno-Rumenler olarak adlandırılan gruplar ortaya çıkmıştır. Temelde geleneklerini koruyan bu topluluklar dini ve coğrafi sebeplerle çevrelerinde ki diğer topluluklarla kültürel etkileşime girmişler, bu da onların dillerinin şekillenmesine yol açmıştır. Megleno-Rumenlerin kökenine ait diğer teoriler ise şu yöndedir: Ovid Densusianu ve C. Jirecek isimli Rumen bilim adamlarının teorilerine göre 1091 yılında Bizans İmparatoru I. Aleksios Komnenos, imparatorluğa askeri güç sağlamak için aldığı Rumen ve Peçenek askerleri bölgeye yerleştirdiği ve bu topluluğun bu şekilde ortaya çıktığıdır. Ancak Makedonya sınırları içine yerleştirilen askerlerin büyük çoğunluğunun Rumence konuşmadığı ve hakim Yunan kültürünün (o dönemde Bizans İmparatorluğu'nun resmi dili Yunanca'dır) etkisinde kalarak zamanla Yunanlılaştıkları bilinmektedir. Diğer teori ise yine Rumen kökenli iki bilim adamı olan Gustav Weigand ve George Murnu tarafından ortaya atılmıştır. Bu teoriye göre Megleno-Rumen halk 1185 yılında kurulan II. Bulgar-Rumen İmparatorluğu tarafından bölgeye yerleştirilen Ulahlar olduğu yönündedir. En önemli Megleno-Rumen araştırmacılarından biri olan Theodor Capidan, Megleno-Rumencenin diğer Rumen dilleri ile olan benzerliği üzerine uzun yıllar boyunca çalışmalar yapmış ve çalışmaları sonun da Megleno-Rumenlerin Moglen bölgesine gelmeden önce uzun bir süre Rodop Dağları civarında yaşadığı kanısına varmıştır.(Rodoplarda konuşulan Bulgarca ile Megleno-Rumence'nin günümüz Yunancasında kullanılmayan, eski Yunanca kelimeler içerdiğini fark etmiştir). Papahagi ve Capidan, Arumence ve Meglena-Rumence'nin her ikisinde de az miktarda slav etkisinin olduğunu, onun yerine Yunan etkisin ağırlıklı olduğunu saptamışlardır. Megleno-Rumen dili ve diğer Doğu Rumen dilleri üzerine yaptığı çalışmaları sonunda Capidan'ın Rumen dilinin oluşumu sırasında, takriben orta çağın başlarında Tuna nehrinin her iki yakasında (kuzey-güney) etnik bir Rumen devamlılığının olduğu tespitinde bulunmuştur. Bu da Megleno-Rumen varlığının daha eskilere dayandığının bir göstergesidir. Çoğunlukla Ortodoks Hristiyanları olan Megleno-Rumen topluluğunun, Yunanistan'ın Notia (Notya veya Nutya) köyü ve yukarı bölgesindeki halkı 18. yüzyılda topluca İslam'ı seçmiştir. Topluluğun İslam'ı seçmesiyle birlikte yaşadıkları bölge olan Karacaova'dan esinlenilerek Osmanlılar tarafından Karacaovalılar olarak anılmışlardır. 1923'te ki Nüfus Mübadelesi sırasında,büyük bir müslüman topluluğuyla Karacaova bölgesinden bölgeden çıkarılmışlardır. Türkiye'nin Trakya bölgesinde yoğunlukla Kırklareli ve Şarköy civarına yerleştirilmişlerdir. 1900 yınında, birçok Megleno-Rumen yerleşimini içeren Gevgelija şehrinde ki nüfus kayıtlarına göre, bölgenin toplam nufusu 49,315'tir. Nüfusun etnik dağılımı ise şöyledir: 20,643 Slav ( Karacaovalı müslüman dahil), 14,900 Türk, 9,400 Hristiyan Arumen ve Megleno-Rumen, 3,500 Müslüman Megleno-Rumen (Karacaovalı), 655 Çingene ve 187 Çerkez'den oluşmaktaydı. 1926'da yaklaşık 450 Megelo-Rumen aile Yunanistan'dan ayrılıp Romanya'da Güney Dobruca bölgesine yerleşmiştir. Bulgaristan Güney Dobrucayı ele geçirdikten sonra Megleno-Rumenler Romanyanın diğer bölgelerine büyük bir çoğunluğu Cerna köyü civarına yerleşti. II. Dünya Savaşı ve Yunan İç Savaşı boyunca Hala Megleno-Rumen dili konuşan yaklaşık 1,200 kişi Romanya ve diğer ülkelere göç ettiler. Göç sürecini başaran ailelerin bir kısmı bugün hala Moglená bölgesinde yaşamaktadırlar. 1996 yılı itibarıyle Romanyada 820 aile Megleno-Rumen kimliklerine sahip çıkarak yaşamaktadırlar. Megleno-Rumenlerin yaşadıkları bölgeler :Megleno-Rumen yerleşimlerinin listesi. Pella, Archangelos (Megleno-Rumence: Ossiani) Kilkis, Karpi Kilkis, Koupa (Megleno-Rumence: Cupa) Pella, Langadia (Megleno-Rumence: Lugunţa, Lundzini) Notia (Megleno-Rumence: Nutya, Nanti, Nanta) Perikleia (Megleno-Rumence: Birislav) Skra (Megleno-Rumence: Liumniţa) Huma (Megleno-Rumence: Uma) Tulcea, Cerna :Eski Megleno-Rumen köyleri Kastaneri Konsko (Megleno-Rumence: Coinsko) Sermenin (Megleno-Rumence: Sirminina) Dış bağlantılar * Theodor Capidan, "Meglenoromanii" vol. 1, vol 2 Bucuresti 1925. * Map with the Megleno-Romanian settlements in Greece and the Republic of Macedonia * Megleno-Romanii, by Prof. Emil Tarcovnicu * Meglena, ingropata * The Vlachs of Greece and their Misunderstood History, by Helen Abadzi * Studies on the Vlachs by Asterios Koukoudis * Report on the Vlachs (a term used collectively to refer to Eastern Romance peoples)

Kaynaklar

Vikipedi

Megleno-Rumenler

Kaynaklar

Megleno-Rumence

Rumenler

Nutya

Mürefte, Şarköy

Ulahça

Rumence

Balkanlar

Megleno-Rumenler

Megleno-Rumenler Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Megleno-Rumence

Rumenler

Nutya

Mürefte, Şarköy

Ulahça

Rumence

Balkanlar