Latin Alfabesinden Türeyen Alfabeler

Kısaca: Latin alfabesinden türeyen alfabeler, dünya üzerinde birçok dilin yazı sisteminde kullanılmaktadır. Aşağıdaki tablolarda bazı alfabeler özetlenmiş ve karşılaştırılmıştır. ...devamı ☟

çeviri

Latin alfabesinden türeyen alfabeler, temel Latin alfabesini alarak, kendi dillerini ifade edebilmek amacıyla eklenen harflerle oluşan alfabelerdir. Dünyada birçok dilde kullanılmaktadır.

Temel Latin alfabesi

+Temel Latin harflerinin (A-Z) çeşitli dillerdeki kullanımı
Alfabe A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
a!!b!!c!!d!!e!!f!!g!!h!!i!!j!!k!!l!!m!!n!!o!!p!!q!!r!!s!!t!!u!!v!!w!!x!!y!!z
Latin 
|B||C||D||E||F||G||H||I|| ||K||L||M||N||O||P||Q||R||S||T|| ||V|| ||X||Y||Z
Arnavutça 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P||Q||R||S||T||U||V|| ||X||Y||Z
Baskça 
|B|| ||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| || ||X|| ||Z
Beyaz Rusça 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || ||Y||Z
Hırvatça 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
Çekçe 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| ||X||Y||Z
Esperanto |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
Estonca |B|| ||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
İngilizce |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P||Q||R||S||T||U||V||W||X||Y||Z
Faroe dili |B|| ||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || ||Y|| 
Guaraní­ dili 
| || || ||E|| ||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || ||Y|| 
Macarca 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
İzlandaca |B|| ||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| ||X||Y|| 
İrlandaca 
|B||C||D||E||F||G||H||I|| || ||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| || || || || 
İtalyanca 
|B||C||D||E||F||G||H||I|| || ||L||M||N||O||P||Q||R||S||T||U||V|| || || ||Z
Kashubian |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| ||W|| ||Y||Z
Letonyaca 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
Litvanyaca 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || ||Y||Z
Maltaca 
|B|| ||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P||Q||R||S||T||U||V||W||X|| ||Z
Lehçe 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| ||W|| ||Y||Z
Portekizce 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J|| ||L||M||N||O||P||Q||R||S||T||U||V|| ||X|| ||Z
Rumence |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| ||X|| ||Z
İskoç İngilizcesi |B||C||D||E||F||G||H||I|| || ||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| || || || || 
Sırpça 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
Slovence |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || || ||Z
Sorbian dili |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| ||W|| ||Y||Z
Türkçe |B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V|| || ||Y||Z
Vietnamca 
|B||C||D||E|| ||G||H||I|| ||K||L||M||N||O||P||Q||R||S||T||U||V|| ||X||Y|| 
Walon dili 
|B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U||V||W||X||Y||Z
Welsh dili 
|B||C||D||E||F||G||H||I|| || ||L||M||N||O||P|| ||R||S||T||U|| ||W|| ||Y|| 


Afrikaans, Katalanca, Danca, Flemenkçe, İngilizce, Filipince, Fince, Fransızca, Galiçyaca, Almanca, Kürtçe, Malay dili, Norveççe, Farsça, Slovakça, İspanyolca, İsveççe ve Zulu dili 26 harfe sahiptir. Yukarıda belirtilen birçok dilde "eksik" olan harfler yabancı veya yerelleştirilememiş sözcükler ile bunların türevlerinde geçebilir. (ör. ``newtoniano`` İtalyanca ve Portekizce`de kullanılır) Bu harfler aynı zamanda uluslararası geçerliliği olan sembollerde ve SI birimlerinin gösteriminde de kullanılabilir. (``watt`` için W veya ``volt`` için V gibi). Bazı dillerde ise 26 harfin tamamı alfabeye dahil olduğu halde bazı harfler o dilden çıkma sözcükler için kullanılmaz. Örneğin, Danca`da Q, W ve X harfleri çok nadirdir. Bu duruma J harfi için Türkçe`de örnek gösterilebilir. J harfi Türk alfabesinde vardır, ancak Türkçe kökenli sözcüklerde J harfi bulunmaz.

Genişletilmiş Latin alfabesi

Bazı diller temel Latin alfabesini, yeni harfler ekleyerek genişletmişlerdir.

Bazı dillerin alfabelerinde Latin Alfabesine ek olarak kaynaşmış harfler, değiştirilmiş harfler veya çift sesleri belirten harfler bulunur. Aşağıda bu harfleri gösteren tablodan yararlanabilirsiniz. İşletim sisteminize, tarayıcınıza veya Unicode olup olmamasına bağlı olarak tablodaki her karakteri göremeyebilirsiniz.



+Çeşitli dillerde türetilmiş Latin harfler (A-G)
Alfabe í€ í í‚ íƒ í„ í… í† Ä€ Ä‚ Ä„ Ç Ä† Ĉ ÄŠ ÄŒ í ÄŽ Đ íˆ í‰ íŠ í‹ Ä’ Ä– Ę Äš Ə Äœ Ğ Ä  Ä¢
í !!á!!a!!í£!!í¤!!í¥!!í¦!!ā!!ă!!Ä…!!ç!!ć!!ĉ!!Ä‹!!č!!í°!!ď!!Ä‘!!í¨!!í©!!ê!!ë!!Ä“!!Ä—!!Ä™!!Ä›!!É™!!ĝ!!ğ!!Ä¡!!Ä£
Latince 
| || || || || ||í†|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Arnavutça 
| || || || || || || || || ||Ç|| || || || || || || || || || ||í‹|| || || || || || || || || 
Azerice | || || || || || || || || ||Ç|| || || || || || || || || || || || || || || ||Ə|| ||Ğ|| || 
Baskça 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Beyaz Rusça 
| || || || || || || || || || ||Ć|| || ||ÄŒ|| || || || || || || || || || || || || || || || 
Katalanca 
| || || || || || || || || ||Ç|| || || || || || || ||íˆ||í‰|| || || || || || || || || || || 
Hırvatça 
| || || || || || || || || || ||Ć|| || ||ÄŒ|| || ||Đ|| || || || || || || || || || || || || 
Çekçe 
|í|| || || || || || || || || || || || ||ÄŒ|| ||Ď|| || ||í‰|| || || || || ||Äš|| || || || || 
Danca 
| || || || ||í…||í†|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Flemenkçe 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Esperanto | || || || || || || || || || || ||Ĉ|| || || || || || || || || || || || || || ||Äœ|| || || 
Estonca | || || ||í„|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Faroe dili |í|| || || || ||í†|| || || || || || || || ||í|| || || || || || || || || || || || || || || 
Filipince 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Fince | || || ||í„||í…|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Fransızca 
| ||í‚|| || || ||í†|| || || ||Ç|| || || || || || || ||íˆ||í‰||íŠ||í‹|| || || || || || || || || 
Galiçyaca |í|| || || || || || || || || || || || || || || || || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
Almanca 
| || || ||í„|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Guaraní­ dili 
|í|| ||íƒ|| || || || || || || || || || || || || || || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
Macarca 
|í|| || || || || || || || || || || || || || || || || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
İzlandaca |í|| || || || ||í†|| || || || || || || || ||í|| || || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
İrlandaca 
|í|| || || || || || || || || || || || || || || || || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
İtalyanca 
| || || || || || || || || || || || || || || || || ||íˆ||í‰|| || || || || || || || || || || 
Berberice | || || || || || || || || || || || || ||ÄŒ|| || || || || || || || || || || || || || || || 
Kaşupça | || ||íƒ|| || || || || ||Ä„|| || || || || || || || || ||í‰|| ||í‹|| || || || || || || || || 
Kürtçe | || || || || || || || || ||Ç|| || || || || || || || || ||íŠ|| || || || || || || || || || 
Letonyaca 
| || || || || || ||Ā|| || || || || || ||Č|| || || || || || || ||Ē|| || || || || || || ||Ģ
Litvanyaca 
| || || || || || || || ||Ä„|| || || || ||ÄŒ|| || || || || || || || ||Ä–||Ę|| || || || || || 
Maltaca 
| || || || || || || || || || || || ||ÄŠ|| || || || ||íˆ|| || || || || || || || || || ||Ä || 
Norveççe 
| || || || ||í…||í†|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Farsça 
|í||í‚||íƒ||í„||í…|| || ||Ä‚|| ||Ç|| || || || || || || ||íˆ||í‰||íŠ||í‹|| || || ||Äš|| || || || || 
Lehçe 
| || || || || || || || ||Ä„|| ||Ć|| || || || || || || || || || || || ||Ę|| || || || || || 
Portekizce 
|í||í‚||íƒ|| || || || || || ||Ç|| || || || || || || || ||í‰||íŠ|| || || || || || || || || || 
Rumence | ||í‚|| || || || || ||Ä‚|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
İskoç İngilizcesi | || || || || || || || || || || || || || || || || ||íˆ|| || || || || || || || || || || || 
Sırpça 
| || || || || || || || || || ||Ć|| || ||ÄŒ|| || ||Đ|| || || || || || || || || || || || || 
Slovakça 
|í|| || ||í„|| || || || || || || || || ||ÄŒ|| ||Ď|| || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
Slovence | || || || || || || || || || || || || ||ÄŒ|| || || || || || || || || || || || || || || || 
Sorbian | || || || || || || || || || ||Ć|| || ||ÄŒ|| || || || || || || || || || ||Äš|| || || || || 
İspanyolca 
|í|| || || || || || || || || || || || || || || || || ||í‰|| || || || || || || || || || || 
İsveççe | || || ||í„||í…|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Türkçe | || || || || || || || || ||Ç|| || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ğ|| || 
Vietnamca 
| ||í‚|| || || || || ||Ä‚|| || || || || || || || ||Đ|| || ||íŠ|| || || || || || || || || || 
Walon dili 
| ||í‚|| || ||í…|| || || || ||Ç|| || || || || || || ||íˆ||í‰||íŠ|| || || || || || || || || || 
Welsh dili 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 


+Çeşitli dillerde türetilmiş Latin harfler (H-P)
Alfabe Ĥ Ħ íŒ í íŽ í Äª Ä® İ I IJ Ä´ Ķ Ä» Ł í‘ Åƒ Å… Ň í’ í“ í” í• Ö í˜ Å Å’ Æ 
Ä¥!!ħ!!í¬!!í­!!i!!í¯!!Ä«!!į!!i!!ı!!ij!!ĵ!!Ä·!!ļ!!Å‚!!í±!!Å„!!ņ!!ň!!í²!!ó!!í´!!íµ!!ö!!í¸!!Å‘!!Å“!!Æ¡
Latin 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Å’|| 
Arnavutça 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Azerice | || || || || || || ||İ||ı|| || || || || || || || || || || || || ||Ö|| || || || 
Baskça 
| || || || || || || || || || || || || || ||í‘|| || || || || || || || || || || || 
Beyaz Rusça 
| || || || || || || || || || || || || ||Ł|| ||Ń|| || || || || || || || || || || 
Katalanca 
| || ||í|| ||í|| || || || || || || || || || || || || ||í’||í“|| || || || || || || 
Hırvatça 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Çekçe 
| || ||í|| || || || || || || || || || || || || || ||Ň|| ||í“|| || || || || || || 
Danca 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||í˜|| || || 
Flemenkçe 
| || || || || || || || || ||IJ|| || || || || || || || || || || || || || || || || 
Esperanto | || || || || || || || || || ||Ä´|| || || || || || || || || || || || || || || || 
Estonca | || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||í•||Ö|| || || || 
Faroese | || ||í|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í“|| || || ||í˜|| || || 
Filipince 
| || || || || || || || || || || || || || ||í‘|| || || || || || || || || || || || 
Fince | || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ö|| || || || 
Fransızca 
| || || ||íŽ||í|| || || || || || || || || || || || || || || ||í”|| || || || ||Å’|| 
Galiçyaca | || ||í|| || || || || || || || || || || ||í‘|| || || || ||í“|| || || || || || || 
Almanca 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ö|| || || || 
Guaraní­ dili 
| || ||í|| || || || || || || || || || || ||í‘|| || || || ||í“|| || || || ||í•|| || 
Macarca 
| || ||í|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í“|| || ||Ö|| ||Ő|| || 
İzlandaca | || ||í|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í“|| || ||Ö|| || || || 
İrlandaca 
| || ||í|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í“|| || || || || || || 
İtalyanca 
| ||íŒ|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í’|| || || || || || || || 
Berberice | || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Kaşhupça | || || || || || || || || || || || || ||Ł|| ||Ń|| || ||í’||í“||í”|| || || || || || 
Kürtçe | || || ||íŽ|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Letonyaca 
| || || || || ||Ī|| || || || || ||Ķ||Ä»|| || || ||Å…|| || || || || || || || || || 
Litvanyaca 
| || || || || || ||Ä®|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Maltaca 
|Ħ||íŒ|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í’|| || || || || || || || 
Norveççe 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||í˜|| || || 
Pársik 
| ||íŒ||í|| ||í|| || || || || || || || || || || || || ||í’||í“|| || ||Ö|| || || || 
Lehçe 
| || || || || || || || || || || || || ||Ł|| ||Ń|| || || ||í“|| || || || || || || 
Portekizce 
| || ||í|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í“||í”||í•|| || || || || 
Rumence | || || ||íŽ|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
İskoç İngilizcesi | ||íŒ|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í’|| || || || || || || || 
Sırpça 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Slovence 
| || ||í|| || || || || || || || || || || || || || ||Ň|| ||í“||í”|| || || || || || 
Slovenyaca | || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Sorbian | || || || || || || || || || || || || ||Ł|| ||Ń|| || || ||í“|| || || || || || || 
İspanyolca 
| || ||í|| || || || || || || || || || || ||í‘|| || || || ||í“|| || || || || || || 
İsveççe | || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ö|| || || || 
Türkçe | || || || || || || ||İ||ı|| || || || || || || || || || || || || ||Ö|| || || || 
Vietnam dili 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||í”|| || || || || ||Æ 
Walon dili 
| || || ||íŽ|| || || || || || || || || || || || || || || || ||í”|| || || || || || 
Welsh dili 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 


+ Çeşitli dillerde türetilmiş Latin harfler (R-Z)
Alfabe Å” Ř   Åš Åœ Ş Å  íž Å¢ Ť í™ íš í› Ü Åª Ŭ Å® Å° Ų Ư Å´ í Å¶ Ÿ Ź Å» Ž
Å•!!Å™!!íŸ!!Å›!!ŝ!!ş!!Å¡!!í¾!!Å£!!Å¥!!í¹!!ú!!u!!ü!!Å«!!Å­!!ů!!ű!!ų!!Æ°!!ŵ!!í½!!Å·!!í¿!!ź!!ż!!ž
Latin 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Arnavutça 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Azerice | || || || ||Ş|| || || || || || || ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
Baskça 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Beyaz Rusça 
| || ||Ś|| || ||Š|| || || || || || || || ||Ŭ|| || || || || || || || ||Ź|| ||Ž
Katalanca 
| || || || || || || || || || ||íš|| ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
Hırvatça 
| || || || || ||Š|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ž
Çekçe 
|Ř|| || || || ||Å || || ||Ť|| ||íš|| || || || ||Å®|| || || || ||í|| || || || ||Ž
Danca 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Flemenkçe 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Esperanto | || || ||Åœ|| || || || || || || || || || ||Ŭ|| || || || || || || || || || || 
Estonyaca | || || || || ||Å || || || || || || ||Ü|| || || || || || || || || || || || ||Ž
Faroese | || || || || || || || || || ||íš|| || || || || || || || || ||í|| || || || || 
Filipince 
| || || || |||| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Fince | || || || || ||Š|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ž
Fransızca 
| || || || || || || || || ||í™|| ||í›||Ü|| || || || || || || || || ||Ÿ|| || || 
Galiçyaca | || || || || || || || || || ||íš|| ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
Almanca 
| ||íŸ|| || || || || || || || || || ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
Guaraní­ 
| || || || || || || || || || ||íš|| || || || || ||Å°|| || || ||í|| || || || || 
Macarca 
| || || || || || || || || || ||íš|| ||Ü|| || || ||Å°|| || || || || || || || || 
İzlandaca | || || || || || ||íž|| || || ||íš|| || || || || || || || || ||í|| || || || || 
İrlandaca 
| || || || || || || || || || ||íš|| || || || || || || || || || || || || || || 
İtalyanca 
| || || || || || || || || ||í™|| || || || || || || || || || || || || || || || 
Berberice | || || || || ||Å¢|| || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Å»|| 
Kaşhupça | || || || || || || || || ||í™|| || || || || || || || || || || || || || ||Å»|| 
Kürtçe | || || || ||Ş|| || || || || || ||í›|| || || || || || || || || || || || || || 
Letonyaca 
| || || || || ||Š|| || || || || || || ||Ū|| || || || || || || || || || || ||Ž
Litvanyaca 
| || || || || ||Š|| || || || || || || ||Ū|| || || ||Ų|| || || || || || || ||Ž
Maltaca 
| || || || || || || || || ||í™|| || || || || || || || || || || || || || ||Å»|| 
Norveççe 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Pársik 
| || || || || || || || || ||í™|| || ||Ü|| || || || || || || || || || || || ||  
Lehçe 
| || ||Åš|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ź||Å»|| 
Portekizce 
| || || || || || || || || || ||íš|| ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
Rumence | || || || ||Ş|| || ||Å¢|| || || || || || || || || || || || || || || || || || 
İskoç İngilizcesi | || || || || || || || || ||í™|| || || || || || || || || || || || || || || || 
Sırpça 
| || || || || ||Š|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ž
Slovence 
| || || || || ||Å || || ||Ť|| ||íš|| || || || || || || || || ||í|| || || || ||Ž
Slovenyaca | || || || || ||Š|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ž
Sorbian |Ř|| ||Ś|| || ||Š|| || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ź|| ||Ž
İspanyolca 
| || || || || || || || || || ||íš|| ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
İsveççe | || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || 
Türkçe | || || || ||Ş|| || || || || || || ||Ü|| || || || || || || || || || || || || 
Vietnamca 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Ư|| || || || || || || 
Walon dili 
| || || || || || || || || || || ||í›|| || || || || || || || || || || || || || 
Welsh dili 
| || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||Å´|| ||Ŷ|| || || || 


Notlar

  • a†‘a†‘a†‘a†‘ In classical Latin, the digraphs ``CH``, ``PH``, ``RH``, ``TH`` were used in loanwords from Greek, but they were not included in the alphabet. The ligatures ``í†``, ``Å’`` and ``W``, as well as lowercase letters, were added to the alphabet only in Medií¦val times. The letters ``J`` and ``U`` were used as typographical variants of ``I`` and ``V``, respectively, roughly until the Enlightenment.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Albanian also has the digraphs ``dh, gj, ll, nj, rr, sh, th, xh, zh``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Basque has the digraphs: ``dd, rr, ts, tt, tx, tz``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Belarusian Łacinka also has the digraphs: ``ch, dz, dź, dž``.
  • a†‘a†‘a†‘ Catalan also has the digraphs: ``ll, ny, l·l, rr, ss, dz, tz, ig, ix, gu, (gü), qu, (qü), nc``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘a†‘a†‘a†‘a†‘ Croatian also has the digraphs: ``dž, lj, nj``. It can also be written with four tone markers above on top of the vowels. Note that Croatian Latin is the same as Serbian Latin and they both map 1:1 to Serbian Cyrillic, where digraphs map to Cyrillic letters ÑŸ, Ñ™ and Ñš, respectively.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Czech also has the digraph: ``ch``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘a†‘a†‘ The Norwegian alphabet is currently identical with the Danish alphabet, but lately, it has been humoristically proposed to add the letter Kjell to the Norwegian alphabet (after the letter ``L``), so that the sound which is commonly spelled ``kj`` may be written with a single letter.
  • a†‘a†‘a†‘ The status of ``ij`` as a letter in Dutch is disputed.
  • a†‘a†‘a†‘ Filipino also uses the digraph ``ng``.
  • a†‘a†‘a†‘ In standard French, uppercase diacritics are never obligatory, but always the good style. Many pairs or triplets are read as digraphs or trigraphs depending on context, but are not treated as such lexicographically: consonnants ``ph, (ng), th, gu/gü, qu, ce, ch/(sh/sch), rh``; vocal vowels ``(ee), ai/ay, ei/ey, eu, au/eau, ou``; nasal vowels ``ain/aim, in/im/ein, un/um/eun, an/am, en/em, om/on``; the half-consonant ``-(i)ll-``; half-consonant and vowel pairs ``oi, oin/ouin, ien, ion``. When rules that govern the French orthography are not observed, they are read as separate letters, or using an approximating phonology of a foreign language for loan words, and there are many exceptions. In addition, most final consonnants are mute (including those consonnants that are part of feminine, plural, and conjugating dí©sinences). Accents on uppercase letters are generally obligatory in Canada.
  • a†‘a†‘a†‘ German also retains most original letters in French loan words. Swiss German does not use ``íŸ`` any more. The long s ``(Å¿)`` was in use until the mid-20th century. ``Sch`` is usually not treated like a true trigraph, neither are ``ch`` and ``qu`` digraphs. ``Q`` only appears in the sequence ``qu``, ``y`` only (and ``x`` almost only) in loan words.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Guaraní­ also uses tilde over ``e, i, y``, and ``g`` (the last one not available precomposed in Unicode), as well as digraphs ``ch, mb, nd, ng, nt, rr`` and the glottal stop `` ` ``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Hungarian also has the digraphs: ``cs, dz, gy, ly, ny, sz, ty, zs``; and the trigraph: ``dzs``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Irish formerly used the dot diacritic in ``ḃ, Ä‹, ḋ, ḟ, Ä¡, ṁ, á¹—, ṡ, ṫ``. These have been replaced by the digraphs: ``bh, ch, dh, fh, gh, mh, ph, sh, th``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Italian also has the digraphs: ``ch, gh, gn, gl, sc``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Latvian also has the digraphs: ``dz, dž, ie,`` as well as the tripthong ``o.`` ``Dz`` and ``dž`` are occasionally considered separate letters of the alphabet in more archaic examples (which have been published as recently as the 1950s,) however modern alphabets and teachings discourage this due to an ongoing effort to set decisive rules for Latvian (and eliminate barbaric words accumulated during the Soviet occupation.) The digraph "ie" is never considered a separate letter. The Latvian ``o`` is also the only single-letter tripthong in all languages- in one letter it has the three vowel sounds ``u,`` ``o,`` and ``a,`` which combine into ``uoa.``
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Lithuanian also has the digraphs: ``ch, dz, dž, ie, uo``. However, these are not considered separate letters of the alphabet.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Maltese also has the digraphs: ``ie, għ``.
  • a†‘a†‘a†‘ Pársik (International Persian Alphabet) also has the digraphs: ``sc, zc``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Polish also has the digraphs: ``ch, cz, dz, dż, dź, sz, rz``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Portuguese also uses the digraphs ``ch, lh, nh, ou, rr, ss``. The trema on ``ü`` is currently only used in Brazilian Portuguese. Neither the digraphs nor accented letters are considered part of the alphabet.
  • a†‘a†‘a†‘ Slovak also has the digraphs: ``dz, dž, ch`` and unique letters ``Ľ/ľ, Ĺ/ĺ``.
  • a†‘a†‘a†‘ Spanish until recently also had the digraphs: ``ch, ll, rr``, but the ``Real Academia`` changed its stance on said digraphs to state that these digraphs are merely combinations of the letters which comprise them. The ``c``-cedilla ``ç`` used earlier has been replaced completely by ``z``.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Vietnamese has five tone markers that can go on top (or below) any of the 12 vowels ``(a, ă, a, e, ê, i, o, í´, Æ¡, u, Æ°, y)``; e.g.: grave accent ``(í , ằ, ầ, í¨, ề, í¬, í², ồ, ờ, í¹, ừ, ỳ)``, hook above ``(ả, ẳ, ẩ, ẻ, ể, ỉ, ỏ, ổ, ở, ủ, á»­, á»·)``, tilde ``(í£, ẵ, ẫ, ẽ, á»…, Ä©, íµ, á»—, ỡ, Å©, ữ, ỹ)``, acute accent ``(á, ắ, ấ, í©, ế, í­, ó, ố, á»›, ú, ứ, í½)``, and dot below ``(ạ, ặ, ậ, ẹ, ệ, ị, ọ, á»™, ợ, ụ, á»±, ỵ)``. It also uses the digraphs: ``ch, gi, kh, ng, nh, ph, th, tr``, but they are no longer considered letters.
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Walloon has the digraphs and trigraphs: ``ae, ch, dj, ea, jh, oe, oen, oi, sch, sh, tch, xh``; the letter ``x`` is only used in ``xh`` digraph, the letter ``j`` is almost only used in ``dj`` and ``jh`` digraphs
  • a†‘a†‘a†‘a†‘ Welsh has the digraphs ``ch, dd, ff, ng, ll, ph, rh, th``. It also occasionally uses circumflexes, diaereses, acute accents and grave accents on its seven vowels ``(a, e, i, o, u, w, y)``, but accented characters are not regarded as separate letters of the alphabet.


Collating sequences

Some languages include modified letters, ligatures, or digraphs in the alphabet, for orthographic and collation purposes. This varies from language to language, and sometimes from symbol to symbol, within the same language. Listed below are the collation orders in various languages.

  • In Azerbaijani, there are 7 additional letters. 4 of them are vowels: ı, ö, ü, É™ and 3 are consonants: ç, ş, ğ. The alphabet is the same as the Turkish alphabet, with the same sounds written with the same letters, except for three additional letters: q, x and É™ for sounds that do not exist in Turkish. Although all the "Turkish letters" are collated in their "normal" alphabetical order like in Turkish, the three extra letters are collated arbitrarly after letters whose sounds approach theirs. So, q is collated just after k, x (pronounced like a German ``ch``) is collated just after h and É™ (pronounced roughly like an English short ``a``) is collated just after e.
  • In Breton, there is no "c" but there are the ligatures "ch" and "c`h", which are collated between "b" and "d". For example: « buzhugenn, chug, c`hoar, daeraouenn Â» (earthworm, juice, sister, teardrop).
  • In Bosnian, Croatian and Serbian and other related South Slavic languages, the five accented characters and three conjoined characters are sorted after the originals: ..., C, ÄŒ, Ć, D, DŽ, Đ, E, ..., L, LJ, M, N, NJ, O, ..., S, Å , T, ..., Z, Ž.
  • In Czech and Slovak, accented vowels have secondary collating weight - compared to other letters, they are treated as their unaccented forms (A-í, E-í‰-Äš, I-í, O-í“-í”, U-íš-Å®, Y-í), but then they are sorted after the unaccented letters (for example, the correct lexicographic order is baa, baá, báa, bab, báb, bac, bác, bač, báč). Accented consonants (the ones with caron) have primary collating weight and are collocated immediately after their unaccented counterparts, with exception of Ď, Ň and Ť, which have again secondary weight. CH is considered to be a separate letter and goes between H and I. In Slovak, DZ and DŽ are also considered separate letters and are positioned between Ď and E (A-í-í„-B-C-ÄŒ-D-Ď-DZ-DŽ-E-í‰a€¦).
  • In the Danish and Norwegian alphabets, the same extra vowels as in Swedish (see below) are also present but in a different order and with different glyphs (..., X, Y, Z, í†, í˜, í…). Also, "Aa" collates as an equivalent to "í…". The Danish alphabet has traditionally seen "W" as a variant of "V", but nowadays "W" is considered a separate letter.
  • In Dutch the combination IJ (representing IJ) was formerly to be collated as Y (or sometimes, as a separate letter Y < IJ < Z), but is currently mostly collated as 2 letters (II < IJ < IK). Exceptions are phone directories; IJ is always collated as Y here because in many Dutch family names Y is used where modern spelling would require IJ. Note that a word starting with ij that is written with a capital I is also written with a capital J, for example, the town IJmuiden and the river IJssel.
  • In Esperanto, consonants with circumflex accents (ĉ, ĝ, Ä¥, ĵ, ŝ), as well as Å­ (u with breve), are counted as separate letters and collated separately (c, ĉ, d, e, f, g, ĝ, h, Ä¥, i, j, ĵ ... s, ŝ, t, u, Å­, v, z).
  • In Estonian íµ, í¤, ö and ü are considered separate letters and collate after w. Letters Å¡, z and ž appear in loanwords and foreign proper names only and follow the letter s in the Estonian alphabet, which otherwise does not differ from the basic Latin alphabet.
  • The Faroese alphabet also has some of the Danish, Norwegian, and Swedish extra letters, namely í† and í˜. Furthermore, the Faroese alphabet uses the Icelandic eth, which follows the D. Five of the six vowels A, I, O, U and Y can get accents and are after that considered separate letters. The consonants C, Q, X, W and Z are not found. Therefore the first five letters are A, í, B, D and í, and the last five are V, Y, í, í†, í˜
  • In Filipino and other Philippine languages, the letter Ng is treated as a separate letter. It is pronounced as in sing, ping-pong, etc. By itself, it is pronounced nang, but in general Filipino orthography, it is spelled as if it were two separate letters (n and g). Also, letter derivatives (such as í‘) immediately follow the base letter. Filipino also is written with accents and other marks, but the marks are not in very wide use (except the tilde). (Philippine orthography also includes spelling.)
  • The Finnish alphabet and collating rules are the same as in Swedish, except for the addition of the letters Å  and Ž, which are considered variants of S and Z.
  • In German letters with umlaut (í„, Ö, Ü) are treated generally just like their non-umlauted versions; íŸ is always sorted as ss. This makes the alphabetic order Arg, í„rgerlich, Arm, Assistent, AíŸlar, Assoziation. For phone directories and similar lists of names, the umlauts are to be collated like the letter combinations "ae", "oe", "ue". This makes the alphabetic order Udet, Übelacker, Uell, Ülle, Ueve, Üxküll, Uffenbach.
  • The Hungarian vowels have accents, umlauts, and double accents, while consonants are written with single, double (digraphs) or triple (trigraph) characters. In collating, accented vowels are equivalent with their non-accented counterparts and double and triple characters follow their single originals. Hungarian alphabetic order is: A, í, B, C, CS, D, DZ, DZS, E, í‰, F, G, GY, H, I, í, J, K, L, LY, M, N, NY, O, í“, Ö, Ő, P, Q, R, S, SZ, T, TY, U, íš, Ü, Å°, V, W, X, Y, Z, ZS. (For example, the correct lexicographic order is baa, baá, bab, báb, bac, bác, bacs, bács, bad, bád, ...).
  • In Icelandic, íž is added, and D is followed by í. Each vowel (A, E, I, O, U, Y) is followed by its correspondent with acute: í, í‰, í, í“, íš, í. There is no Z, and after í, it goes like this: ... íž, í†, Ö.
    • Both letters were also used by Anglo-Saxon scribes who also used the Runic letter Wynn to represent /w/.
    • íž (called thorn; lowercase í¾) is also a Runic letter.
    • í (called eth; lowercase í°) is the letter D with an added stroke.
  • In Lithuanian, specifically Lithuanian letters go after their Latin originals. Another change is that Y comes just before J: ... G, H, I, Ä®, Y, J, K...
  • In Polish, specifically Polish letters derived from the Latin alphabet are collated after their originals: A, Ä„, B, C, Ć, D, E, Ę, ..., L, Ł, M, N, Ń, O, í“, P, ..., S, Åš, T, ..., Z, Ź, Å». The digraphs for collation purposes are treated as if they were two separate letters.
  • In Portuguese, the collating order is: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, (K), L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, (W), X, (Y), Z. Digraphs and letters with diacritics are not included in the alphabet.
  • In Romanian, special characters derived from the Latin alphabet are collated after their originals: A, Ä‚, í‚, ..., I, íŽ, ..., S, Ş, T, Å¢, ..., Z.
  • In the Swedish alphabet, there are three extra vowels placed at its end (..., X, Y, Z, í…, í„, Ö), similar to the Danish and Norwegian alphabet, but with different glyphs and a different collating order. The letter "W" has been treated as a variant of "V", but in the 13th edition of ``Svenska Akademiens ordlista`` (2006) "W" was considered a separate letter.
  • Some languages have more complex rules: for example, Spanish treated (until 1997) "CH" and "LL" as single letters, giving an ordering of CINCO, CREDO, CHISPA and LOMO, LUZ, LLAMA. This is not true anymore since in 1997 RAE adopted the more conventional usage, and now LL is collated between LK and LM, and CH between CG and CI. The only Spanish specific collating question is í‘ (eí±e) as a different letter collated after N.
  • In Tatar and Turkish, there are 9 additional letters. 5 of them are vowels, paired with main alphabet vowels as hard-smooth: a-í¤, o-ö, u-ü, í­-i, ı-e. The four remaining are consonants: ş is sh, ç is ch, í± is ng and ğ is gh.
  • In many Turkic languages (such as Azeri or the JaÅ‹alif orthography for Tatar), there used to be the letter Gha (unicode|Ƣƣ), which came between G and H. It is now come in disuse.
  • Welsh also has complex rules: the combinations CH, DD, FF, NG, LL, PH, RH and TH are all considered single letters, and each is listed after the letter which is the first character in the combination, with the exception of NG which is listed after G. However, the situation is further complicated by these combinations not always being single letters. An example ordering is LAWR, LWCUS, LLONG, LLOM, LLONGYFARCH: the last of these words is a juxtaposition of LLON and GYFARCH, and, unlike LLONG, does not contain the letter NG.


The Unicode Collation Algorithm can be used to get any of the collation sequences described above, by tailoring its default collation table. Several such tailorings are collected in Common Locale Data Repository.

Latin alfabesinden türemiş diğer alfabeler



Several transcription and transliterations.

Footnotes



Latin alphabet

Further reading



LÇ£den-ofgangena stí¦frÇ£wa Afbrigí°i latneska stafrófsins a

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Arnavut Alfabesi
3 yıl önce

Arnavutça'nın yazımı için kullanılan alfabe Başkim kökenlidir.[kaynak belirtilmeli] Arnavutça Latin alfabesinden türeyen alfabeler ^ Newmark, Leonard; Hubbard...

Arnavut Alfabesi, Albanian alphabet.ogg, 1878, 1879, 1908 Devrimi, 1912, 28 Kasım, Berlin Konferansı, Dil, Elbasan, Hüseyin Cahit
Kırım Tatar alfabesi
3 yıl önce

için Latin ve Kiril alfabeleri kullanılmıştır. Kırım Tatar Latin alfabesi, 1992 yılında II. Kırım Tatar Millî Meclisi tarafından onaylandı. Alfabe, otuz...

Kırım Tatar alfabesi, Dil, Taslak
Hırvat Alfabesi
3 yıl önce

Katolik Slavların tercih ettiği alfabe Latin alfabesidir. Bu Lehçe, Çekçe gibi dillerde de söz konusudur. Ve bu alfabede q, w, x ve y harfleri yalnızca...

Fransız alfabesi
6 yıl önce

Fransız alfabesi Latin alfabesinden türemiş, 26 harfli bir alfabedir. æ ve œ harfleri sadece birkaç, genellikle latinceden kalma sözcüklerde bulunurlar:...

Fransız alfabesi, A, B, C, D, Dil, E, F, G, H, I
Laz alfabesi
3 yıl önce

Chitaşi, Latin harflerini temel alarak kendi hazırladığı bu alfabe ile birçok Lazca kitap yazdı. Wolfgang Feurstein ve Fahri Lazoğlu tarafından Latin harflerine...

Tacik alfabesi
3 yıl önce

olmuştur. Basit terimlerle, Kiril alfabesinin uygulamasından itibaren Latin alfabesi kullanılmamasına karşın, Latin alfabesi Turancılar tarafından savunulmaktadır...

Türk alfabesi
3 yıl önce

düzenlendi. Reformcuların belirttiği gibi, eski Arap alfabesini öğrenmek yeni Latin alfabesinden çok daha zordu. Ancak 1932'de Türk Dil Kurumu'nun kurulması...

Türk Alfabesi, U, İœ, T, ޞ, S, V, Y, Q, Z, R
Fenike Alfabesi
3 yıl önce

alfabesi, Yunan alfabesi üzerinden Kiril alfabesi ve Latin alfabesi, Fenike alfabesinden türemiş alfabelerdir. Fenikelilerden önce yazı, resimlerden oluşmaktaydı...

Fenike Abecesi, Arap abecesi, Dalet, Fenike dili, He, Kiril abecesi, Latin abecesi, Lübnan, Mısır, Yunan abecesi, Lamed