Kuran ilimlerinin başında Kıraat İlmi gelir. Kur`an dil, usul ve kuralları, peygamberce hepsi de geçerli sayılmış okuyuş şivelerini içerir. Ortayol kıraatı Kureyş lehçesidir. İlk hafız peygamber olduğu için, günümüze kadar ve kıyamete kadar hafızlık başta gelen İslam geleneği olmuştur. Ramazan`da okunan mukabele, Cebrail ile Peygamber`in karşılıklı Kuran okuyuşlarını devam ettirir. Hafız olmayanlar ise hatim denilen Kuran`ı baştan sona okumayı sık sık yaparlar.
İkinci ilim Nüzul Sebepleri İlmi`dir. Bu dal, vahyin geliş sebebi, iniş şartları ve hükümleri üzerinde durur.
Üçüncü ilim, Mekki ve Medeni İlmi`dir. Vahiy, Medine`de ve Mekke`de inen ayetlerden oluştuğundan, indiği yerin ve çevresinin ilmi yapıldı.
Dördüncü ilim, Tefsir İlmi`dir. Bu da Rivayet Tefsiri ve Dirayet Tefsiri olarak iki kola ayrılır. Rivayet tefsirinde ilk müfessir peygamberdir, sonra sahabilerdir ve kuşaktankuşağa gelir. Dirayet yahut rey tefsirleri ise rivayetten çok mantığa, hatta felsefeye eğilimli tefsirlerdi.
Beşinci ilim, hukukun kaynağı olarak kitabın incelenmesini içeren Hüküm Çıkarma ilmi`dir (istinbat). Bu daldaki ilim adamlarına fakih denir. Fakihler Kuran`daki hükümleri ana ilkeler, ibadetler, ahlak açılarından inceler. Fakihler, ayetlerin lafız ve anlamlarını ayırırlar; genel ve özel hükümleri çıkarırlar; helal, haram, mekruh ölçülerinin nasıl ortaya çıktığını araştırırlar. Bunun bir metodoloji olarak ilmine Usuli Fıkıh denir.
Altıncı ilim, Kuran`ın Eşsizliği İlmi`dir (icazül Kuran). Bu ilim dalı, kitabın estetik yapısını araştırır, mucize oluşunu ve bunun dilbilimsel dayanaklarını inceler.