Kartça

Kısaca: Kartça dili (Gürcüce:Kart-ul-i ena) Gürcüce'nin başlıca lehçelerinden biri olup, halen Gürcistan'ın resmi dilidir. Gürcüce'nin lehçeleri ve Güney Kafkasya'daki diğer diller (Svanca, Megrelce ve Lazca) içinde tarihi ve dini etkenlerle edebi dil niteliğini taşıyan tek dildir. Bu yönüyle çoğunlukla Gürcüce'yle eşdeğer bir biçimde kullanılmaktadır. ...devamı ☟

Kartça
Kartça

Kartça dili (Gürcüce:Kart-ul-i ena) Gürcüce'nin başlıca lehçelerinden biri olup, halen Gürcistan'ın resmi dilidir. Gürcüce'nin lehçeleri ve Güney Kafkasya'daki diğer diller (Svanca, Megrelce ve Lazca) içinde tarihi ve dini etkenlerle edebi dil niteliğini taşıyan tek dildir. Bu yönüyle çoğunlukla Gürcüce'yle eşdeğer bir biçimde kullanılmaktadır.

Gürcülerin kavimsel boylarından olan Kartlara ve bunların yaşadığı coğrafyaya dayanır. Kart alfabesi (Kart-ul-i anban-i) adını taşıyan, kendine özgü bir alfabeyle yazılır.

Tarihçe

Kartça'nın, Lazca ve Megrelce’den MÖ 1. binyılda ayrıldığı ileri sürülmektedir. Bu görüş, ortak bir dilden ayrılan ilk dilin Svanca olduğunu ve bu ayrılmanın MÖ 2. binyılda gerçekleştiğini belirtmektedir.

Kartça, zengin bir edebiyat geleneğine sahiptir. Günümüze ulaşan Kartça en eski edebi metin, İakob Tsurtaveli’nin 5. yüzyılda yazdığı “Kraliçenin, Azize Şuşanik’in Çilesi”dir (Tsamebay tsmindisa Şuşanikisi, dedoplisa). Kartvel ulusal destanı “Kaplan Postlu Kahraman” (Vephistqaosani) ise, Şota Rustaveli tarafından 12. yüzyılda yazılmıştır.

Yazı sistemi

Kartça, tarihi boyunca, genelde Kartça alfabe olarak bilinen değişik yazı sistemleriyle yazılmıştır. Bugünkü alfabe olan mhedruli ("askeri"), asıl yazı sistemi olmuştur. Diğer yazı biçimleri daha çok tarihsel belgelerde kalmıştır.

Mhedruli, 33 harften oluşur. Bu alfabenin, Gürcüce’nin bütün seslerini karşıladığı söylenebilir. 11. yüzyıl tarihçisi Leonti Mroveli, Kartça alfabenin, MÖ 3. yüzyılda, Kafkas İberyası (Kartl-i olarak da bilinir) kralı Parnavaz’ın geliştirdiğini yazmaktadır. Bu alfabe, MS 4-5. yüzyıllarda yeniden elden geçirilmiş, sonraki yüzyıllarda ise değişikliklere uğrayarak bugünkü biçimini almıştır.

Birbirinden farklı üç Kartça alfabe vardır. Bu alfabeler asomtavruli (büyük harfler), nushuri (küçük harfler) ve mhedruli’dir. Ayrıca dinsel metinlerde kullanılan ve hutsuri (dinsel) denen bir yazı biçimi daha vardır.

Kaynaklar

* Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.