Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Jean-Baptiste Lully

Kısaca: Jean-Baptiste Lully (d. Floransa, 28 Kasım 1632; ö. Paris, 22 Mart 1687), İtalyan asıllı besteci, kemancı ve balet idi. Çalışma hayatının hemen hemen tümünü Fransa'da XIV. Louis'in sarayında sanatkar müzisiyen olarak geçirdi. 1661'de Fransız vatandaşlığına geçti. Zamanının en ünlü Fransız bestecisi olarak bilinmektedir. Lully yeni çıkan İtalyan stili operanın müzik ve şarkılarının Fransızca diline pek uymadığını çalışma hayatının başında anlayıp Fransızca'ya daha uygun şarkıları kapsayan yeni bi ...devamı ☟

Jean-Baptiste Lully (d. Floransa, 28 Kasım 1632; ö. Paris, 22 Mart 1687), İtalyan asıllı besteci, kemancı ve balet idi. Çalışma hayatının hemen hemen tümünü Fransa'da XIV. Louis'in sarayında sanatkar müzisiyen olarak geçirdi. 1661'de Fransız vatandaşlığına geçti. Zamanının en ünlü Fransız bestecisi olarak bilinmektedir. Lully yeni çıkan İtalyan stili operanın müzik ve şarkılarının Fransızca diline pek uymadığını çalışma hayatının başında anlayıp Fransızca'ya daha uygun şarkıları kapsayan yeni bir opera türü yaratmıştır. Böyleleikle Fransız opera stilinin babası Lully sayılmaktadır. Operalar yanında Lully bale için müzik ve ayinler için kilise müziği'de bestelemiştir. Lully'nin acayip bir kaza dolayısıyla da ölümü de hatırlanmaktadır. Hayatı Lully İtalya'da Floransa'da doğdu. Lully pek fazla okul veya konservatuvar eğitimi almadı; ama üstün yetenekli olduğu için kendi kendini yetiştirdi. Gitar ve keman çalmayı ve balet olarak bale dansı yapmayı kendi kendine öğrendi. 1646da Fransiz "Guise Dükü"'nün oğlu tarafından Fransa'ya götürüldü ve Fransız "Montpensiere Düşeşi Anne Marie Louise d'Orléans"'in yanına önce hizmetkar olarak sonra da ona İtalyanca dil dersleri vermek üzere girdi. Paris'te hem birçok konserlere giderek hem de Nicolas Métru adlı muzisiyenden muzik teorisi dersleri alarak sanatını geliştirdi. 20 yaşına yetiştiği zaman mükemmel bir besteci, kemancı ve danscı balet olmuştu. 1652de Fransa Kralı XIV. Louis için Versay Sarayında çalışmaya başladı ve 1653de sarayda balet oldu. "Ballet des nuit (Gece Balesi)" adlı bir eğlence balesi için müziği besteledi. Bu balenin müziğini çok beğenen XIV. Louis tarafından sarayın entrümental müzik bestecisi olarak ve 24 kemandan oluşan Grand Band adı verilen saray orkestrasına şef olarak atandi. Bu orkestranin disiplinsiz hareketleri dolayısıyla Kral'ın izini ile Petits Violons' adini verdigi once 16 sonra 20 kemandan oluşan yeni bir orkestra kurdu ve bu orkestrayı gayet sıkı bir eğitimden geçirmeye koyuldu. Bu orkestra ile kendi tercihi olan fazla müziksel süsü bulunmayan parçalardan oluşan bir repertuar kurdu. 1661de Fransız vatandaşlığına geçti. 1662de Kraliyet Ailesi için Usta Müzisiyen ünvanı verildi. Ayni yil evlendiğinde evlilik vesikalarını kral ve kraliçe şahsen imzaladılar. 1650li ve 1660li yıllarda Kral için birçok bale eserinin müziğini ve dansların keografisini hazırladı. Bu balelerde de baş balet olarak görev yaptı. Kral da bale dansını sevmekte ve şahsen dans ederek bunlara katkı yapmakta idi. Versay Sarayı'nda oyun yazarı olarak gorev yapan Moliere ile ortaklaşa çalışmalara baladı ve Moliere'in Le Mariage forcé (Zoraki Evlenme) (1664), L'Amour médecin (Aşk Doktoru) (1665) ve Le Bourgeois gentilhomme (Kibarlık Budalası (1670) gibi ünlü komedilerine eşlik yapacak müzik besteledi. Moliere ile birlikte bir önemli Fransız sanat geleneği olacak Komedi-bale janrini gelistirdi. Kral yaşlandıkca, (özellikle 1670den sonra) bale dansı yapamayıp temsillere katkısı ve ilgisi azaldı. Lully bu sefer yeni bir janr olarak İtalya'da geliştirilen opera bestelemeye önem verdi. Alceste (1674), Thésée (1675), Atys (1676), Phaéton (1683) ve Armide (1686) adlı klasik operalar hazırladı. Kral ve maliye nazırı Jean-Baptiste Colbert desteği ile Fransa'da opera temsil edilmesi patentini ve her türlü müzik eseri notalarının yayınlanması tekel imtiyazları 1867de ölene kadar Lully'ye verildi. Bu geniş tenkide ugradi. Özellikle Lully'nin müzikli kukla oynatılmasını kabul etmeyişi çok şikayete neden oldu. Lully bu imtiyazlardan büyükce bir servet yapmayı başardı. Lully, arkadaşı ve kendi gibi müzisiyen olan Michel Lambert'le evli olmakla beraber, devamlı olarak bir hovarda olmakla, hem başka kadınlarla hem de erkeklerle aşk hayatı yaşamakla tanındı. Bu davranışları çok geniş söylentilere ve birkaç büyük skandala konu olduysa da Lully, Kral XIV. Louis tarafından desteklenmesi ve hatalarının hemen afedilmesi dolayısıyla, bu söylenti ve skandallardan pek zarar görmedi. Ölümü 1686 sonlarına doğru Fransa Kralı hastalanmıştı ve iyilestiği zaman bu iyileşmeyi kutlamak için Lully'den yeni bir müzik konseri hazırlamasını istedi. Bu konser 8 Ocak 1687'de verildi. Orkestra bir Latince Te deum ilahi bestesini çaldı. Lully orkestra şefligini yapmaktaydı. O zamanlar orkestra şefleri orkestrayı idare etmek için küçük orkestra şefi batonu kullanmazlardı ve şef ritmi ve birliği büyük bir değnegi yere vurarak sağlardı. Lully orkestrayı idare ederken bu büyük değneği ayak başparmağına kazayla vurdu. Bu vurma ile ortaya çıkan yara ve abse enfeksiyonla büyüdü ve septik hale geldi. Lully doktorlara ayak basparmagini operasyonla kesmelerine izin vermedi. Enfeksiyon büyüdü, kangren oldu ve Lully 22 Mart1687 de hayatına gözlerini yumdu. Öldüğü zaman Lully'nin epeyce serveti oldugu ortaya çıktı. Mirascılarına Paris şehrinde 5 ev, kırsal alanlarda iki kır evi ve 800.000 livre frank nakit miras bıraktığı bildirilir. Müziği Lully bestelerini Barok müziği'in gelişmiş olduğu "Orta Barok Dönemi"'de hazırlamıştır. Hızlı ve canlı ritimde müzik ve özellikle dansedilebilir müzik, bestelemeyi tercih etmiştir. Lully besteleri ile Paris ve hatta Fransız müzik zevkini değiştirmiş olduğu kabul edilmektedir. Eserlerinde o zamana kadar kullanılmayan veya çok az kullanılır müziksel çalgılar kullanmaya önem vermiştir. Zamanının ünlü oyun yazarı ve Fransız sarayında çalışan Moliere ile yakın şahsi arkadaşlık kurmuş ve birlikte eserler vermiştir. Moliere ve Lully yeni bir müziksel şekil olan ve tiyatro, komedi ve baleyi bileştiren comedie-ballet janrını bulmuşlardır. Lully bundan başka tragédie en musique (müzikli trajedi) veya tragédie lyrique (lirik trajedi) adi verilen yeni bir Fransız opera janrı yaratmıştır. Hazırladığı opera eserlerinde bestelediği şarkıları resitatif veya arya olarak ayırıp sınıflandiracağına, hızlı olarak geçen olaylar halinde bu iki çeşit şarkıyı birleştirip kaynaştırmıştır. Medya * Kibarlık Budalası (Le Bourgeois Gentilhomme) oyunu için Türkler Töreni (Ceremonie des Turcs) müziği (Advent Oda Orkestrası) (Format: Ogg) Ayrıca bakınız * Ünlü operalar listesi * Opera bestecileri listesi Dış bağlantılar * İngilizce Wikipedia "Jean-Baptiste Lully" maddesi (Erişim:11.2.2010) * Fransızca Wikipedia "Jean-Baptiste Lully" maddesi (Erişim:11.2.2010) * Green, Robert A. (2002), "Jean-Baptiste Lully" maddesi, glbtq Encyclopaedia (Erişim:11.2.2010) * Jean-Baptiste Lully eserleri icin parasız partisyon notaları: IMSLP International Music Score Library Project (Erişme: 11.2.2010) * Jean-Baptiste Lully koro eserleri parasız partisyon notaları: CPDL ChoralWiki (Erişme: 11.2.2010)

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

1632
3 yıl önce

Çelebi yaptığı kanatlar ile ´ilk uçuşu´ gerçekleştirdi. 28 Kasım - Jean-Baptiste Lully Besteci, kemancı ve balet 24 Kasım - Spinoza Ünlü ahlak felsefecisi...

1632, 15 Aralık, 16. yüzyıl, 1627, 1628, 1629, 1630, 1631, 1633, 1634, 1635
Jean-Philippe Rameau
3 yıl önce

Fransız besteci ve müzik teorisyenidir. Fransızca opera besteciliğinde Jean-Baptiste Lully yerini almıştır ve yine Fransız François Couperin ile klavsen için...
Kibarlık budalası
3 yıl önce

Moliere hem de başrol olan "Mösyö Jourdain" rolünü almış; müzik Jean-Baptiste Lully tarafından bestelenmiş; bale koreografisi Pierre Beauchamp; mizansen...
Barok dönemi bestecileri listesi
3 yıl önce

Hanff (1665–c. 1712) Élisabeth Jacquet de La Guerre (1665–1729) Jean-Baptiste Lully (de Lully) (1665–1743) Francesc Valls (1665–1747) Domenico Zanatta (c...

Barok dönemi bestecileri listesi, Antonio Vivaldi, Claudio Monteverdi, Domenico Scarlatti, Friedrich Wilhelm Zachau, Georg Philipp Telemann, George Frideric Handel, Giovanni Battista Pergolesi, Girolamo Frescobaldi, Henry Purcell, Johann Mattheson
Barok müzik
3 yıl önce

dönemi Johann Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Jean-Baptiste Lully, Arcangelo Corelli, Claudio Monteverdi, Jean-Philippe Rameau ve Henry Purcell gibi bestecilerin...

Barok müzik, 16. yüzyıl, 1600, 1694, 1711, 1740, 1741, 1750, 1773, 1788, Akor
28 Kasım
3 yıl önce

1180) 1489 - Margaret Tudor, İskoçya Kraliçesi (ö. 1541) 1632 - Jean-Baptiste Lully, İtalyan asıllı Fransız besteci, kemancı ve balet (ö. 1687) 1757...

Kronoloji, Kasım, 29 Kasım, 27 Kasım
22 Mart
3 yıl önce

geleneksel veraset düzenine göre 111. imparatorudur (d. 1638) 1687 - Jean-Baptiste Lully, İtalyan asıllı Fransız besteci, kemancı ve balet (d. 1632) 1727...

22 Mart, 10 Mart, 11 Mart, 12 Mart, 13 Mart, 14 Mart, 15 Mart, 16 Mart, 17 Mart, 1829, 18 Mart
Marc-Antoine Charpentier
3 yıl önce

Comédie-Française için oyun hazirlayan Moliere ile saray bestecisi Jean Baptiste Lully'nin arası açılınca, Guise Düşeşi'nin aracılık ve tavsiyeleri ile, oyunlarına...