İşrakilik

Kısaca: İşrakîlik, kelime anlamı olarak ışığın çılması ya da güneşin doğması anlamındaki işrak kelimesinden gelmektedir: Hakikatin direk olarak ortaya çıkması, açılması anlamındadır. Hem felsefi hem de mistik boyutları olan bir akım olarak varlığını sürdürmüştür. ...devamı ☟

İşrakilik, kelime anlamı olarak ışığın çılması ya da güneşin doğması anlamındaki işrak kelimesinden gelmektedir: Hakikatin direk olarak ortaya çıkması, açılması anlamındadır. Hem felsefi hem de mistik boyutları olan bir akım olarak varlığını sürdürmüştür.

Tarihçe

Miladi 12. yüzyılda öldürülmüş olduğu ve sözkonusu akım daha sonra ardılları tarafından kurulduğu için okulun öncüsü Maktül Şahabeddin Sühreverdi kabul edilir. İşraki felsefe, İslam felsefesi içinde büyük akımlardan biridir ve yaygınlığı ya da kabul edilirliği diğerleri kadar olmasa da, en özgün felsefi akımlardan biri sayılır.

Kendisini çekemeyen çevrelerin jurnalleriyle yönetim tarafından tehlike görüldüğü için idam edilerek öldürülen ve bu sebeple Sühreverdilik tarikatının kurucusu diğer Sühreverdi'den ayırt edilmek için adının arkasına Maktül ibaresi konulan Şihabüddin Sühreverdi çok genç yaşta felsefe ile ilgilenmiş, Aristo'nun ve Meşşailerin ve Sufi büyüklerin eserlerini tetkik etmiş ve akıl yoluyla sezgi yolunu bir araya getirerek uyumlu bir birlik oluşturmaya çalıştığı gnostik İşrakilik akımının temellerini atmıştır. Ne yazık ki pek çok eseri günümüze gelememiş ancak İran, Türkiye ve Hindistan kütüphanelerinde bazı eserleri kalabilmiştir. Bu eserlerin en önemlilerinden ve İşrakiliğin temel kitaplarından biri onun Hikmet'ül İşrak adlı eseridir.

Felsefi çizgiler

Bu akımın tarihçesi ve felsefi çerçevesi hakkında temel bilgi, önemli bir İşraki düşünürü olan (hatta Sehrüverdi'nin ögrencisi olarak İşrakiliği resmi anlamda kuran odur) Şehrizori tarafından yazılan eserlden gelmiştir; özellikle Nüzhet ül-Ervah adlı eserinden. Öğretileriyle geleneksel ve klasik islam felsefesinden sürekli dışlanmış, özellikle kelamcıların saldırılarına maruz kalmış ve bir çok kez iktidarın takibatına uğramıştır. yayılmamasında bu tür yönelimlerin olumsuz etkisi sözkonusudur. Özellikle Sünniliğin güçlü olduğu yerlerde sürekli baskılara maruz kaldıkları için işraki filozoflar gelişme gösteremişlerdir. İran'da varlığını sürdürebilmiştir, yaygın ve etkili olmasa da felsefi yönden güçlü yanlarıyla ve mistisizmle olan etkileşimiyle (Bruno'nun ki gibi bir sonsuzluk fikrini savundukları ileri sürülmektedir) günümüze kadar gelen bir süreklilikleri sözkonusudur.

İşrak güneşin doğuşu, aydınlanma anlamına gelen ve bilginin insanın sezgisel manada keşfettiği bir şey olduğunu ima eden teosofik, gnostik bir terimdir. İslam felsefesinin Meşşai okulu ile ilişkili de olsa İşrakilikte Meşşai okulununun kullandığı kıyas metodunun yanısıra ondan farklı ve daha üst düzeyde bilgiye ulaşabilmekte kullandığı entelektüel sezgi ve aydınlanma üzerinde duruşuyla ayrılır. Keşif, ilham ve sezgi bu felsefi akımın temel unsurlarıdır. Mantık ve akılsalık ilkeleri üzerine kurulu meşşailiğe karşı gelmiştir; hem Platonculuk, hem de tasavvuf ve mazdeizm İşrakiliğin kaynakları arasında yer alır. Tasavvuf felsefesinin pek çok bölümü bu felsefe akımına dahil edilmiştir, ancak bu iki yönelim arasında tam bir örtüşme olduğu söylenemez.

Kaynaklar

* Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Şemsüddin Şehrizorî
6 yıl önce

izleyicisi olarak bilinir. İlk işraki filozofu olarak kabul edilir. İşrakiliğin kurulması, felsefi ve tarihi bilgilerinin kaydedilmesi anlamında Şehrizori'nin...

Şemsüddin Şehrizorí®, Henry Corbin, Hilmi Ziya Ülken, İletişim Yayınları, İşrakilik, Şahabeddin Sühreverdi, Kutbüddin Şí®razi, Cem yayınları, Hüseyin Hatemi, İbn Kemmí»ne, Şerh
Şihabeddin Sühreverdî
2 yıl önce

Şehabeddin Sühreverdî (27 Ocak 1145 - 26 Eylül 1191), İranlı İslam filozofu ve işrakilik isimli fikrî akımın kurucusu. Asıl adı Yahya bin Habeş bin Emîrek . Birçok...

1155
6 yıl önce

millî sōhei (ö. 1189) Şihabeddin Sühreverdî, İranlı İslam filozofu ve işrakilik isimli fikrî akımın kurucusu (ö. 1191) 22 Ağustos - İmparator Konoe, Japonya'nın...

1155, 11. yüzyıl, 1150, 1151, 1152, 1153, 1154, 1156, 1157, 1158, 1159
1191
6 yıl önce

kontu (d. 1130) Hüsrev Melik, son Gazne Devleti sultanı Şihabeddin Sühreverdî, İranlı İslam filozofu ve işrakilik isimli fikrî akımın kurucusu (d. 1155)...

1191, 11. yüzyıl, 1186, 1187, 1188, 1189, 1190, 1192, 1193, 1194, 1195
Doğu felsefesi
2 yıl önce

Legalizm Kelam İhvanü's-Safa Sufizm Eşarilik Dürzilik Mu'tezile Maturidilik İşrakilik Selefiyye Tabiiyyun Dehriyyun Meşşaîlik Hurufilik Maniheizm Bahailik Zerdüştilik...

Doğu felsefesi, Doğu felsefesi
Felsefe listesi
2 yıl önce

felsefesi - Batı felsefesi‎ - Hümanizm - Hasidizm İdealizm - İlerlemecilik - İşrakilik - İndirgemecilik - İşlevselcilik - Bireycilik - Tümevarım - Tümdengelim...

Meşşaîlik
6 yıl önce

etkilerinden de tamamen kurtulamamıştır. Kindi Farabi Yahya bin Adi İbn-i Sina İşrakilik Gazali Mutezile Kelam felsefesi İbn Bacce İbn Rüşd Tasavvuf felsefesi...

Meşşaİ®lik, Meşşaİ®lik
İslam felsefesi
2 yıl önce

felsefesi Tabiyyun (Naturalistler) Dehriyyun (Maddeciler) Batınilik Meşailik İşrakilik Kelâm Ayrıca İslam felsefesi tarihinde ekol kurmamış ve bir ekole de bağlanmamış...