Türk milleti tarihte, özellikle İstanbul`da olmak üzere kültür ve sanat eserlerinin başta gelen kütüphaneleri yapmış, sonrakilere miras bırakmıştır. Müslümanların bu konudaki hassasiyeti, Peygamber`in bir hadisinden kaynaklanmaktadır. Bir insan öldükten sonra amel (eylem) defteri kapanır. Ancak üç yolla, imaret, bilim ve hayırlı evlat yollarıyla öldükten sonra bile insanın hayır defteri devam etmektedir. Bu sebeple tarihi mirasa bakıldıkta neden bu kadar külliye, imaret, cami, han, kütüphane, şifahane, medrese yapıldığını anlamak mümkündür.
İstanbul kültür ve sanatında en eski kütüphaneler vakıf kütüphaneleridir. Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinde kütüphaneler külliye, imaret, cami bağlamında yer alıyordu. Fatih Sultan Mehmed Han`dan sonra müstakil yapılar inşa edildi.
Avrupa`da 7500 kişiye bir kütüphane düşerken, Türkiye`de 50.000.000 kişiye bir kütüphane düşmektedir. Bütün Türkiye kütüphanelerindeki kitap sayısının 13 milyonu geçmediği, buna karşılık Rusya`da 739 milyon, Bulgaristan`da 46 milyon olduğu belirtilmektedir (Ertuğrul Tokdemir, 2006, s. 215)
Hizmetler yetersiz, çağdaş teknolojik gelişmelerle desteklenen hizmetler az, süreli yayınları güncel olarak bulmak imkansız, kütüphaneler arası işbirliği gelişmiş değil ve daha birçok sorunlar bulunmakta.
İstanbul kütüphaneleri işletme olarak, özel veya resmidir. Özel olanlar vakıf kütüphanesidir. Resmi olanlar, ya Kültür Bakanlığı`na ya Milli Eğitim Bakanlığı`na, yahut İstanbul Belediyesi`ne bağlıdır.
İstanbul kütüphanelerini aşağıdaki listede vakıf, devlet, belediye, özel, sivil, askeri, ihtisas, halk, çocuk, üniversite, okul, kültür merkezi, yabancı temsilcilik, banka, müze, cami, manastır, kilise, sinagog yapılanmalarında yazma veya basma, bir bütün halinde sunulmuştur.
İstanbul`daki kütüphaneler listesi
- 23 Nisan Ulusal Egemenlik K-Üsküdar
- Adile Sultan Halk K-Küçükmustafapaşa
- Ağva Halk K
- Akademililer Sanat Mer.K-Beyoğlu
- Akatlar Kültür Mer.K-Etiler
- Akbank Kültür Sanat Mer.K-Beyoğlu
- AKM K-Taksim
- Alman Arkeoloji Enstitüsü K-Ayazpaşa
- Alman Arkeoloji K-Ayazpaşa
- Alman Kültür Mer.K-Beyoğlu
- Altunizade Kültür Mer.K-Altunizade
- Amerikan K-Tepebaşı
- Arçelik K-Tuzla
- Arkeoloji Müzeleri K-Gülhane
- Askeri Müze K
- Atatürk K-Yalova
- Atıf Efendi Kütüphanesi-Vefa
- Avcılar K
- Avusturya Başkonsolosluğu K-Yenikapı
- Ayasofya K-Ayasofya Müzesi
- Aziz Berker K-Kadıköy
- Aziz Mahmud Hüdai K-Üsküdar
- Bahariye Çocuk K-Bahariye
- Bahçe Bahçe Kültür Mer.K-Balmumcu
- Bahriye Üçok K-Beşiktaş
- Barış Manço Kültür Mer.K-Kadıköy
- Basın Müzesi K-Çemberlitaş
- Başbakanlık Devlet Arşivleri K-Sultanahmet
- Bayrampaşa Oğuzhan K-Bayrampaşa
- Beksav K-Kadıköy
- Belediye K-Beyazıt
- Beşir Ağa K-Babıali
- Beyazıt Devlet Kütüphanesi-Beyazıt Camii
- Beykoz Halk K
- Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi-Bebek
- Borusan Kültür Sanat Mer.K-Beyoğlu
- Bostancı Kültür Sanat Mer.K-Bostancı
- Caddebostan Kültür Mer.K-Caddebostan
- Caferağa Medresesi K-Sultanahmet
- Cervantes K-Tarlabaşı
- Cumhuriyet Gazetesi K-Cağaloğlu
- Çamlıca Sanat Mer.K-Acıbadem
- Çatalca Halk K
- Çelik Gülersöy K-Sultanahmet
- Çeliktepe Halk K
- Çınarcık Halk K
- Çinili Çocuk K-Üsküdar
- Çinili Köşk K-Üsküdar
- Çorlulu Ali Paşa K-Çemberlitaş
- Deniz Müzesi K-Beşiktaş
- Deniz Müzesi Komutanlığı-Beşiktaş
- Derimod K-Zeytinburnu
- Divan Edebiyatı Müzesi K-Tünel
- Ebubekir Paşa Çocuk K-Aksaray
- Edirnekapı Halk K-Kariye
- Enka K-Balmumcu
- Esenler K
- Eyüp K
- Fatih K
- Fener Rum Patrikhanesi K-Fener
- Fırat Kültür Mer.K-Çemberlitaş
- Fransız Anadolu Arş.K-Beyoğlu
- Fransız Kültür Mer.K
- Galatasaray K
- Gaziosmanpaşa Halk K
- Goethe Enstitüsü K
- Göngören Halk K
- Gültepe Halk K
- Güngören K
- Güzelyalı Halk K
- Hacı Selim Ağa Kütüphanesi-Üsküdar
- Hakkı Tarık Us Kütüphanesi-Beyazıt Camii
- Hasan Ali Yücel K-Kartal
- Hekimoğlu Ali Paşa Halk K-K.M.Paşa
- Heybeliada Halk K
- Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstitüsü K-Beyoğlu
- Hüsrevpaşa K-Eyüp
- IRCICA K-Beşiktaş
- İbrahim Hakkı Konyalı K-Selimiye
- İktisadi Kalkınma Vakfı K-Osmanbey
- İKV K-Eminönü
- İngiliz Kültür Derneği K-Beşiktaş
- İSAM K-Bağlarbaşı
- İslam Tetkikleri Enstitüsü K-İÜ Edebiyat F.Laleli
- İsmihan Sultan Çocuk K-Eyüp
- İSO K-Beyoğlu
- İstanbul İl Halk Kütüphanesi-Beyazıt
- İstanbul Müftülüğü Şeriye Sicilleri K-Süleymaniye
- İş Bankası Kültür Mer.K-Levent
- İtalya Kültür Mer.K-Tepebaşı
- İTO K-Eminönü
- İTÜ Denizcilik F.K-Tuzla
- İTÜ Elektrik Elektronik F.K-Maslak
- İTÜ İnşaat F.K-Maslak
- İTÜ Kimya Metalürji K-Maslak
- İTÜ Mustafa İnan Kütüphanesi
- İTÜ Maden F.K-Maslak
- İTÜ Makina F.K-Gümüşsuyu
- İTÜ Mimarlık F.K-Taşkışla
- İTÜ Nükleer Enerji Enstitüsü K-Maslak
- İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı K-Maçka
- İTÜ Uçak Uzay Bilimleri F.K-Maslak
- İÜ Cerrahpaşa Tıp F.K-Fatih
- İÜ Deniz Bilimleri ve İşl.Ens.K-Vefa
- İÜ Edebiyat F.K-Vezneciler
- İÜ Hukuk F.K-Beyazıt
- İÜ Hulusi Behçet K-Çapa Tıp F.
- İÜ İşletme İktisadı Ens.K-Avcılar
- İÜ Kardiyoloji Enstitüsü K-Aksaray
- İÜ Kütüphanesi-Bayazıt
- İÜ Mühendislik F.K-Avcılar
- İÜ Nadir Eserler K-Beyazıt
- İÜ Veterinerlik F.K-Avcılar
- Japon En. ve Kültür Mer.
- Kadıköy Halk Eğitim Merkezi K-Kadıköy
- Kadıköy Kültür Mer.K-Kalamış
- Kadın Eserleri Kütüphanesi-Fener
- Kandilli Rasathanesi K-
- Kartal Halk K-Kartal
- Köprülü Kütüphanesi-Çemberlitaş
- Küçükçekmece Halk K-Küçükçekmece
- Levent Çocuk K-Levent
- Mihriban Sultan Çocuk K-Üsküdar
- Mihrimah Sultan Çocuk K-Üsküdar
- Mihrişah Sultan K-Eyüp Camii
- Millet Kütüphanesi-Fatih
- Milli Saraylar Hazinei Hassa K-Dolmabahçe Sarayı
- Milliyet Gazetesi K-Bağcılar
- Mirzazade Mehmet Efendi K-Üsküdar
- MSÜ Fen Edebiyat Fakültesi K-Beşiktaş
- MSÜ K-Fındıklı
- Muammer Aksoy K-Okmeydanı Şişli
- Muhtar Özkaya Halk K-Erenköy
- Murad Molla Kütüphanesi-Çarşamba
- Murat Molla Halk K-Fatih
- MÜ Atatürk Eğitim Fakültesi K-Fikirtepe
- MÜ Avrupa Topluluğu Enstitüsü K-Fikirtepe
- MÜ Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü K-Anadoluhisarı
- MÜ Diş Hekimliği Fakültesi K-Nişantaşı
- MÜ Eczacılık Fakültesi K-Haydarpaşa
- MÜ Fen Edebiyat Fakültesi K
- MÜ Güzel Sanatlar Fakültesi K
- MÜ Hukuk Fakültesi K-Haydarpaşa
- MÜ İlahiyat Fakültesi K-Bağlarbaşı
- MÜ İletişim Fakültesi K-Nişantaşı
- MÜ İngilizce İşletme Fakültesi K-Fikirtepe
- MÜ Kütüphane Dok.Dai.Bşk. K-Bahçelievler
- MÜ Teknik Eğitim Fakültesi K-Göztepe
- MÜ Türkiye Eko.Arş.Mer.K-Göztepe
- Müjdat Gezen K-Altunizade
- Nişancı Mustafa Paşa Çocuk K-Eyüp
- Nuruosmaniye Kütüphanesi-Nuruosmaniye Camii
- Ömer Faruk Toprak Halk K-Bostancı
- Özel Şişli Terakki Lisesi K-Levent
- Pendik Halk K-Pendik
- Pertev Paşa K-Üsküdar Çiçekçi Camii
- Ragıp Paşa Kütüphanesi-Laleli
- Recai Efendi Çocuk K-Vefa
- Rıfat Ilgaz Kültür Mer.K-Bakırköy
- Sadberk Hanım Müzesi K-Büyükdere
- Safa Yılmaz Yüzünataç Halk K-Yalova
- Sefaköy Halk K-Sefaköy
- Selimiye Halk K-Üsküdar
- Serap Sedat Çocuk K-Bostancı
- Silivri Halk K-Silivri
- Siyavuşpaşa Çocuk K-Kocasinan
- Süleymaniye Kütüphanesi-Süleymaniye Camii
- Sümbül Efendi Camii K
- Şarkiyat K-Beyazıt
- Şehit Yaşar Musaoğlu K-Bahçelievler
- Şemsipaşa Halk K-Üsküdar
- Şile Halk K-Şile
- Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı K-Erenköy
- Tercüman Gazetesi K
- TGV K-Eminönü
- Topkapı Sarayı Müzesi K-Sultanahmet
- Tuzla K
- Türk İslam Eserleri Müzesi K-Sultanahmet
- Türk Spor Vakfı K-Ataköy
- Türkiye Anıt Çevre Turizm De.Kor.Vak.K-Beyoğlu
- Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Bilgi Belge Mer.K-Eminönü
- Türkiye Sınai Kalkınma Bankası K-Fındıklı
- Türkiye Şişe Cam Fab.Bil.Bel.Mer.K-Beşiktaş
- Ümraniye Halk K-Ümraniye
- Ümraniye K
- Vakıf Hat Sanatları Müzesi K
- Yakacık Halk K-Yakacık
- Yalova Çocuk K-Yalova
- Yapı Kredi Sermet Çifter K-Beyoğlu
- Yıldırım Çocuk K-Pendik
- Yusufpaşa Halk Kütüphanesi-Aksaray
- Zeytinburnu Halk K-Zeytinburnu
- Ziverbey Yazma Mer.K
- Emel Esin K-Salacak
- Türkiyat Arş.Ens.K-Horhor
Kaynakça
- Ekmeleddin İhsanoğlu (ed), ``Bibliography on Manuscript Libraries in Turkey and the Publications on *the Manuscripts Located in these Libraries`` (Prepared by Nimet Bayraktar-Mihin Lugal), IRCICA, *İstanbul 1995.
- ``Celalettin Kişmir`e Armağan``, Yay.Haz. İrfan Dağdelen, Hüseyin türkmen, Nergis Uslu, Türk *Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi, İstanbul 2006.
Dış bağlantılar
- http://www.kentimistanbul.com
- http://www.istanbul.gov.tr