Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

İran Kürtleri

Kısaca: İran'da yaşayan Kürtler çoğunlukla İran-Irak ve İran-Türkiye sınırında yaşamaktadırlar. Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı, İran Kürdistanı (Kürtçe: کوردستانی ئران Kurdistanî Iran) olarak da ...devamı ☟

İran'da yaşayan Kürtler çoğunlukla İran-Irak ve İran-Türkiye sınırında yaşamaktadırlar. Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı, İran Kürdistanı (Kürtçe: کوردستانی ئران Kurdistani Iran) olarak da adlandırılan bölge Batı Azerbaycan, Kürdistan ve İlam eyaletlerinin büyük bölümünü kapsamaktadır. Gerek çeşitli Kürt hareketleri gerekse İran Irak Savaşı dolayısıyla kırsal kesimlerdeki Kürt nüfusunun azaldığı gözlemlense de, ayrıntılı araştırmalar yapılmadığı için net veya ayrıntılı bilgi mevcut değildir. Amerikan istihbarat kurumu CIA tarafından İran'da Kürt nüfusunun toplam nüfusun %7'sini bulduğu iddia edilmektedir. Aynı kuruma göre İran nüfusunun 66.429.284 olduğu göz önünde bulundurulursa bu oran (%7) 4 milyon 650 bin civarı bir sayı vermektedir. Bazı tahminlerse 8 milyon civarındadır. İran'da, başka ülkelerden, örneğin Türkiye'den farklı olarak Kürt kimliği reddedilmemiş, bununla birlikte Farsi kimlik üst kimlik olarak vurgulanmış ve Kürt kimliği Fars kimliğine oranla daha alt bir kimlik olarak sunulmuştur. Örneğin üst İrani kimliği vurgulamak adına Kürtçe sıklıkla Farsçanın bir lehçesi olarak sunulmaktadır. Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı diğer bölgelerden farklı olarak İran'daki Kürtlerin bir özelliği de, İranlılar Şiiyken, Kürtlerin genelinin Sünni olmasıdır. Bu farklılık İran'daki Kürt kimliği açısından önemli bir yer tutar. Bununla birlikte özellikle Kermanşah'ta yaşayan Kürt nüfusun önemli bir kesimi Şiidir; yine de bunlar genel Kürt nüfusta azınlık teşkil ederler ve Sünni Kürtler Kürt nüfusun yaklaşık %75'ini oluşturur. İran'daki Kürtler ve özellikle Irak'taki Kürtler arasında önemli bir etkileşim olmuş, bu da edebiyat ve dil alanında kendisini göstermiştir.[1] Benzeri bir etkileşim Türkiye'deki Kürtler ile mümkün olmamıştır; bunun en büyük sebebi İran'daki ve Irak'taki Kürtlerin büyük kısmının aynı güney Kürtçe lehçesini konuşmaları ve Kürtçeyi Arap alfabesiyle yazmalarıdır; Türkiye'deki Kürtlerde ise farklı bir kuzey lehçesi yaygındır ve Latin harfleriyle yazılmaktadır. 1940'lardan bu yana Kürtçe İran'da resmi olarak yasak olsa da, özellikle bazı İranlı radyoların kısmen Kürtçe yayın yapmaları gibi etkenler sebebiyle gelişimini sürdürmüş, çeşitli Kürtçe yayınlar gizlice yayımlanmıştır. İranlı Kürtler ve İran'da Kürt kültürünün gelişimi açısından önemli bir nokta da, 1946–1947 yılları arasında varlığını sürdüren ve Mahabad Cumhuriyeti veya Kürdistan Cumhuriyeti olarak anılan kısa süreli Kürt devletidir. Cumhuriyet Ocak 1946'da ilan edilmiş olsa da bölge 1942 yılından beri Kürtlerin etkisi altındaydı ve Kürt komiteler çeşitli yönetimsel fonksiyonları bir süredir karşılamaktaydı. 1970'lerdeki devrimci hareketlerin birçoğu, Kürtlere ve Kürtlerin hak taleplerine olumlu yaklaşmış, Kürtler bu devrimci hareketlere destek vermiş ve bazı aşiret liderlerinin dışında Kürtlerin çoğunluğu 1979'daki devrimini de desteklemişlerdir. Bununla birlikte devrim sonrasında Kürtlerin hak ve özgürlüklerinde olumlu yönde bir değişiklik olmamıştır. İran'daki aktif ana Kürt partileri, federal bir İran'ı ve bu bağlamda Kürt ulusu haklarının ve kimliğinin tanınmasını savunan İran Kürdistan Demokrat Partisi (İKDP) ve Marksist Kürt İşçileri Devrimci Örgütü (KOMALA)dır. Eki partinin görüşleri birbirinden farklı olsa da, ikisi de mevcut rejimin karşıtıdır.[2][3] İran dahil bölgede Kürtlerin yaşadığı birçok ülkede aktif faaliyet gösteren bir başka Kürt örgütlenme ise, özellikle Türkiye'de aktif olan PKK ile yakınlığıyla bilinen, ayrılıkçı Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK)dir. Bu örgüt 2009 yılında ABD'deki Obama yönetimi tarafından terörist örgüt olarak adlandırılmış ve terör örgütlerine uygulanan yaptırımlar kapsamına alınmıştır.

Ayrıca bakınız

* Kürtler * Türkiye Kürtleri * Irak Kürtleri * Suriye Kürtleri * Ermenistan Kürtleri * Afganistan Kürtleri

İlgili konular

i̇ran kürt coğrafya tarih suriye ermenistan afganistan irak bölge

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kürt müziği
3 yıl önce

vardir. İran Cumhurbaşkanı Humeyni İran'ın müzik başkentinin bir Kürt şehri olan Sinne (Senendec) olduğunu söylemiştir. İran'ın öne çıkan çokça Kürt müzisyeni...
Kürtler
3 yıl önce

açılmıştır. İran'da yaşayan Kürtler çoğunlukla İran-Irak ve İran-Türkiye sınırında yaşamaktadırlar. Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı, "İran Kürdistanı" (Kürtçe:...

Kürt, Türkiye, Irak, Kuzey Irak, İran, Suriye, Kültür, Sanat, Tarih, Siyaset, köken, Doğu anadolu, Coğrafya, Bağımsızlık, Devlet
Doğu Kürdistan
7 yıl önce

Oğlu Papag Destanı'nda Kürtler'in Kral Madig önderliğinde I.Ardeşir'e başkaldırdıklarını yazar. Sasaniler'de Kayusi Kürtleri' tarafından kurulmuş Kâvusakân...
Almanya'daki Kürtler
3 yıl önce

Almanya'daki Kürtler (Kürtçe: Kurdên Almanyayê Almanya Kürtleri), Almanya'ya yakın tarihte göç eden Kürtlerdir. Almanya´ya gelen ilk Kürtler 1920'lerde...
Fransa'daki Kürtler
7 yıl önce

grup Türkiye, Suriye, Irak ve İran başta olmak üzere çeşitli ülkelerden göç eden Kürtlerden oluşmaktadır. Türkiye Kürtleri 1980 Darbesinden sonra bazı politik...
Türkmenistan Kürtleri
7 yıl önce

Türkmenistan Kürtleri (Kürtçe: Kurdên Tirkmenistanê), Türkmenistan'da yaşayan Kürtlerdir. Safevi Hanedanından İran şahı I. Abbas, sınır savunması için Kürtleri Horasan'a...
İran-Irak Savaşı
3 yıl önce

Ayrıca İran, Irak'taki Kürtleri merkezi hükûmete karşı desteklemeyeceğini taahhüt ediyordu. Fakat 1971 yılındaki silahlı çatışmalar sırasında İran'ın ele...
İran dilleri
3 yıl önce

tahmin edilir. İran dilleri tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İran dilleri, Orta İran dilleri ve Yeni İran dilleri. Eski İran dilleri, Hint-Âri...