Türkçe Bilgi: I. Justin

I. Justin''Flavius Iustinus | başlık = Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu İmparatoru | resim = | altyazı = I. Justin adına basılan bir sikke | hüküm süresi = 518 &nash; 1 Ağustos, 527 | tahta geçmesi = | diğer ünvanları = | tam adı = 'Flavius Iustinus | önce gelen = Anastasios I | sonra gelen = I. Justinianos | varisi = I. Justinianos | kraliçe = | gözdesi = | eş 1 = Lupicina | eş 2 = | eş 3 = | eş 4 = | eş 5 = | eş 6 = | çocukları = | hanedan = Justiniyen Hanedanı | resmi marşı = | babası = | annesi = | doğum tarihi = yak. 450 | doğum yeri = Bederiana, Üsküp veya Naissus (Niş | ölüm tarihi = 1 Ağustos, 527 | ölüm yeri = Konstantinopolis | defin tarihi = | mezar yeri = |}} I. Justin' (Latince:Flavius Iustinus) (d. yak.450 – 1 Ağustos 527 518den ölümüne kadar Bizans İmparatorlugu imparatoru idi. Justinyen Hanedani'nin kurucusudur. I. Justin bir Bizans eyaleti olan İlirya'da (ya Üsküp civarinda Bederina da ya da Naissus'da şimdiki Nişde) doğmuş bir köylü çocuğu olup genç yasta Konstantinopolis'e gelip Bizans ordusuna girmiştir. Yeteneği dolayısiyla Bizans ordusunda rütbe rütbe ilerlemiş ve 65 yaşından sonra (bazi kaynaklara göre 70ine girerken) I. Anastasios'un çocuksuz ölümü sonunda Bizans Imparatoru olmuştur. I. Justin'in okuryazarlığı bulunmayıp imparator olduktan sonra bile imzasini delikli bir kalıp üstünden geçerek atardı. Karısı ve sonunda imparatorice olan Euphemia'dir. Saltanatının en önemli başarıları eski Bizans soylularinin etkilerini azaltamak hedefli bir kanun çıkartılmasi ve varisi ve 1000 yıllık Bizans tarihinin en büyük Bizans İmparatoru olduğu kabul edilen yeğeni I. Justinianos'in Bizans idaresine katkısıdır. İmparatorluktan önceki yaşamı Justin Dogu Roma'ya ait olan Illirya eyaletinin Latince konusulan Dardania bolgesinde (şimdiki Üsküp ile Niş arasinda kalan) Bederina adli bir koyde dogmustu. Babasi Justus adli bir Got asilli cifci ve hayvan yetistirici idi. Kiz kardesi Vigilantia (d. yak. 520) once Sabbatius ile evlenip 3 cocugu olmus; sonra Dulcissimus adli biriyle evlenip 1 kizi olmus sonunda bir askeri gorevi ("Magister Militum") olan Ermeni asillı "Artabanos" adli biriyle evlenip 3 oglu olmustur. Bu son 3 ogullarindan I. Justiniyanos ve II. Justin sonradan Bizans imparatorlari oldular ve ucuncusunun oglu ise unlu bir Bizans genaraliydi.Norwich, John Julius (1988) Byzantium: The Early Centuries, Londra:Penguin } say.188 Unlu Bizans tarihcisi Procopios "Gizli Tarih" adini verdigi eserinde Justin'in daha çok gençken bir Barbar kavim hucumundan kacmak icin koyunden iki erkek kardesi ile birlikte yuruyerek } Procopios (çev. Orhan Duru), (2005) Bizans'in Gizli Tarihi, İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Bölümler: vi-viii yazmaktadir. Tam bu sirada imparator I. Leo Konstantinopolis'te Eksubitorlar adli yeni bir elit muhafizlar ordusu kurmaktaydi. Justin Bizans ordusunun bu birligine asker olarak girdi. Yetenekli bir asker olarak Justin bu birlik icinde rutbe rutbe ilerledi. Isaurya'daki savasta kendini ozellikle gosterdi. Boylelikle imparator I. Anastasios zamaninda bu birligin komutani (Comes Excurbitorium) rutbesine eristi. Bu basariyi elde etmek icin hirs, kendine guven ve belki de bir köylü kurnaziligi ona cok yardimci olmustu. Ama bu askeri ustun yeteneginin bir imparator olmasina yeterli olmadigini Procopios iddia etmektedir. Ona gore Justin bir merkep gibi idi; } Justin'in okuma-yazma bilmedigi ve (imparator olduktan sonra bile) imzasi gerekirse uzerinde ismi kazilmis bir muhur kullandigi bilinmektedir. (Justin'ini sevmeyen tarihci Procopios'a gore Imparator oldugu zaman bile Justin o kadar yazi yazamamakta yeteneksizdi ki imza yerine muhurunu basmak icin birisinin elini tutup onu idare etmesi gerekiyordu.) Karisi Lupicina ise Bizans cemiyetinin en asagi sinifindan, kole sinifindan, gelmisti. Justin onu bir kole olarak satin aldigi zaman eski sahibinin metresi oldugu bildirilmektedir. Imparator I. Anastasios'un imparatorlugunun son zamanlarinda, Justin elit saray muhafizlarinin komutani (Comes Exxcubitorium olarak onun sahsi hizmetinde bulunmaktaydi. O zamana ait zamanimiza gelen bir hikayeye gore, imparator Anastasios kendine varis olabilecek 3 yegeninden hangisini varis secmeye karar vermek icin onlari bir aksam ziyafetine cagirdi. Onlar huzura gelmeden Imparator, Roma/Bizans usulune gore yemek icin yaslanip oturacaklari uc yastiktan birinin altina uzerinde REGNUM yazili bir kucuk parsomen pusula koymustu. Hangi yegen yastiginin altinda bu pusulayi bulursa o imparatorun varisi olacakti. Fakat yegenleri yemege oturduklari zaman gordu ki, ikisi bir yastiga oturmuslar ve altinda pusula bulunan yastik bos kalmisti. Boylece, hikayeye gore, Anastasios yegenlerinin kendine varis olamayacagina karar kildi. Devam eden hikayeye gore ertesi gun bir ruya goren Anastasios bu ruyaya gore ertasi sabah odasina giren ilk kisiyi imparator varisi olarak ilan edecekti. Genellikle imparatoru sabahleyin erkenden ilk goren Saray Kahyasi olurdu ve bu ruya ile, guya, Anastosios saray kahyasini imparator varisi yapacakti. Fakat ertesi sabah erkenden, Saray Kahyasi yerine imparatora, imparatordan o gunku emirlerini ogrenmek icin gelen sarayda elit muhafizlar komutani Justin oldu. Boylece Anastosios kendini takip eden imparatorun Justin olacagini anlamisti. Fakat bu hikayenin dogrulugunu teyit veya red eden ve kim tarafinda, nasil ve ne niyetle ortaya cikartildigini inceleyen hic bir belge bulunmamaktadir. say.188 İmparatorluğu eline geçirişi 9 Temmuz 518de I. Anatasios bir sara krizi sirasinda olmesi uzerine ertsi gun Senato'nun toplanip bir imparator secmesi gerekti. Saray Kayhasi hadim Amantius bir aday uzerine karar kilmisti. Roma imparatorluk kaidelerine gore imparator askerler tarafindan ilan ve kabul edilecegi icin Amantius askerlere rusvet dagitmak uzere onlarin komutani Justin'i secmis ve bu rusveti karsilamak icin ona buyuk bir miktar altin vermisti. Fakat Justin bu altini dagitmayip askerlerinin silahlari ile Senato onunde hazir olmasini istedi. Ertesi sabah Senato, Hipodrom (At Meydani) yakinindaki binasinda, halka kapali bir toplantiya basladi ve Hipodrom ahali ile dolmaya basladi ve kavgalar cikti. Asayisi saglamak icin Justin'in komutasinda olan elit muhafizlar (Excubitor) birligi getirildi. Bu birlik askerleri kendi komutanlari Justin'i imparator ilan etmek istediklerini acikladilar. Justin once bunu kabul etmez gorundu, ama Senato da askerlerin istegine uymaya karar verince, biraz daha tereddudden sonra imparator olmaya razi oldu. Bazi kaynaklar Justin'in bu tereddunun yapmacik oldugunu ve daha onceden sadece imparatorun giyebilecegi erguvan renkli giysilerin Justin icin hazirlandigini bildirirler . Justin'in imparator olarak secilmesine tarihciler cesitli nedenler vermektedirler: *Dusuk rutbeli askerler tarafindan kendilerinden biri olarak gorulmekte idi. Askerlerin askeri olarak muhafiz birlikleri askerleri tarafindan cok sevilmekteydi. Konstantinopolis'deki rejimin aleytari olan Vitelian hala ordusuyla Trakya'da bulunmaktaydi ve bu isyana karsi gelecek en iyi Bizans komutani Justin olarak gorulmekteydi. *Halkin onemli bir kismi tarafindan tutulmaktaydi. Bizans'in halkinin siyasal ayrimi (deme adi verilen) tuttuklari atli araba yarisma takimlarina gore ya "Maviler" ya da Yesiller idi. Yesiller o sirada daha az sayidaydilar ve populer olmaktan ayrilmislardi. Justin (belki de yegeni Justinyen'in destegi ve yardimiyla) Maviler den buyuk destek saglamisti. *Dinsel burokratlarin alt kisimlari ve halkin cok populer olarak kabul ettigi ortodoks Hristiyanlik Justin'e cok uymaktaydi. Justin, Anastasios zamaninda ortaya cikan ve onun tarafindan gittikce desteklenen, fakat ortodoks din burokrasisi ve halk tarafindan sevilmeyen Monofizit gorusun tamamiyle aleyhindeydi. *Kizkardesinin ogullarindan biri olan; kucukken Konstantinoplis'e getirilip sarayda tam bir yuksek idare ve siyaset adami olarak yetistirilen ve gayet ustun yetenekli olan (ve Justin'den sonra Imparatorluga gecip Bizans'in en buyuk imparatoru oldugu kabul edilen) Justinyen'in perde arkasindan amcasi Justin'in imparatorluga gecisini planladigi; ona destek saglayacaklari kendine cektigi; mizansenini hazirladigi ve sahneledigi kabul edilmektedir. Saltanat yılları Bir alaylı asker olarak Justin'in siyaset ve devlet idaresi hakkında pek deneyimi veya egitimi bulunmamaktaydı. Fakat Justin gayet akıllıca davranarak ve askerlikte ogrenmis oldugu insan idaresi kurallarını gayet akıllıca kullanarak etrafını inanılır ve yetenekli danısmanlarla doldurdurmasını bilmisti. Bunlardan en onemlisi kendi yegeni olan Flavius Petrus Sabbatius idi. Onu kendi oglu olarak resmen benimsedi ve ona Justinianos ismini verdi. Justin imparator olur olmaz Justinyonus'u asil Patrisiyen rutbesi verip Senato uyesi yaptı ve Domestikler Kontu olarak da basbakana esit yetkilerle donattı. Procopios'a gore Justin'in saltanati sırasında ulkenin asıl idarecisi amcasi adina is goren Justinianos idi ve Justin doneminin onemli siyasi kararlari Justinianos tarafindan kararlastirilmis ve uygulanmıstı. Bu genellikle hatalı bir gorus degildi ama Justin'in imparator olarak kendi katkıları oludugu tumuyle reddetmek gercekci bir gorus degildir. Justinianos'un resmen varis olarak ortak imparator secilmesi ancak Justin'in saltanatının son yılında 526da cok hasta iken olmustur. Diger taraftan Procopios Gizli tarih adlı eserini icindekilerin kabul edilemiyecek kadar acık ve taraflı oldugunu bildigi icin ancak oldukten sonra yayınlanmasını istedigi bilinir. Procopios'un eseri yayınlandıgı zamanki kritikleri onun zamanının hukumdarlardindan cok ciddbakimdan hosnutsuz oldugunu; bu nedenle eserinin ciddi olarak kirici ve hatta ponografik oldugunu ve tenkitlerinde buyuk yanlılık gosterdigini iddia etmislerdir. Fakat bu eserde bulunan bircok acıklama ve gerceklerin de aksini soyleyecek veya bunlara daha yansiz acıklık getiren bir eser de yazılmamıstır. say. 189 Justin'in imparatorluga gecisinden sonra alması gereken ilk politik tedbir isyan etmis ve Trakya'da bulunan Vitelian ile ugrasmak oldu. Vitalian'a Konsulluk rutbesi ve magister militum unvanı ile ordu komutanlıgı verilecegi soz verilerek onun Konstantinoplois'e gelmesi saglandı. Ama Konstantinopolise gelip bu gorevleri uzerine aldıktan hemen sonra bir suikaste kurban gitti. Konstantinopolis'de herkes butun bunların amcası adına Justinianos tarafindan planlanıp sahnelendigini bilmekteydi. Justin'in imparatorluk doneminin en onemli basarılarından biri Konstantinopolis'deki kilise ve patrik ile Roma'da papalik arasındaki buyuk anlasmazlıgın cozulmesi oldu. Bu 464de Konstantinopolis Patrigi Acacius'un afaroz edilmesi ile baslamıstı. Bizans'ın kabul ettigi tek Tanrı, tek Imparatorluk ve tek Hristiyan Kilisesi varlıgı hakkındaki uyusmazlıga temellenmekteydi. Justin tahta gectikten birkac ay sonra Roma'daki Papa Hermisdas'a bir mektup gondererek Imparatorluk tacını giydigini ve Papa'dan bunu onaylamasını istedigini bildirdi. Papa buna cok uygun bir yanıt verdi ve Konstantinoplis ile Roma arasinda gittikce gerginligi azaltan mektup degismeleri yapıldı. 21 Mart 519da Konstantinopolis'e Roma'dan resmi bir elci geldi ve Justinyanos'un baskanlıgında bir Bizans heyeti tarafından cok tantanalı bir torenle karsılandı. Muzakerelerin baslamasından iki gun sonra Aya Sofya'da Konstantinopolis Patrigi John bir vaaz vererek Eski ve Yeni Roma Kilisesinin tek bir oldugunu ilan etti ve bu uyusmazlıkta rol oynamıs olan bir seri kilise burokratını (bunlar arasında Sansar Timotios, Kekeme Paul ve daha onceki Partik Acacios'u) afaroz ettigini acıkladı ve Imparator Zeno ve Anastasios'un isimleri torenle kilisede asılı buyuk dini levhalardan silindi. Boylece Hristiyan kilisesinin ikiye ayrilması yuzyıllarca geciktirilmis oldu. Justin'in imparatorluk yıllarının onemli gelismelerinden biri de onceki imparator olan Anastasios zamanında imparatorun cimriligi ile devlet harcamalarinin kontrol altına alınıp kısılmesı ve bassehir halkına alıstıkları eglencelerin hic sunulmaması olmustu. Justin zamanında ise bu birikmis hazinelerin halk eglenceleri icin harcanamsina tekrar baslandı ve bu eglenceler gittikce daha buyuk harcamalara yol actı. 521de Justianos'un Konsullugunu kutlamak icin Hipadromda yapılan kutlama oyunlarında 20den fazla arslan, 30 panter ve sayısız degisik vahsi hayvanlarla savaslar duzenlenmis ve hepsi oldurulmustur. Bu oyunlar icin Hipodrom'un donatılmasına, mizansenlarin hazırlanmasına ve seyircilere parasız sunulan yiyecek ve hediyeler icin 3.700 pund altın sarfedildigi yazılmıstır.say.189 Fakat Procopius'un tarihinde ifade edilenin aksine, gercekte Justiniyanos iktidar gucunu resmen ancak Justin'in olumunden iki yil once ortak imparator ve bir yil once de varis ilan edilmekle almistir. Bu gercek iktidar gucunu ele alabilmek icin de halki kendine sevedirmek icin buyuk yarismalara ve egelentiler duzenleyerek, bir kismi kendi servetinden gelen, cok buyuk harcamalar yapmasi gerekmistir. Ornegin 521deki Konsullugunu kutlama oyunlari. Fakat Justin yine de yegeni Justiniyanos'un isteklerine karsi gelmememistir. Bu isteklerden biri Justinyanos'un asik oldugu fakat sosyetenin cok asagi sinifindan olan Theodora ile evlenmesini saglamasi olmustur. 525de Justin Senator olan sinifin cemiyetin cok asagi siniflarindan gelmis olan kadinlarla evlenmesini cemiyet kurallarin uygun gorunmedigi nedeniyle engeleyen bir eski kanunu yururlukten kaldirdi. Bu yasanin kaldirilmasi sonucunda Justinyanus babasi hipadromda ayilara bakan ve kendisi de eskiden aktris ve yuksek sinif bir fahise rollerde bulunmus olan Theodora ile evlendi. Theodora Justiniyanos saltanati sirasinda gercekten bir Imparatorice olarak cok onemli roller oynadi. Bu yasanin yururlukten kalmasi Imparatorluk sarayinda buluna eski sinif farkalrinin ortadan kaldirilmasinda buyuk bir faktor oldu. Son yılları ve ölümü Justin'in son yıllarında İmparatorluğun sınırlarında batıda Ostrogotlar ve doğuda Persler ile askeri mücadeleler yapılmaya başladı. 526da Justin'in sağlığı gittikçe kötüye gitmekte idi. O yıl Justin Justinyanos'u ortak imparator ve ertesi yıl varis seçildi. 1 Agustos 527de Justin öldü ve Justinyanos tek olarak imparatorluk gücünü eline aldı. Klikya'da antik bir şehir olan "Anazarbus" (şimdiki Anavarza Kalesi) 525deki depremden sonra yıkıp harabeye döndü ve İmparator Justin tarafından yapılan yardımla yeniden kurulması nedeniyle "Justinopolis" adı verildi. Dipnotları

Ayrıca bakınız *Bizans imparatorları *Bizans imparatorları Dış kaynaklar * Evans,James Allan, "Justin I (518-527 A.D.)", De Imperatoribus Romanis, 1998 } (Erişme tarihi: 24.06.2009). *Gibbon, Edwar , The History of the Decline and Fall of the Roman Empire]], vol. 4, chapter xl } *Norwich, John Julius (1988) Byzantium: The Early Centuries, Londra:Penguin } *Procopios (çev. Orhan Duru), (2005) Bizans'in Gizli Tarihi, İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Bölümler:VI-VIII } } } }
Kaynaklar
Vikipedi

I. Justin

Kaynaklar

Justin

Justin Timberlake

Cry Me a River (Justin Timberlake şarkısı)

Justin Theroux

Baby (Justin Bieber şarkısı)

Justin Timberlake diskografisi

I Just Can't Stop Loving You

Just Blaze