Türkçe Bilgi: Huari Bumedyen

Huari Bumedyen (Arapça: هواري بومدين), d. 23 Ağustos 1932, Clauzel, Kalime Vilayeti, Cezayir - ö. 27 Aralık 1978, Cezayir, Cezayir), Cezayirli subay ve devlet adamı. Cezayir'de Ahmed Bin Bella'ya karşı yaptığı askeri darbeyle iktidarı ele geçirmiş ve 19 Haziran 1965 tarihinden vefatına kadar Cezayir devlet başkanlığında kalmıştır. Ölümünden önceki yıllarda Üçüncü Dünya ülkeleri (Bağlantısızlar Hareketi) bayraktarlarından biri olarak, özellikle uluslararası yeni bir ekonomik düzenin kurulması gerektiğini savundu. Konstantin'deki İslam Enstitüsü ve Kahire'de el-Ezher Üniversitesi'nde okuduktan sonra, 1954'te Fransa'ya karşı başlayan bağımsızlık mücadelesi katıldı ve Huari Bumedyen adını aldı. Oran yöresindeki askeri bölgenin komutanlığını üstlendi. 1960'ta kurtuluş ordusunun genelkurmay başkanı oldu ve Fransızların erişemeyeceği Fas ve Tunus'ta bir Cezayir ordusu yetiştirmeye ağırlık verdi. Mart 1962'de Fransızlarla barış antlaşmasının imzalanmasından sonra Cezayirli önderler arasındaki çekişmeler arttı. Bumedyen, genelkurmay başkanlığı görevinden ayrıldı ve Tlemsen "siyasi bürosu" içinde, Ben Bella'yı devlet başkanı yapan askeri ayaklanmayı hazırladı. Eylül 1962'de komutasındaki birliklerle başkent Cezayir'e yürüyerek Ahmed Ben Bella'nın başa geçmesini sağladı. Kendisi de devlet başkanı yardımcısı ve savunma bakanı oldu. Fakat yeni rejimin karşılaştığı iktisadi güçlükler ve ülkedeki sivil örgütlenmenin tüm katmanlarında egemen olan büyük kargaşa, orduda gitgide artan bir huzursuzluğa yol açtı. Orduyla Ben Bella'nın kişisel iktidarı arasındaki sürtüşme 19 Haziran 1965'te Bumedyen önderliğinde bir hükümet darbesiyle sonuçlandı; Haziran 1965'te Ben Bella'yı devirerek devlet başkanlığını üstlendi. Halktan geniş bir destek görmediği için, ilk başlarda ülkeyi 26 üyeli bir devrim konseyi ile birlikte yönetmek zorunda kaldı. Aralık 1967'de Bumedyen, kendisini, iktidarı tek elde toplamakla suçlayan yeni bir muhalefet dalgasıyla başetmek zorunda kaldı. 1965'te kurulan askeri rejim bu yüzden sarsılır gibi oldu. Bununla birlikte, albay Zbiri'nin liderliğindeki subayların kendisine yönelik darbe girişimini bastırdıktan sonra ülkenin tek ve tartışmasız yöneticisi oldu. Bumedyen ordu üzerinde yeniden otorite sağladı, öğrencilerin ve "Cezayir'in Kalkınması İçin Demokratik Hareket" militanlarının muhalefetini susturdu. Nisan 1968'de bir suikast girişiminden kurtuldu. 1971'de Fransa ile özel ilişkilerin sona ermesi pahasına enerji kaynaklarını (petrol, doğal gaz), bankaları ve büyük sanayi dallarını devletleştirdi. Bundan sonra gücünü toprak reformuna ve ülkenin Araplaştırılmasına yöneltti. Başlangıçta sosyalist eğilimli devletler, özellikle Mısır tarafından eleştirilen Bumedyen rejimi, Fransa ile işbirliğini sürdürmesine rağmen, Cezayir'i "antiemperyalist devletler" safına sokmayı başardı. 1973 Arap-İsrail Savaşı (Ekim 1973) sırasında etkin bir diplomatik rol oynadı ve Süveyş Kanalı'na takviye güç olarak Cezayir birlikleri gönderdi. 1975'te Atlas Okyanusuna çıkış yolu olarak İspanyol Sahrası'nın (Rio de Oro, bugünkü Batı Sahra) bir bölümünü alma girişimi Cezayir'i Fas'la savaşın eşiğine getirdi. 1976'da referandumla Ulusal Berat ve hemen ardından anayasa kabul edildi. Batılı ülkeler önemli sanayi ve ticaret anlaşmaları imzalayan ve aynı zamanda bağımsızlıktan ödün vermeksizin Sovyet bloku ile yakın ilişkiler kuran Bunedyen, Bağlantısızlar Hareketi'nin önde gelen kişilerinden biri oldu. 1978 yılında sağlık durumu giderek bozulan Bumedyen, Aralık 1978'de nadir görülen bir kan hastalığı nedeniyle yaşamını kaybetti.

Kaynaklar

Vikipedi

Huari Bumedyen

Huari Bumedyen Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar