1991 yılından bu yana "Kuran`ın Aydınlığına Doğru" sloganı ile İstanbul merkezli olarak yayın yapmakta olan aylık dergi ve ayni adla anılan İslami siyasal ve usuli uyanış hareketi.
1991 yılında İstanbul`da yayına başlayan Haksöz dergisi yirmi yıla yaklaşan yayın süresince Türkiye`de sahih İslami bilinçlenme ve uyanış mücadelesine emekçilik ve taşıyıcılık yapmıştır. Haksöz; kendisini çağdaş İslami ihya ve öze dönüş hareketinin bir parçası olarak görmekte ve metodolojik olarak Cemalleddin Afgani, Muhammed Abduh, Seyyid Kutup, Ali Şeriati, Reşid Rıza,Ebu`l Ala Mevdudi, Muhammed İkbal gibi çağdaş öze dönüş ve uyanış yanlısı önderlerin izinden gitmektedir.
Hareketin öncüleri arasında çeşitli kökenlerden gelen kişiler bulunmaktadır. Öncüler arasında eski Yeniden Milli Mücadele geleneğinden tevhidi kimliğe yönelerek kopmuş kişiler olduğu gibi, çeşitli Kur`an çalışmalarınden ve muhafazakar çevrelerden koparak tevhidi çizgiye gelmiş kişiler de bulunmaktadır.
Modernist ve geleneksel İslami duyarlılıklardan farklı olarak dinin özgür bilincin yüklenmesi ile, Kuran ve sahih sünnetin aydınlığında anlaşılması gerektiğini savunur ve Kuran`ın ve sahih peygamber örnekliğinin/sünnetin hayatın her alanını yönlendiren aydınlık bir rehber olduğunu ifade eder. İslam milletinin yeniden Kuran`da tarif edilen diriliği ve canlılığını kazanması için öncelikle dine sonradan eklenen kir ve saptırmalardan uzaklaşılması ve öze dönüş hareketinin tamamlanmasını zorunlu görür. Öte yandan bu sürecin salt akademik ve usuli bir tartışma olmadığı, sosyal hayatta zulme ve sömürüye karşı siyasal ve kültürel duruşun İslam`ın temelini oluşturduğunu düşünür. Bu anlamı ile emperyalizmin İslam coğrafyasındaki egemenliğine ve yerel işbirlikçilere karşı mücadeleyi savunur, direniş hareketlerini sahiplenerek destekler. Siyasal anlamda bir yandan tedrici bir dönüşüm ile toplumun ıslahını, öte yandan devrimci mücadele ile sosyal dönüşümü amaçlar.
Sosyal hayatta İslami şahitliği ve müslüman kimliğinin gelişmesini, inanç alanında hurafe ve bidatlerin temizlenerek, dinin özüne dönülmesini savunan hareketin İktibas dergisi, Fecr Yayınları, Yöneliş Yayınları, çeşitli Kur`an çalışma grupları, İlmi ve Kültürel Araştırmalar Vakfı (İLKAV) gibi hareketlerle metodolojik ve usuli olarak benzeştiği ve hem bu hareketleri beslediği hem de onlardan beslendiği görülür. Zaten Haksöz, kendisini İslami uyanış hareketinden ayrı görmeyen, onun bir parçası ve geliştiricisi olarak gören bir harekettir.
Haksöz modernist ve gelenekçi İslam anlayışı ile çatışır ve bunları İslam`dan çağdaş ve kadim iki sapma olarak görür. Gerek modern gerekse geleneksel İslami ıstılahın ıslah edilmesi ve Kuran merkezli bir metodoloji ve ontoloji ile tecdide tabi tutulmasını savunur. Bu noktada "Kur`an merkezli bir arındırma" savunulan temel kavramdır. Bu anlamı ile gelenek, geleneksel dini külliyat, dini rivayetler, hadis rivayetleri, fıkıh ve akaid birikimi, tarihsel metinler, modern ideoloji ve felsefe başta olmak üzere tüm ontolojik kaynakların Kurani ıstılahlarla sorgulanması ve sonradan eklenen hurafe ve bidatlerden arındırılması temel bir stratejidir. Bu süreç, ne salt akademik ne de salt siyasal bir süreçtir. Ancak hayat içerisinde yürüyen, ontolojik bağlamı olan, entelektüel boyutu yoğun, yaratıcı bir sosyo-politik süreçtir.
Öte yandan hareket, temelde İslam`ı salt ahlaki ve salt inançsal bir olgu olarak görmemektedir ve dinin sosyal ve bireysel hayatta zulmü, bozulma ve çürümeyi yoketmek üzere vahyolunduğunu kabul eder. Bu çerçevede siyasal olarak İslam`ın tüm diğer çağdaş yorumlarında olduğu gibi emperyalizme, adaletsizliğe ve sömürüye karşıdır, kapitalizm ve türevlerine karşı direnişi savunur, liberal ideoloji ile temelden çatışır.
Haksöz hareketi 2007 yılı itibari ile yaygın anlamda Özgür Düşünce ve Eğitim Hakları Derneği(ÖZGÜR-DER) çerçevesinde İslami birçok çevre ve öncü ile birlikte faaliyet yürütmektedir. Özgür-Der 28 Şubat darbesinden sonra okullarına alınmayan Üniversiteli başörtülü bazı öğrencilerin girişimleri sonucu kurulmuştur.
Haksöz dergisi 1991 yılından bu yana kesintisiz olarak yayın faaliyetini sürdürmektedir.
Hareketin, Haksöz yanında katkı yaptığı ve editörlüğünü sürdürdüğü ancak şuan yayınına son vermiş olan Kudüs Dergisi adında yarı akademik nitelikli bir üç aylık periyodik yayını ve Türkiye solunun Özgür-Üniversite deneyimine benzeyen alternatif yaygın eğitim faaliyetleri bulunmaktadır. Hareket Türk bölgelerinde olduğu kadar Türkiye`deki Kürt bölgelerinde de yaygınlaşmaktadır. 90`lı yıllarda çıkan ancak şuan yayın yapmayan yarı akademik nitelikli Dünya ve İslam dergisi de hareketin üretim faaliyetlerinden biridir.
Hareket Ekin Yayınları ile kendi çizgisine dair eserleri yayınlamakta ve çeşitli akademik ve yarı-akademik platformlarda varlık göstermektedir. İslam Dünyası Tarih ve Kültür Araştırmaları Merkezi (İDKAM) ve bazı vakıf ve dernekler de hareketin faaliyet alanı içerisindedir.
Yayın Yönetmeninin Gözünden Haksöz
Haksöz Genel Yayın Yönetmeninin Dergi Hakkında değerlendirmesiDış bağlantılar
- Özgür-Der resmi sitesi
- Haksöz haber sitesi
- İlmi ve Kültürel Araştırmalar Vakfı - İLKAV
- İslam ve Hayat web sitesi
- Tasfiye Edebiyat ve Düşünce Dergisi
- İktibas Dergisi