Gottlob Frege

Kısaca: Friedrich Ludwig Gottlob Frege (8 Kasım 1848 - 26 Temmuz 1925) Modern Matematiksel Mantık'ın ve Analitik Felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof. ...devamı ☟

Gottlob Frege
Gottlob Frege

Friedrich Ludwig Gottlob Frege
Friedrich Ludwig Gottlob Frege
Friedrich Ludwig Gottlob Frege (8 Kasım 1848 - 26 Temmuz 1925) Modern Matematiksel Mantık'ın ve Analitik Felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof.

Frege'nin Hayatı

Wismar'da doğdu. 1869'da Jena Üniversitesi'nde öğrenime başladı ve iki yıl sonra, 1873'te Felsefe Doktoru unvanını aldığı Göttingen'e taşındı. İki yıl sonra Jena'ya döndü ve matematik dersleri vermeye başladı. Matematik alanında 1879'da doçent ve 1896'da profesör oldu. 1925'de Bad Kleinen'de öldü.

Bilime Katkısı

Aristo'dan sonraki zamanların en büyük mantıkçısı kabul edilir. 1879'da yayınladığı, devrim niteliğindeki Begriffsschrift veya Kavram Yazısı, Aristo'dan beri nüfuzunda bir değişiklik olmayan eski Terim Mantığı'nın yerini alarak mantığın tarihinde yeni bir dönemi haber veriyordu. Begriffsschrift bugün matematiğin her alanında kullanılan nicelikleme gibi, Orta Çağ'ın Çoklu Genelleme Problemi'ne çözüm getiren kavramlar ve fonksiyon ve değişkenlerin açık bir şekilde konumlandırılması gibi özellikleriyle temelleri sarstı.

Frege, Önermeler Mantığı ve kendi icadı Yüklem Mantığı'nın aksiyomatikleştirilmesini oluşturan kişidir. Bertrand Russell'ın Tarifler Teorisi ve Russell ile Alfred North Whitehead'in Principia Mathematica 'sı için son derece temel bir kavram olan nicelikleme de yine Frege'ye aittir. Çalışmaları kendi döneminde geniş ölçüde tanınmamış ve fikirleri, özellikle Giuseppe Peano ve Russell gibi, etkilediği insanlar aracılığıyla yayılmıştır. Ludwig Wittgenstein ve Edmund Husserl da felsefi açıdan etkilediği kaydadeğer insanlardır.

Frege, en temelinde önerme'nin fonksiyon-argüman analizi, özel isimlerin anlam ve gönderim tefriki, kavram ve nesne tefriki ve bağlam prensibinin geliştirilmesi bulunan, Lisan Felsefesi'ne yaptığı derin sistematik katkılarla Analitik Felsefe'nin kurucularından sayılır. Edmund Husserl ve Max Schröder gibi zamanının önde gelen bir çok mantıkçı ve felsefecisiyle yazışmıştır.

Frege, mantıkçılığın -- matematiğin mantığa indirgenebileceği düşüncesinin önde gelen ilk savunucusudur. Grundgesetze der Arithmetik isimli çalışmasında, aritmetiğin kanunlarını mantıktan çıkarmaya tevessül eder. (Masraflarını kendi karşıladığı) ilk cildi yayınladığında, Russell, ismiyle anılan paradoksu keşfetmiş ve Grundgesetzenin aksiyomlarının bu çelişkiye yol açtığını ifade etmiştir. Frege, bu paradoksun varlığını kabul edip, kitabın ikinci cildinin ek kısmında bu soruna yol açtığını düşündüğü aksiyomu belirtmişse de, aksiyomlarında tatmin edici bir değişikliğe gidememiştir. Russell ve John Von Neumann'ın sonraki çalışmalarında, bu problemin nasıl çözümleneceği yer almıştır.

Buna ve Russell'ın Frege'ye olan övgüsündeki cömertliğe karşın, yaşamı boyunca üne kavuşmamış ve --Tractatus ve Felsefi Soruşturmalar'da fikirleri Frege'nin mantık ve dil alanındaki kavramları etrafında dönen-- Ludwig Wittgenstein üzerindeki etkisi olmasa, bir filozof olarak değerinin hiç bir zaman anlaşılmayabileceği düşünülmüştür.

Frege üzerindeki önemli otoriteler arasında Michael Dummett, Günther Patzig, Hans Sluga, Terence Parsons ve Vincent Riolo sayılabilir.

Önemli Eserleri

*Begriffsschrift (Kavram Yazısı), eine der arithmetischen nachgebildete Formelsprache des reinen Denkens, Halle a. S., 1879
  • Die Grundlagen der Arithmetik (Aritmetik'in Temelleri): eine logisch-mathematische Untersuchung über den Begriff der Zahl, Breslau, 1884
  • "Funktion und Begriff" (Fonksiyon ve Kavram): Talk given in a Meeting on January 9, 1891 of the Jenaischen Gesellschaft für Medizin und Naturwissenschaft, Jena, 1891
  • "Über Sinn und Bedeutung" (Anlam ve Gönderim Üzerine), in Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik, C (1892): 25-50
  • "Über Begriff und Gegenstand" (Kavram ve Nesne Üzerine), in Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Philosophie, XVI (1892): 192-205
  • Grundgesetze der Arithmetik (Aritmetik'in Temel Kanunları), Jena: Verlag Hermann Pohle, Band I (1893), Band II (1903)
  • Was ist eine Funktion? (Fonksiyon Nedir?), in Festschrift Ludwig Boltzmann gewidmet zum sechzigsten Geburtstage, February 20 1904, S. Meyer (ed.), Leipzig, 1904, pp. 656-666
  • "Der Gedanke" (Düşünce) Eine logische Untersuchung, in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus I (1918-1919): 58-77
  • "Die Verneinung" (Değilleme / Nefy / Negasyon), in Beiträge zur Philosophie des deutschen Idealismus I (1918-1919): 143-157
  • "Gedankengefüge" (Bileşik Düşünce), in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus III (1923): 36-51


Frege bu makalelerden son üçünü Mantıksal Araştırmalar adıyla yayınlamak amacındaydı. 1975'te, ölümünden sonra en azından İngilizce tercümeleri Logical Investigations adıyla yayınlanmıştır.

Kaynak

* http://tr.wikipedia.org/wiki/Gottlob_Frege

İlgili konular

1848 1869 1873 1879 1884 1891 1892 1893 1896 1903

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Matematik felsefesi
3 yıl önce

temsilcilerindedir. Mantıkçı Matematik yaklaşımı ise Bertrand Russell ve Gottlob Frege tarafından savunulmuştur. David Hilbert, biçimcilik akımının temsilcilerinden...

Matematik felsefesi, Alfred Jules Ayer, Bertrand Russell, David Hilbert, Epistemoloji, Felsefe, Gottlob Frege, Kurt Gödel, Matematik, Matematiğin Temelleri, Ontoloji
Viyana Çevresi
6 yıl önce

ve anlambilim gibi konularla ilgilendi. Ernst Mach, Henri Poincaré, Gottlob Frege, Bertrand Russell ve Ludwig Wittgenstein'ı düşünce öncüleri olarak kabul...

George Edward Moore
6 yıl önce

kazanan Moore, Bertrand Russell, Ludwig Wittgenstein, ve (onlardan önce) Gottlob Frege, ile birlikte analitik felsefe akımının kurucularından biridir. Ahlak...

George Edward Moore, 1873, 1958, 24 Ekim, 4 Kasım, Ahlak, Analitik felsefe, Bertrand Russell, Bilgi, Cambridge İœniversitesi, Doğruluk
Dil felsefesi
3 yıl önce

Gottlob Frege ve Bertrand Russell’in yaklaşımlarıdır. 1)Gottlob Frege işaretlerin ifadeler olarak anlaşılabileceğini önermektedir. Bunlar Frege’nin terminolojisinde...

Dil felsefesi, Aristoteles, Aydınlanma Çağı, Bertrand Russell, Felsefe Portalı, John L. Austin, Ludwig Wittgenstein, Platon, Pythagoras, Willard van Orman Quine, Carnap
Analitik Felsefe
3 yıl önce

Russell olmakla birlikte her iki filozof da Alman filozofu ve matematikçi Gottlob Frege ve analitik filozofun öncülerinden olan ve Alman ve Avusturya asıllı...

Analitik felsefe, Analiz, Bertrand Russell, Felsefe Portalı, Gilbert Ryle, Gottlob Frege, Hans Reichenbach, Hegel, John Rawls, Jon Elster, Karl Marks
26 Temmuz
3 yıl önce

1915 - James Murray, İngiliz sözlükbilimci ve filolog (d. 1837) 1925 - Gottlob Frege, Alman matematikçi (d. 1848) 1928 - Tunalı Hilmi Bey, Türk siyasetçi...

26 Temmuz, 10 Temmuz, 11 Temmuz, 12 Temmuz, 13 Temmuz, 14 Temmuz, 15 Temmuz, 16 Temmuz, 17 Temmuz, 1856, 1894
8 Kasım
3 yıl önce

Kraliçesi (ö. 1860) 1847 - Bram Stoker, İrlandalı romancı (ö. 1912) 1848 - Gottlob Frege, Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof (ö. 1925) 1877 - Muhammed İkbal...

8 Kasım, 8 Kasım
Bertrand Russell
3 yıl önce

1900'lerin başında İngilizlerin “idealizme karşı isyanı”na öncülük etmiştir. Gottlob Frege ve Ludwig Wittgenstein ile birlikte analitik felsefenin kurucusu kabul...

Bertrand Russell, 1872, 18 Mayıs, 1970, 2 ޞubat, Birleşik Krallık, Felsefe, Felsefe Portalı, Filozof, Mantık, Matematik