Elza Niyego`nun öldürülmesi
Eski bir valinin oğlu ve II. Abdülhamit`in eski emir eri subayı olan Osman Ragıp, sokakta gördüğü 22 yaşındaki Elza Niyego adındaki genç kıza evlenme teklif etti. Evli ve torun sahibi olan Osman Ragıp, reddedilmesine rağmen kızı rahatsız etmeyi sürdürdü ve öldürmekle tehdit etti. Kızı kaçırma girişiminde bulununca şikayet üzerine cezaevine konan Osman Ragıp, bir kaç ay sonra tahliye edildi. Elza`nın nişanlandığını öğrendiğindeyse, genç kızı işinden evine dönerken sokak ortasında bıçaklayarak öldürdü, yanında bulunan kardeşini de yaraladı. Elza`nın yakınlarda bulunan evinden gelen annesinin ısrarlarına rağmen, cesedi üzeri örtülmeksizin 3 saat sokakta kaldı.Olay üzerine, son yıllarda çeşitli kısıtlamalarla karşılaşmış olan Yahudiler, tüm bu gelişmelerin birikimiyle tepki gösterdi. Öldürülenin Yahudi, katilinse önemli bir ailenin ferdi olması ve tutuklanmasına rağmen kısa süre içinde serbest kalması, Yahudilerde cinayetin cezasız kalabileceği kaygısına yol açtı.
Cenaze
Elza Niyego`nun cenazesine 10 ila 25 bin kişi katıldı. Kortejde ``"Adalet İstiyoruz"`` sloganı atıldı. Cenaze, adeta Türkiye`de yaşayan Yahudilerin yıllardır süren uygulamalara isyan gösterisine dönüştü. Cenazenin ardından cenaze günü yurt dışında olan birinin de aralarında bulunduğu 8 Yahudi ile cinayete tanık olan Rus uyruklu esnafa dava açıldı.Sonraki gelişmeler
Osman Ragıp akıl hastanesine konuldu. 10 yıl sonra başka bir hasta tarafından öldürüldü.Olaylardan sonra, Yahudilere serbest dolaşım yasağı konuldu. Böylece, Rumlar ve Ermenilerden sonra Yahudi tüccarların faaliyet alanları da ortadan kaldırılmış oldu.
13 Ocak 1928`de ise, azınlıkların kendi dillerini konuşmalarını engellemeyi amaçlayan ``"Vatandaş Türkçe Konuş"`` kampanyası başlatıldı. Kampanyayla birlikte Türkiye`de azınlıklara karşı ırkçı eylemler arttı, sık sık kavgalar meydana geldi.
Kaynak
- Yahya Koçoğlu: Azınlık Gençleri Anlatıyor, Metis Yayınları, 2. Basım, Mayıs 2004, s. 40-41.
Ayrıca bakınız
Ek okumalar
- Avner Levi: "Elza Niyego Olayı ve Türk-Yahudi İlişkilerine Yeni Bir Bakış", Toplumsal Tarih, C:5, F:25, Ocak 1996.
- Avner Levi: Türkiye Cumhuriyeti`nde Yahudiler, İletişim Yayınları 2. Baskı, 1998.
- Rıfat N. Bali: Bir Türkleştirme Serüveni, Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri (1923-1945), İletişim Yayınları, 1999, İstanbul.
Dış bağlantılar
- İSRAİL`İN DEVLET OLMA SÜRECİ - Dr. Bekir Günay`ın Kişisel Web sayfası.
- Tarihe doğru bakmaka€¦ - Robert Schild, Minidev.com.
- İlan Halimi ve Dr. Yasef Yahya - Yakup Barokas, Şalom Gazetesi.