Claudius
Almanca Claudius kelimesinin İngilizce karşılığı.n. Claudius I (10 BC-AD 54), Roman emperor; Claudius II (AD 214-270), Roman emperor
Claudius imparator olmasına pek ihtimal verilmeyen biriydi. Rivayete göre bir sakatlığı vardı ve 37 yılında yeğeni Caligula ile konsül olana kadar ailesi kendisini kamu görevlerinden muaf tutmuştu. Bu zafiyeti Tiberius ve Caligula`nın yönetimleri sırasındaki tasfiyelerde diğer birçok Romalı soyluyla aynı kaderi paylaşmasını engellemiş olabilir. Bu sayede Caligula`nın suikaste kurban gitmesinden sonra ailesinin hayatta olan tek yetişkin erkeği olarak imparator ilan edilmiştir. Siyasetteki tecrübe eksikliğine rağmen Claudius becerikli bir yönetici ve bayındırlık işlerinde büyük bir yapımcı olduğunu göstermiştir. Hükümdarlığı sırasında imparatorluk genişlemiş ve Britanya fethedilmiştir. Hukuk ile ilgilenmiş, duruşmalara başkanlık etmiş ve yeri geldiğinde günde yirmi ferman çıkarmış ancak yönetimi boyunca özellikle soylular tarafından zayıf biri olarak görülmüştür. Birçok senatörün ölümü yüzünden Claudius sürekli olarak konumunu güçlendirmek durumunda kalmıştır. Ayrıca özel hayatında da trajik sorunlar yaşamış ve bunlardan biri öldürülmesine neden olmuştur. Tüm bunlar eski yazarların gözünde itibarını zedelemiştir. Daha yakın dönem tarihçiler bu görüşü düzeltmişlerdir.
Ailesi ve ilk yılları
Claudius, Tiberius Claudius Drusus adıyla 1 Ağustos MÖ 10 tarihinde Galya`nın Lugdunum şehrinde doğdu. Babası Nero Claudius Drusus, annesi ise Antonia idi. Kendinden büyük Germanicus ve Livillia adlarında iki kardeşi vardı. Antonia iki çocuk daha doğurmuş olabilir ama küçük yaşta ölmüşlerdi.Anne tarafında büyük babası Marcus Antonius, büyük annesi ise Augustus`un kız kardeşi Octavia idi. Baba tarafından büyük annesi Augustus`un üçüncü karısı Livia, büyük babası ise Tiberius Claudius Nero`ydu. Yönetimi sırasında babası Drusus`un Augustus`un gayrımeşru oğlu olduğu şeklindeki dedikoduyu yeniden çıkarmıştır.
MÖ 9`da Drusus muhtemelen bir yaralanma sonucu öldü. Claudius bir daha evlenmeyen annesi tarafından büyütüldü. Claudius`un rahatsızlıkları ortaya çıkmaya başlayınca ailesiyle olan ilişkisi bozulmaya başladı. Antonia kendisinden canavar diye bahsetmeye başladı. Oğlunu birkaç yıl büyük annesine Livia`ya bıraktığı anlaşılmaktadır. Livia nispeten daha şevkatliydi. Durumunun nedeninin tembellik ve iradesizlik olduğu varsayımıyla disipline sokulmak üzere bir eski katırcının yanına verildi. Ancak onlu yaşlarına geldiğinde durumuyla ilgili belirtiler azaldı. 7 yılında kendisine tarih öğretmek üzere Sulpicious Flavus`un yardımcılığını yaptığı Titus Livius görevlendirildi. Claudius, Sulpicius Flavus ve filozof Athenodorus ile bol vakit geçirdi. Bir mektuptan anlaşılana göre Augustus Claudius`un belagatindeki netlikten şaşkına dönmüştü. Bu yüzden geleceğiyle ilgili beklentiler artmıştı.
Kariyerinin ilk yıllarını helak eden yeni bir tarihçi olarak yaptığı çalışmaydı. Vincent Scramuzza ve diğerlerine göre Claudius, ya çok doğrucu ya da Augustus`u fazla eleştiren İç Savaşlar tarihi üzerine çalışmaya başladı. Her iki durumda da böyle için vakit fazla erkendi ve Augustus`a Claudius`a Antonius`un torunu olduğunu hatırlatmaktan başka işe yaramamış olabilir. Annesi ve büyükannesi duruma derhal el koydular. Bu çalışma onlara Claudius`un kamu görevlerine uygun olmadığının bir kanıtı olmuş olabilir. Claudius çalışmasına döndüğünde İkinci Triumvirate`yi olduğu gibi es geçmişti. Ancak olan olmuştu ve ailesi onu arka plana atmıştı.
İmparator oluşu
24 Ocak 41 günü Caligula geniş tabanlı bir hizip tarafından suikaste uğradı. Elde Claudius`un suikastte doğrudan parmağı olduğunu gösteren bir delil olmamakla birlikte komplodan haberi olduğu iddia edilmiştir zira suç mahalini suikastten öok kısa bir süre önce terk etmiştir. Suikastin ardından yaşanan kargaşada Claudius aralarında arkadaşlarının da bulunduğu olayla ilgisi olmayan soyluların öldürüldüğüne tanık oldu. Kendi hayatından endişe eden Claudius saklanmak için saraya kaçtı. Anlatılanlara göre Gratus adında bir imparator muhafızı kendisini bir perdenin arkasında saklanırken bulmuş oracıkta imparator ilan edivermişti. Bu önceden planlanmış olabilir. Muhafızlar kendilerinin intikam peşindekilerden olmadıklarını söylemiş ve Claudius`u karargahlarına götürmüşlerdi.Senato vakit kaybetmeden hemen toplanarak bir hükümet değişikliği üzerine görüşmeye başladı. Ancak bu görüşme sonunda hangisinin yeni ``Princeps`` olacağıyla ilgili bir tartışmaya dönüştü. ``Praetorianlar``ın talebini duyunca Claudius`un onaylanması için kendilerine getirilmesini istediler. Ancak Claudius uzlaşmanın getireceği tehlikeleri dikkate alarak bunu reddetti. Başta Josephus olmak üzere bazı tarihçiler Claudius`un Yahudi kralı Agrippa`nın talimatlarıyla hareket ettiğini iddia ederler. Ancak aynı eski yazarın olaylarla ilgili daha eski anlatımında Agrippa`nın rolü hafifsenmiştir. Dolayısıyla olaylarda ne kadar parmağı olduğu bilimemektedir. Sonunda senato Claudius`u imparatorolarak kabul etti ve Claudius da karşılığında neredeyse tüm suikastçileri bağışladı.
Claudius olası mütegallibelere karşı yönetimini meşrulaştırmak için çoğu Julio-Claudian hanedanındaki konumunu vurgulayan bir dizi girişimde bulundu. Unvan olarak halk arasında hala ağırlığı olan "Sezar" adını aldı. Augustus ya da halefleri tarafından hiçbir zaman evlat edinmemişse de Octavia`nın torunu olması hasebiyle bu hakka sahip olduğunu düşünüyordu. Ayrıca kendinden önceki iki imparator gibi o da Augustus adını da aldı. Kahraman abisiyle bağını göstermek için Germanicus sıfatını da korudu. Babaannesi Livia`yı yüce Augustus`un eşi olarak konumunu vurgulamak için tanrılaştırdı. Claudius unvanlarında insanlara efsanevi babasını hatırlatmak ve onun itibarında hak iddia etmek için ``filius Drusi`` (Drusus`un oğlu) terimini kullanmıştır.
``Praetorianlar``ın insiyatifiyle imparator ilan edildiğinden Claudius`un itibarı eleştirmenler tarafından çok yıpratıldı. Ayrıca ordunun sadakatini kazanmak için rüşvete başvuran ilk imparatordu. Ancak bu tam da göründüğü gibi değildi. Gerek Tiberius, gerek Augustus vasiyetlerinde ordu ve muhafızlara hediyeler bırakmışlardı. Caligula`nın ölümünde de ortada bir vasiyet olmamasına karşın aynısı beklenmişti. Claudius muhafızlara minettar kalmış ve hükümdarlığının ilk dönemlerinde praetorianları öven sikkeler bastırmıştı.
İmparatorluğun genişlemesi
Claudius yönetiminde imparatorluk Augustus döneminden sonraki ilk büyük genişlemeleri kaydetti. Trakya, Moritanya, Noricum, Pamfilya, Likya ve Yahudiye bölgeleri imparatorluk topraklarına katıldı. En önemli fetih Britanya`nın alınmasıydı.43 yılında yerlerinden edilen müttefik bir kabilenin başvurusu üzerine Claudius Aulus Plautius`u dört lejyonla Britanya`ya gönderdi. Britanya özellikle maden ve köleler bakımından Roma için çekici bir hedefti. Ayrıca Galyalı asiler için güvenli bir sığınaktı bu yüzden daha fazla yalnız bırakılamazdı. Savaşın sonunda yanında ek kuvvet ve fillerle Claudius bizzat adaya gitti. Fillerin Camulodunum`un ele geçirilmesinde muhtemelen etkisi olmuştur. Senato kendisini yalnızca imparatorluk ailesi üyelerine yapılan zafer merasimiyle onurlandırdı. Claudius sonradan bu kısıtlamayı bazı fetih yapan generalleri için hafifletmiştir. Kendisini ``Britannicus`` unvanı verildi ancak unvanı oğlu adına kabul etti ve kendisi hiçbir zaman kullanmadı. Britanya generali Caratacus 50 yılında yakalandığında Claudius kendisine merhamet gösterdi. Caratacus kalan günlerini Roma devletinin kendisine sağladığı toprakta geçirdi. Bu bir düşman komtanı için alışılmadık bir sondu ancak Britanya`daki muhalifleri yatıştırmış olmalıdır.
Claudius 48 yılında bir sayım yaptırmış ve Roma vatandaşlarının nüfusunun 5.984.072 olduğu ortaya çıkmıştı. Bu Augustus`un ölümünde yapılan sayımdaki çıkan nüfustan yaklaşık 1 miyon daha fazlaydı. Bu artışta Claudius`un örtülü vatandaşlık verilen Roma kolonilerini kurmasının da payı vardı. Bu koloniler özellikle halklarını Roma hedefleri doğrultusunda sürükleyebilecek seçkinlere sahip halihazırdaki toplumlardan oluşturuluyordu. Muhtelif koloniler Roma`nın elindekileri olabildiğince çabuk güvenlik altına almak için yeni bölgelerde ve sınırlarda kurulmuştu.
Bayındırlık işleri
Claudius birçok hükümdarlığı boyunca başkentte olsun diğer eyaletlerde olsun birçok bayındırlık işi başlatmıştı. Caligula tarafından başlatılan Aqua Claudia ve Anio Novus olmak üzere iki su yolu inşa ettirdi. Bunların şehre girişi 52 yılında sağlandı ve meşhur Porta Maggiore ile birleştirilmişti. Ayrıca Aqua virgo`yu onarttı.Ulaşıma özel bir ilgi gösterdi. İtalya ve eyaletler boyunca yollar ve kanallar inşa ettirdi. Bunların içinde Ren nehrini denize bağlayan bir kanal ve İtalya`dan Almanya`ya uzanan bir yol vardı. Her ikisinin de yapımına babası Drusus zamanında başlanmıştı. Roma yakınlarında Tiber üzerinde Ostia`nın kuzeyindeki yeni limanı Portus`a uzanan gemi seyrine elverişli bir kanal yaptırmıştı. Liman iki dalgakıranlı ve ağzında deniz feneri ile yarım daire biçimindeydi. Yapının Roma`daki selleri azaltma özelliği de vardı.
Ostia`daki liman Roma nakliye sezonunun bitmesinden sonra kış aylarında sürekli yaşanan hububat sıkıntısını çözmeye yönelik girişimlerinin bir parçasıydı. Getirdiği diğer çözüm ise sezon dışında Mısır`a gitme riskini alan hububat tüccarlarının gemilerini sigortalamasıydı. Ayrıca denizcilerine vatandaşlık ve evlilikleri ayarlayan bir yasa olan ``Lex Papia-Poppaeadan muafiyet gibi imtiyazlar verdi. Bunlara ilaveten Caligula`nın gıda üzerine koyduğu vergiyi feshetti ve kuraklı ve açlıktan mustarip halkların vergisini düşürdü.
Cladius`un planlarının son kısmı İtalya`daki ekilebilir alanların artırılmasıydı. Bunu Fucine gölünden su çekerek sağlamayı düşünüyordu. Göl yatağına bir tünel kazıldı ancal plan başarısız oldu. Tünel suyu taşıyacak kadar büyük değildi ve eğikti dolayısıyla açıldığında geri tepmişti. Gölden su çekmek kötü bir fikir değildi ve Hadrian, Trajan ve Orta Çağ`da Kutsal Roma imparatoru II. Frederick gibi birçok imparator ve hükümdar değerlendirmeye almıştır. Nihayet 19. yüzyılda Torlonia prensi tarafınan hayata geçirilmiştir. Tüneli orijinal boyutlarının üç katına çıkarmıştı.
