Cemaleddin Efendi

Kısaca: Cemaleddin Efendi son devir Osmanlı âlimlerinden. Osmanlı Devletinin yüz yedinci şeyhülislâmıdır. İsmi, Mehmed Cemâleddîn’dir. Babası, Tedkikât-ı Şer’iyye Meclisi reisi Kazasker Hâlid Efendi, dedesi ise Kazasker Yûsuf Efendidir. Annesi, Abdülmecîd Han devri kazaskerlerinden Hacı Mehmed Sa’îd Efendinin kızıdır. 1848 (H.1264) senesinde İstanbul’da doğdu. 1919 (H. 1335) senesinde Mısır’ın İskenderiye şehri civarındaki Remle kasabasında vefât etti. İstanbul’da defnedi ...devamı ☟

Cemaleddin Efendi
Cemaleddin Efendi

Cemaleddin Efendi Osmanlı Devletinin yüz yedinci şeyhülislamıdır. İsmi, Mehmed Cemaleddin’dir. Babası, Tedkikat-ı Şer’iyye Meclisi reisi Kazasker Halid Efendi, dedesi ise Kazasker Yusuf Efendidir. Annesi, Abdülmecid Han devri kazaskerlerinden Hacı Mehmed Sa’id Efendinin kızıdır. 1848 (H.1264) senesinde İstanbul’da doğdu. 1919 (H. 1335) senesinde Mısır’ın İskenderiye şehri civarındaki Remle kasabasında vefat etti. İstanbul’da defnedildi.

İlk öğrenimini mahalle mektebinde gören Cemaleddin Efendi, babasından ve zamanının büyük alimlerinden ilim tahsil etti. Medrese tahsilini tamamlayıp on yedi yaşındayken Rüus-ı Hümayun defterine kaydolunarak kendisine maaş bağlandı. Zeka ve dirayeti sayesinde ilerleyerek 1866 senesinde İbtida-yı hariç payesiyle müderris oldu. 1871’de Hareket-i hariç payesi alıp Şeyhülislamlık Mektupçu Muavinliği; 1872’de İbtida-yı dahil payesiyle, Anadolu Kazaskerliği Mektupçuluğuna getirildi. Daha sonra Adliye Nezareti Ceza Mahkemesi Muharrerat Şube Muavinliği ve Müdürlüğüne yükseldi. İlmiye rütbesinde ilerleyip 1877’de Süleymaniye Müderrisliği payesine ulaştı. 1884’te İstanbul Kadısı; daha sonra Anadolu Kazaskeri ve 1890’da Rumeli Kazaskeri oldu. 1891 senesinde Rumeli Kazaskeri payesiyle Meşihat mektupçuluğunda bulunduğu sırada üstün zeka ve dirayeti, aynı zamanda devrin bütün ahvaline (hallerine) vakıf olması sebebiyle, 43 yaşındayken Şeyhülislamlık makamına yükseldi. Aralıklı olarak on sekiz seneye yakın bu vazifede kaldı. Dört defa Şeyhülislamlık makamına getirildi. Birinci ve ikinci şeyhülislamlığı 17 yıl 5 ay 10 gün; üçüncü ve dördüncü şeyhülislamlığı 6 ay 3 gün sürmüştür. Birinci ve ikinci şeyhülislamlığı Sultan İkinci Abdülhamid Hanın, üçüncü ve dördüncü şeyhülislamlığı ise Sultan Reşad’ın saltanatı yıllarına rastlamaktadır. Cemaleddin Efendi Osmanlı tarihinde Ebüssuud Efendi, Molla Fahreddin-i Acemi ve Zenbilli Ali Efendiden sonra şeyhülislamlıkta en çok kalan kimselerdendir.

Cemaleddin Efendi uzun müddet Şeyhülislamlık vazifesinde bulunmaktan başka devrinde yaşanan birçok önemli hadiselere şahid olmuştur. Bunlardan birisi, Sultan İkinci Abdülhamid Hana karşı 21 Temmuz 1905 Cuma günü tertiplenen Yıldız Suikastıdır.

Sultan İkinci Abdülhamid Han, her hafta Cuma selamlığına Şeyhülislam Cemaleddin Efendi ve serasker Rıza Paşa ile birlikte çıkardı. 21 Temmuz 1905 Cuma günü Ermeniler Yıldız Camii önüne bir saatli bomba yerleştirerek Sultan İkinci Abdülhamid Hana karşı suikast tertiplediler. Her şey saniyesi saniyesine hesaplanmıştı. Ancak Abdülhamid Han hünkar mahfelinde Şeyhülislam Cemaleddin Efendi ile birkaç cümle konuştu. Bu gecikme sırasında yerleştirilen bomba patladı. Böylece Sultan İkinci Abdülhamid Han, Allahü tealanın yardımıyla, suikastten kurtuldu. Cemaleddin Efendi de bir facianın önlenmesine sebep olduğu için padişahın ihsan ve iltifatını kazandı.

Cemaleddin Efendinin şeyhülislamlığı sırasında 23 Ocak 1913 tarihinde vuku bulan ikinci mühim hadise, İttihatçıların meşhur Babıali Baskınıdır. İttihatçılar o sırada şeyhülislam olan Cemaleddin Efendiyi İstanbul’dan Mısır’a sürmüşlerdir. Cemaleddin Efendi Mısır’da bulunduğu sırada, Mısır halkı ona çok hürmet gösterdi. Cemaleddin Efendi Mısır’da kaldığı altı yıl içinde Hatırat-ı Siyasiyye adındaki eserini yazdı.

1919 senesinde 72 yaşında bulunduğu sırada Mısır’ın İskenderiye şehri civarındaki Remle kasabasında vefat etti. İskenderiye’deki cenaze namazına 35.000’den fazla Müslüman katıldı. İstanbul’a getirilen naşı Fatih Otlukçu Yokuşundaki aile kabristanlığına defnedildi. Sonraları Otlukçu Yokuşunun tadilatı sebebiyle mezarı Edirnekapı Şehitliği'ne nakledildi.

Ayrıca Bakınız

  • Türk Devlet ve Siyaset Adamları< li> Sadrazamlar
  • Müslüman Türk devletleri
  • Bu konuda henüz görüş yok.
    Görüş/mesaj gerekli.
    Markdown kullanılabilir.

    Mehmed Cemaleddin Efendi
    3 yıl önce

    Mehmed Cemaleddin Efendi (28 Ekim 1890, Yıldız Sarayı - 18 Kasım 1946, Beyrut, Lübnan), Osmanlı şehzadesi. Babası, Sultan Abdülaziz'in oğlu Şehzade Mehmed...

    Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi
    6 yıl önce

    yaptıktan sonra Cemaleddin Efendi'ye devretti. 22 Nisan 1897 tarihinde İstanbul'un Çamlıca semtindeki evinde öldü. Ömer Lütfi Efendi 1891-1892 yılları...

    Mehmed Şevket Efendi
    3 yıl önce

    Şevket Efendi (10 Haziran 1869 - 22 Ekim 1899). Osmanlı şehzadesi. Sultan Abdülaziz'in 4. oğludur. Annesi Neşerek Kadınefendi'dir. Mehmed Şevket Efendi 10...

    Samsun Mevlevîhânesi
    7 yıl önce

    1852-?: Mustafa Efendi 1857-1862: Antalyalı Hasan Dede 1862-1867: Hafız Ali Dede 1867-1893: Cemaleddin Efendi 1893-1904: Laz Mehmed Efendi (vekaleten) 1904-1911:...

    Hasan Fehmi Efendi
    3 yıl önce

    ve başka zamanlarda verdiği konferanslarda Cemaleddin Afgani'ye cevaplar verdi. Verdiği fetva ile Cemaleddin Afgani'nin doğru yoldan ayrıldığını ve küfre...

    Osmanlı Şeyhülislamları Listesi
    3 yıl önce

    Molla Bey Efendi (1878) (ikinci kez) Uryanizade Ahmed Esad Efendi (1878 - 1889) Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi (1889 - 1891) Mehmed Cemaleddin Efendi (1891 -...

    Osmanlı şeyhülislamları listesi, 1424, 1431, 1436, 1460, 1480, 1488, 1495, 1496, 1503, 1526
    Mehmed Ziyaeddin Efendi
    3 yıl önce

    Orhan Efendi (9 Eylül 1946, Kahire, Mısır- 2010 ,Kahire,Misir), iki izdivaç yapmıştır, çocuğu olmamıştır. (Torunu) Şehzade Mehmet Ziyaeddin Efendi (17 Eylül...

    Abdurrahman Nesib Efendi
    6 yıl önce

    Abdurrahman Nesib Efendi (d. Üsküp, 1842 - ö. İstanbul, 11 Mart 1914), Osmanlı şeyhülislamı. Babası Üsküp Nâibi Halil Fevzi Efendi'dir. Eğitimine Lipova'da...