Türkçe Bilgi: Bursalı Kadızade Rumi

Bursalı Kadızade Rumi ortaçağın ünlü türk matematik ve astronomi bilginidir. Soyca ilim sahibi bir aileden geldiği ve çağının bilim otoritelerinden bursa kadısı Mehmet Çelebi’nin oğlu olduğu için, Bursa ve çevresinde daha çok “Kadızade” olarak tanındı. Her ne kadar bilim tarihi ile ilgili birçok kaynakta, doğumu 1337 tarihi olarak gösterilse de bu bir tahminden öteye gitmemektedir. Ölüm tarihinin ise 1436 ya da 1437 olduğu sanılmaktadır. İlk öğrenimini Molla Fenari gibi değerli bilimadamlarının eğitim verdiği medresede tamamladı. Daha sonra matematik ve astronomi bilgilerine yenilerini katmak için, Horosan ve Maveraünnehir bölgelerine gitti. Burada uzun yıllar bölgenin ve çağının ünlü bilgini Seyyid Şerif Cucani’den felsefe derslerini aldı. Hocasının “Mevakif (duraklar)” adlı eserini inceleyip, eserde birtakım eksiklik ve yanlışlıklar tespit etmesi üzerine hocası Seyyid Şerif Curcani ile arası açıldı. Bu sebeple Curcan’dan ayrılarak Bursa’da okuduğu yıllarda kendisinden ders aldığı hocası Molla Fenari’den şöhretini duyduğu Maveraünnehir Bölgesinin Semerkant Şehrine geldi ve Semerkant Rasathanesi olarak bilinen gözlemevinde çalışmaya başladı. Yine bu şehirde kesin bilemediğimiz bir tarihte evlenip, Şemseddin Mehmet Adında bir oğlu oldu. Adına “Anadolu” anlamında “Rumi” sözcüğünün eklendiği Semerkant’ta, çağının ünlü astronomi ve matematik bilginleri ile temasa geçip, kendini tamamıyla bilimsel çalışma ve araştırmalara verdi. Kısa bir sürede çevresinde en çok sevilen ve sayılan bir bilgin olarak tanındı. Uluğ Bey tarafından önemli bir astronomi kitabı olan “Zic-i İlhani” de gerekli düzeltmeleri yapmakla görevlendirilen Kadızade Rumi, birlikte çalıştığı Gıyasüddin Cemşid’in ölümünde sonra Semerkant şehirindeki Uluğ Bey Rasathanesi ve Uluğ Bey Medrese'si (bugünkü anlamıyla üniversite) yöneticiliklerine getirildi ve ölümüne dek bu görevlerini sürdürdü. Yapmış olduğu eserler * Muhtasar-ı Fi’l-Hisab (Hesap Özeti): Matematik üzerinedir * Risale Fi-istihracı’l-Ceyb Derece-i Vahide: (Bir Derecenin Sinüsünü Elde Etme Üzerine Bir Risale): Bu Eserde 1 derecelik yayın Sinüs değerini elde etmek üzerine bir yöntem geliştirilmiştir. * Şerh el-Mülahhas Fi’l-Hey’e: Astronomi ile ilgili bir eserdir. Çağmini’nin el-Mülahhas Fi’l-Hey’e adlı astronomi eseri üzerine bir yorumdur. * Eşkal-i Te’sis Şerhi: Geometrik öncüller dair bir eserdir. Euclides’in Elementler adlı eseri üzerine bir yorumdur. Bursalı Kadızade Rumi'nin ilk adı Selahattin olup , ortaçağın ünlü TÜRK matematikçisi ve astronomi bilginidir.° Buse Arslan. ° Dış bağlantılar * Biografien von Al-Kaschi und Quadi Zada * Bursalı Kadızade Rumi

Kaynaklar

Vikipedi

Bursalı Kadızade Rumi

Kaynaklar

1436

Uluğ Bey Rasathanesi

Uluğ Bey Medresesi

Uluğ Bey

Mirim Çelebi

Şeyh Bedreddin

Molla Fenari

Astronomlar listesi

Bursalı Kadızade Rumi

Bursalı Kadızade Rumi Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

1436

Uluğ Bey Rasathanesi

Uluğ Bey Medresesi

Uluğ Bey

Mirim Çelebi

Şeyh Bedreddin

Molla Fenari

Astronomlar listesi