1605 Barut komplosu, bir grup yönetim karşıtı taşralı İngiliz Katolik tarafından, İngiltere Kralı I. James ve diğer aristokratları öldürmek için 5 Kasım 1605`te yapılan Parlemento Binası`nı havaya uçurma girişimidir. Planın başında Robert Catesby, tetiğinde de Guy Fawkes vardı. "Girişim" sözcüğüne yapılan vurgudan da anlaşıldığı üzere başarısızlığa uğratılmıştır.
Barut komplosu, muhafazakar Protestan Kral I. James`e karşı yapılan suikast girişimlerinden yalnızca biriydi. 1603 tarihli İlk komplo ve Veda komplosunu müteakiben yapılmıştı.
Günümüzde bazıları Barut komplosunun bir Karşı-Reform hareketi olduğunu, bazıları da baskıcı yönetime karşı anarşi hareketlerinin öncüsü olduğunu kabul eder. İki yaklaşım da kısmen doğrudur denilebilir.
Komplo, 1605 yılında, her sene ekim ya da kasım ayında tekrarlanan aristokrasi zirvesine denk getirilmişti. 5 Kasım 1605 tarihli bu girişim sadece Kral I. James`e karşı düzenlenen bir suikast değildi. Barut komplosu, tüm Kraliyet ailesi ve Protestan devlet adamlarının da büyük bölümünü ortadan kaldırmayı ve halkı ayaklandırmayı hedef alıyordu.
Komplocuların amaçları, sık sık günümüz teröristlerinin amaçlarıyla karşılaştırılmaktadır. Buna karşılık onların hedefleri terör yaratarak devlet yönetiminde söz sahibi olmak değildi. Asıl amaçları İngiltere devlet yönetiminde ve Katolik monarşik rejimde kökten bir devrime gitmekti. Terörizm hareketi ya da politik hazımsızlık sonucu gösterilen düşmanca bir tepki olmaktan çok, anarşist kaygılar taşıyan bir eylemdi. Bu yönüyle Barut komplosu, sadece İngiltere`nin değil, tüm dünyanın siyasi tarihini değiştirmeyi hedefleyen bir devrim girişimi olarak kabul edilebilir.
Fakat komplocular, yardım etmeye çalıştıkları baskı altındaki Katoliklere yardımcı olmak bir tarafa, onları daha da zor duruma soktular. Olaylardan önce İspanya ve Engizisyon`a sıcak yaklaşılırken, sonrasında Katolik olmak bile vatana ihanet sayılmaya başlandı.
Her yıl 5 Kasım gecesinde, Birleşik Krallık ve krallığa ait diğer eyaletlerde komplonun başarısızlığa uğratılmış olması şenliklerle kutlanır. Bu kutlama gecesine Guy Fawkes Gecesi, Kutlama Ateşi Gecesi, Havai Fişek Gecesi, Barut Gecesi ve Komplo Gecesi denir. Günümüzde politikadan çok, eğlence amaçlı yapılan bir kutlamadır.
