Cetorhinidae | cins = Cetorhinus | tür = C. maximus | ikili_ad = Cetorhinus maximus | ikili_ad_yazar = Gunnerus, 1765 | harita = Basking shark distribution.gif | harita_bilgi = Dağılımı. | dış_bağlantılar = | diğer_adları = Dev köpek balığı }} Büyük camgöz (Cetorhinus maximus), dünyanın en büyük balığı olan balina köpek balığından sonra gelen, dünyanın 2'nci büyük balığıdır. 10 metre uzunluğa ve 3 ton ağırlığa ulaşabilir. 12 ya da 15 metre uzunluğunda olan dahada büyükleri görüldüğü anlatılmıştır ama bunlar bugüne kadar kanıtlanamamıştır. 3 metreden daha küçüklerini bulmak çok zordur ve bugüne kadar görülen en küçüğü 1,7 m'dir. Akvaryum ortamında 23cm'ye düşebilir. Büyük camgözde aynı balina köpek balığı gibi sadece deniz suyundan plankton filitreliyerek beslenir ama balina köpek balığının yaptığı gibi aktif bir şekilde suyu kendi gücüyle içine çekip kendi gücüyle dışarıya püskürtmez; büyük camgöz çok büyük olan ağzı daima açık vaziyetde dolaşarak suyu solungaçlarıyla tarar. Bu şekilde her saatde 2000 litre deniz suyunu filitrelemiş ve bu suyun içindeki küçük hayvanları toplamış olur. Dış özellikler Büyük camgözün en çok dikkati çeken dış özelliği, dev büyüklüğünün yanında birde beş adet dev solungaç aralıklarıdır. Burnu çok uzundur ve ağzı açık gezerken yukarıya doğru dikilir. Büyük camgözler çoğunlukla tek renklidir. Bu renk koyu gri ya da siyah olur. Vücudunun üst kısmı alt kısmından daha koyu renklidir. Karınında lekeleri olanlarıda görülmüştür. İki adet sırt yüzgeci vardır. Balığın karaciğeri bütün vücut ağırlığının %25'ini oluşturur. Yaşadığı yerler Büyük camgöze dünyanın neredeyse bütün denizlerinde rastlamak mümkündür. Soğuk ve fazla ılık olmayan suyu tercih eder ve planktonun mevsimsel bollaştığı bölgeleri takip eder. En sık görülmüş oldukları bölgeler şunlardır: * Atlantik okyanusu (Neufundland ile Florida arasındaki açık denizde. Brezilya'nın güneyi, Arjantin, Güney Afrika, Akdeniz, Kuzey denizi, Norveç ve Islanda açıklarında.) * Büyük Okyanus (Japonya, Kore, Çin, Avustralya'nın güneyi, Yeni zelanda, Tazmanya, Şile, Peru, Ekvador ve Kaliforniya golfu ile Alaska golfu arasındaki bölgede. Hint okyanusunda görüldüğü hakkında belgeler yoktur. Plymouth kentinde bulunan Marine Biological Association'in 2002 yılında başlattığı ve 3 yıl süren bir bilimsel araştırmasında 21 büyük camgöz uydu yardımı ile kontrol edilebilen sinyal verici cihazlar takılmıştır. Bu araştırmanın sonucunda o zamana kadar yapılmış olan birçok tahminlerin yanlış oldukları ortaya çıkmıştır; büyük camgöz açık denizlerde çok büyük mesafeler kat ettiği ve eskiden düşünüldüğünden çok daha derinlere 700 metre derinliğe kadar dalabildiği kanıtlanmıştır.
Ayrıca
tahmin edildiği gibi, kış uykusuna yatıp bu zamanın içerisinde solungaç filitrelerini yenilediğide yanlış çıkmıştır. Türkiye'deki en büyük balık türüdür. Üremesi ve davranışları Yukarıda sözü edilen bilimsel araştırma, büyük camgöz hakkındaki bilgilerimizin kıt olduğunu göstermektedir. Çoğunlukla yalnız gezerler ama bazen 100 kadar büyük camgöz bir sürü içinde kıyılara yakın bölgelerde yavaş yüzerek denizi taradıklarıda görülür. Büyük camgöz canlı yavrular doğurur. Ama bu yavrular anne karnının içinde yumurtalarda gelişirler ve ancak yumurtadan çıktıktan sonra annelerinden doğarlar. Kaç yavru doğurduğu ve bu yavruların büyüklükleri henüz bilinmez. Erkek balıklar ancak 5 metre büyüklüğe ulaştıktan sonra üreyebilecek duruma gelmiş olurlar. Dişilerin üremek için ne kadar büyük oldukları bilinir ve 4 metre büyüklügü ulaştıktan sonra üreyebilecek duruma gelmiş olurlar. Ayrıca Büyük camgözün yavaş bir şekilde vücudunun sadece bazı kısımları suyun dışında gözüken bir şekilde yüzdü dikkate alınırsa, denizcilerin anlattıkları birçok "deniz canavarı" hikayelerinin aslında herhangi bir dev köpek balığından kaynaklanmış olabileceğini tahmin edebiliriz. Büyük camgözün anatomisi öyle bir yapıya sahiptirki, hayvan öldükten kısa zaman sonra çenesi, solungaçları ve kuyruk yüzgecinin alt uzantısı vücudundan kopar. Bu şekilde çok ilginç bir görüntüye sahib olur. Japon bilimci Zuiyo Maru'nun 1977 yılında denizde bulduğu bir "deniz canavarı"nın onyıl sonra yapılan DNA analizi sonrası bir büyük camgöz leşi olduğu ortaya çıkmıştır. Bazı ölü balıkların kafaları çürüyüp düşer ve sadece omuriliklerinin ucunda sarkan beyinleri kalır. Bu görünümleri ile küçük kafalı ve uzun boyunlu Plesiosaurus adlı dinozor türüne benzerler. Bir dev köpek balığını bu hali ile bulup, yaşayan fosil bulduğunu zannedenler o kadar sık olmuşturki hatta bu yanıltıcı görüntüye ayrı bir isim verilmiştir: Psoydo-Plesiosaurus.
Farklı adlandırmalar
* Johan Ernst Gunnerus (1765): Halsydrus maximus * Bacri (1819): Cetorhinus rostratus * Barrett (1933) Halsydrus maccoyi * Siccardi (1960) Cetorhinus normani Bugüne kadar, sadece tek bir türü mü yoksa birçok yöresel ayrılan türlerimi var olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Siccardi'nin yaptığı bir tavsiyeye göre şu şekildede ayrılabilirler: * Kuzey atlantik: Cetorhinus maximus * Akdeniz: Cetorhinus rostratus * Güney avustralya: Cetorhinus maccoyi * Güney atlantik: Cetorhinus normani
