ikonuna tıklayınız.
Alaska
İngilizce Alaska kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. Alaska, estado de Estados Unidos localizado en el noroeste de América del Norte
Doğal yapı
Alaska, Kanada’nın batısından Bering ve Kuzey Buz denizlerine doğru uzanan büyük bir yarımadayı kapsar. Yarımadanın güneybatısındaki Aleut Adaları ile güneydoğuda İngiliz Kolombiyası’na kadar uzanan 800 kilometrelik kıyı şeridi de bu eyaletin sınırları içindedir.Alaska’nın doğal yapısı kuzeyden güneye doğru dört bölgeye ayrılır: Kutup Bölgesi (arktik) düzlükleri, Brooks Dağları, iç yaylalar ve Alaska Dağları. Brooks Dağları, Kuzey Amerika’nın en önemli sıra dağlarından biri olan Kayalık Dağlar’ın Alaska’daki uzantısıdır. Doğu’dan batıya yaklaşık 950 km. boyunca uzanan bu dağlar üzerindeki bazı dorukların yüksekliği 2400 metreyi aşar. Eyalet topraklarının altıda birini kaplayan kutup bölgesi düzlükleri ile Brooks Dağları Kuzey Kutup Dairesi içinde kaldığından eyaletin en soğuk bölgeleridir. Bu bölgedeki sıcaklık ortalaması yılın on ayında donma noktasının altına düşer.
Doğudan batıya doğru uzanan iç yaylalar eyaletin en geniş bölümünü oluşturur.Tam ortasında Yukon Irmağı havzasının yer aldığı bu bölgede milyonlarca hektarlık orman alanı vardır. Kara ikliminin egemen olduğu bu iç yaylalarda yazlar çok sıcak geçerken, kışın sıcaklığın –59C’ye kadar düştüğü olur. Nüfus açısından Alaska’nın ikinci büyük kenti olan Fairbanks bu bölgededir.
Alaska Dağları, Büyük Okyonus kıyılarına paralel olarak uzanan Kıyı Dağları ile Kayalık Dağlar’ın kuzeybatısıdır.Bu ikinci dağlık bölge eyaletin güney kıyıları boyunca uzanır ve batıda Aleut Adaları’nı, doğuda başkent Juneau’nun bulunduğu kıyı şehrini kapsar.Deprem olasılığının çok yüksek olduğu bu bölgede iki düzineden fazla volkanik dağ vardır.İklimi serin ve yağışlıdır.Oysa aynı bölgenin Asya kıtasından gelen rüzgarlara ve Japon akıntısına açık olan Alaska Körfezi kıyılarında ılıman iklim yaşanır. Eyaletin en kalabalık kenti olan Anchorage da bu yörede kurulmuştur.
Nüfus
Alaska’da nüfusun dağılışı çok eşitsizdir. Eyalet nüfusunun hemen hemen yarısı Anchorage ve Fairbanks gibi iki büyük kentin çevresinde toplanmıştır.Bu bölgenin halkı olan Eskimolar, Alaska Yerlileri ve Aleutlar bugünkü nüfusun ancak yüzde on altısını oluşturmuştur.Eskimolar Bering ve Kuzey Buz Denizi kıyıları ile Yukon Irmağı deltasında, Alaska Yerlileri Aleut Adaları ile İngiliz Kolombiyası arasındaki bölgede, Alaska’ya adını veren Aleutlar ise Aleut Adaları’nda, Alaska Yarımadası’nda yaşarlar.Aleutlar ile Eskimolar yakın akrabadır, ama dilleri ayrıdır.Doğal zenginlikler ve ekonomi
Büyük bölümüne insan eli değmemiş olan Alaska, dünyada yabani yaşamın bozulmadan kaldığı ender yerlerden biridir.Kara ve deniz hayvanlarının büyük bir çeşitlilik göstermesi de buna bağlıdır.Bu geniş kuzey ülkesinde kutup ayısı, boz ayı, etçil kara memelilerin en irisi olan Kodiak ayısı, rengeyiği ve bizon gibi büyük yabani hayvanların yanı sıra fok, susamuru, mink, kunduz, sansar, vaşak ve misk gibi değerli kürk hayvanlarıda yaşar.Alaska’da geniş altın, nikel, kalay, kurşun, çinko, bakır ve molibden yatakları bulunur.Ama ulaşım olanaklarının yetersizliği ve eyaletin büyük bölümündeki elverişsiz hava koşulları nedeniyle,petrol dışındaki yer altı zenginlikleri tam anlamıyla değerlendirilememektedir. 1957’de ilk petrol yatağının bulunmasından sonra aralıksız çıkarılan ve gemilerle ABD’nin öbür eyaletlerine taşınan petrol Alaska’nın önemli bir geril kaynağıdır.Petrolden elde edilen kazanç nedeniyle gelir vergisi kaldırılmış ve herkese yıllık kar payı ödenmeye başlanmıştır.
Petrolün yanı sıra doğal gaz, mink ve tilki gibi kürk hayvanları üretimi, başta som balığı olmak üzere ringa, yengeç,karides ve istiridye gibi su ürünleri ticareti ile ormancılık Alaska’nın ekonomisinde önemli yer tutar. Eyalet topraklarının %32’sini kaplayan ormanlardan her yıl milyonlarca metre küp kereste ve önemli miktarda kağıt hamuru elde edilir. Bununla birlikte, tıpkı madenler gibi ormanlarda da ulaşım güçlükleri yeterince değerlendirilememektedir.
Alaska’nın çok büyük bir alana yayılmış olması ve elverişsiz iklim koşulları karayolu taşımacılığının gelişmesini engelleyen başlıca etkenlerdendir.Bu yüzden, bir tarım ülkesi olmadığı için gereksiniminin %90’ını öbür eyaletlerden karşılayan Alaska’da ulaşımın bütün ağırlığı uçak taşımacılığına dayanır.
Tarih
Rus Çarı Büyük Petro adına kuzeyde bir keşif gezisine çıkan Danimarkalıı kaşif Vitus Bering 1741’de Alaska’yı keşfettiğinde, bu topraklarda yalnızca Alaska Yerlileri, Eskimolar ve Aleutlar yaşıyordu. Alaska Yerlilerinin, bugün Bering Boğazı olarak bilinen geçidi aşarak günümüzden 20-40 yıl önce bu kuzey ülkesine yerleşmiş göçmenlerin soyundan geldiği sanılmaktadır. Eskimolar ile Aleutlar ise büyük olasılıkla 3-8 bin yıl önce Alaska’ya ulaşan kuzey kutbu halklarının torunlarıdır.Alaska’nın keşfinden 40 yıl kadar sonra, bölgedeki kürk hayvancılığının çekiciliğine kapılan Rus kürk tüccarları 1784’te bu topraklarda ilk yerleşmeleri kurdular. 1867’de ABD Alaska’yı Rusya’dan satın aldı ve o tarihten 92 yıl sonra, 1959’da ABD Senatosu Alaska’nın 49. eyalet olmasını onayladı.1964 Mart’ında Anchorage ve çevresini yerle bir eden deprem Alaska tarihinin en önemli olaylarından biridir .Ekim 1988’de üç balinanın buzlar arasında sıkışmasıyla Alaska bir kez daha dünya kamuoyunun dikkatini çekti. Sonuçta balinalardan biri öldü ama, ABD, SSCB ve Eskimolar’ın günlerce süren ortak çabalarıyla iki balina sağ salim denize açılabildi.
misafir - 9 yıl önce
misafir - 9 yıl önce