Ağrı İsyanları

Kısaca: 1926 - 1930 yılları arasında bugünkü Ağrı ile İran topraklarının da dahil olduğu bir coğrafyada meydana gelen etnik kökenli isyanların genel adı. Mayıs 1926`da Soğanlı,Kızılbaşoğlu,Cilkanlı,Bilhanlı,Cinganlı aşiretleri Ağrı`daki Brosonlu İbrahim ve adamları ile birleşerek ayaklandılar. ...devamı ☟

} 1926 - 1930 yılları arasında bugünkü Ağrı ile İran topraklarının da dahil olduğu bir coğrafyada meydana gelen etnik kökenli isyanların genel adı.

Mayıs 1926`da Soğanlı,Kızılbaşoğlu,Cilkanlı,Bilhanlı,Cinganlı aşiretleri Ağrı`daki Brosonlu İbrahim ve adamları ile birleşerek ayaklandılar.İran`daki Yusuf Taso ile beraber 1000 kadar atlının İran sınırını geçip Brosonlunun yardımına gelmesi üzerine ayaklanma büyüdü.Bunun üzerine başlatılan askeri harekat ilk başlarda başarısız oldu.Doğubeyazıt`a çekilen ordu birlikleri haziran ayında, ikinci bir harekata başladı.Bunun üzerine isyancılar İran`a kaçtı.İran hükümetinden ,sınırda gerekli önlemleri almasi ve geçişleri önlemesi istendi.1927 Eylül`ünde,Suriye`de konuşlanmış olan Hoybun cemiyeti`ninde desteğiyle İstanbul`da askeri egitim almış, Sivas Kongresi`nde ulusal kurtuluş hareketini desteklemiş İhsan Nuri Paşa liderliğinde bölgedeki aşiretlerden oluşan bir grup ,İran sınırını aşarak yeni bir isyan başlattı.Askeri birimlerin yetersiz kalması sonucu isyankar grup ,içinde Doğubeyazıt`ın da bulunduğu bir bölgeyi denetimi altına aldı.Kontrolleri altına aldıkları bölgede ,Hoybun cemiyeti`nin desteğiyle Ağrı Cumhuriyeti`ni ilan ettiklerini açıkladılar.

Gelişmeler üzerine Ankara Hükümeti aynı yıl il merkezinin Doğubeyazıt`tan Karaköse`ye (Ağrı) taşınmasına karar vererek direnişçileri, onların yakın dostları aracılığıyla direnişten caydırmaya çalıştı.1928 yılında ayaklanmanın liderleri ile askeri ve sivil idareciler arasında ayaklanmanın sona ermesi amacıyla yapılan görüşmelerden bir sonuç alınamadı.Hükümet ,hareketi bastırmak için, 28 Aralık 1929`da aldığı bir kararla 1930 Haziranında Ağrı`ya bir kuvvet gönderdi.Salih Omurtak komutasindaki birlikler ilk başlarda fazla başarı elde edemediler. Ancak Türkiye ile İran arasında bir sınır düzenlemesi yapılarak Van`ın bir bölümü İran`a verilip ,Küçük Ağrı Dağı Türkiye sınırları içine alındı. Böylece isyancıların İran yolu kapanmiş oldu. Aynı tarihlerde İran kuvvetlerininde kendi taraflarında başlattıkları askeri harekat sonucunda ,1930 Eylül`ünde bölge isyancılardan tamamen temizlendi.Daha sonra Adana Ağırceza Mahkemesi`nde yapılan yargılamalarda 34 kişi idam cezasına çarptırıldı.1938`de Karaköse olan ilin adı ,Ağrı olarak değiştirildi.

Serhildana Agiriyê ya yekemin

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Ağrı ayaklanmaları
3 yıl önce

uluslararası güce sahip güç" formuna dönüştürmüştür.[kaynak belirtilmeli] Ağrı isyanları dışarıdan finansal ve silah desteği de buldu. Ermeniler ve en başta...

Ağrı Cumhuriyeti
3 yıl önce

Ağrı Cumhuriyeti, Ağrı Kürt Cumhuriyeti (Kürtçe: Komara Agiriyê, کۆمارا اگریێ) veya Ağrı Millî Hareketi[kaynak belirtilmeli], Ağrı isyanları sırasında...

Birinci Ağrı Harekâtı
7 yıl önce

Devletin Gözüyle Türkiye'de Kürt İsyanları, Yön Yayıncılık, İstanbul, Temmuz 1991. Ahmet Kahraman, Kürt İsyanları (Tedip ve Tenkil), Evrensel Basım Yayın...

Hoybun
3 yıl önce

tarafından yürütülmüş ve Ağrı isyanları meydana geldiğinde örgütün kararıyla İhsan Nuri bölgeye yollanmıştır. Fakat Ağrı isyanları bastırıldıktan sonra gücünü...

Kürdistan Okrugu
6 yıl önce

tamamı ve Cebrail rayonun bir kısımını da içine alarak kurulmuştur. Ağrı isyanları Kürdistan Uyezdi Sovyetler Birliği'nde Kürtler "Another Sad Story: Red...

Zilan Katliamı
3 yıl önce

1930 yılının Temmuz ayında Ağrı Dağı İsyanları sırasında Ferik Salih Omurtak komutasındaki 9. Kolordu tarafından Üçüncü Ağrı Harekâtı'nın başlatılmadan...

Salih Omurtak
3 yıl önce

Orman Çiftliği arazisinde oluşturulan Devlet Mezarlığı'na nakledildi. Ağrı isyanları ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine...

Salih Omurtak, 1889, 1907, 1910, 1920, 1926, 1930, 1940, 1946, 1949, 1950
İhsan Nuri
3 yıl önce

Bitlis - 25 Mart 1976 Tahran), Hoybûn Cemiyetinin liderlerinden olup Ağrı Dağı İsyanlarını yönetmiş Kürt isyancı ve politikacı. Halk arasında Ararat Kartalı...