Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa

Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa , (1851-1914) II. Abdülhamit saltanatında, 15 Ocak 1903 - 22 Temmuz 1908 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış, bunun öncesinde de Konya valiliği hizmetinde bulunmuş Arnavut asıllı bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

1851 tarihinde Yanya’da doğmuştur. Avlonyalı Mutasarrif Mustafa Nuri Paşa adında bir Arnavut beyinin oğludur. Aile adı Valora'dır. Yanya'da sibyan mektebi ve rüştiyeyi bitirdikten sonra Yanya Rum Lisesi'nde okudu. Özel öğretmenlerden yedi yıl Arapça, Fransızca, İtalyanca ve Rumca dersleri aldı. 1867 yılında babasının Resmo Mutasarrıflığı'nda ve Resmo Cinayet Meclisi Baskatipliği görevi ile memuriyete başladı. Kandiye, Mostar, Saraybosna, Diyarbakır ve Halep'de çeşitli mülkiye ve adliye memurluklarında bulundu ve çeşitli komisyonlarda üyelik yaptı. Ocak 1884'de İstanbul'a gelerek Şura-yı Devlet üyesi ve Kasım 1884'de "Tanzimat Dairesi" üyeliklerine getirildi.21 Temmuz 1905'de Sultan Abdülhamid'i hedef alıp onu ve yakın efradını bir bombayla öldürmek amacıyla "Bomba Olayı" suikatı oldu. Bu suikast Osmanlı tarihinde tekti. Suikastı hazırlayan Ermeni komitacı anarşistlerden Baku'lu Samoil Koyin ve ekibi ile Belçikalı anarşist Charles Edouarda Jorris Avrupa'da "İnfernal" denilen 100 kg ağırlıkta tahrip kalıbı içeren saatli bir bomba yapmışlar; II. Abdülhamid'in Cuma selamlığı nedeniyle saraydan çıkıp Yıldız Hamidiye Camii'ne gidiş gelişi gözlemlenip zaman hesapları yapılmış ve bomba bir yeni faytona yerleştirilmiş ve suikastçiler ve tetikçiler için kaçma planları ve pasaportları hazırlanmıştı. 21 Temmuz günü Sultan camiden çıkışında biraz geciktiği için Saat Kulesi önünde patlatılan bomba sırasında orada olmamıştı. Sultan soğukkanlılıkla arabasını kendi sürüp hızla Yıldız Sarayı'na döndü. 26 asker ve sivil ölü; 58 yaralı ve 26 at bu patlamanın zayiatı idi. Büyük devlet temsilcilerinin baskıları nedeni ile Sultan suikastçıları bağışladı. Mehmed Ferid Paşa, Kanun-i Esasi’nın tekrar ilan edilmesi zorunluluğu ortaya çıkınca, İkinci Meşrutiyet'in ilanından iki gün önce sadrazamlıktan azledilmiştir. Azil nedeni olarak da; Rumeli’de çıkan olayları yatıştıramaması, padişaha meşruti yönetim kabul edilmesi tavsiyesinde bulunması ve Meşrutiyet için İttihat ve Terakki’ye yardım ettiği iddiaları vardır. Esas neden ise, Kanun-i Esasi’nin tekrar ilan edilmesinde yeni bir sadrazama ihtiyaç duyulmuş olmasıdır. Ayrıca yeni dönemde deneyimli bir sadrazam atanarak başta İngiltere olmak üzere Düvel-i Muazzaman'nın desteğinin alınması düşünülmüştür. İttihat ve Terakki ile mücadele döneminin Sadrazam Mehmed Ferid Paşa’nın görevinden alınması, sorumluluğun da ona yüklenmesi anlamına geliyordu. Yapılan hükümet değişikliğinde, Sadrazam ve Serasker Rıza Paşa dışındaki hükümet üyeleri yerlerinde bırakılmıştır. Şubat 1909'da Ayan Meclisi üyeliğine atandı. Ayrıca kendisine Aydın vali vekiliği görevi verildi. Mayıs 1909'da sadrazam Ahmed Tevfik Paşa tarafından Dahilye Nazırı yapıldı ama Ağustos 1909'da bu görevden istifa etti. 1912'de tekrar Dahile Nazırlığı yapmaya davet edildiyse de bu görevi kabul etmedi. 1912'de Ayan Meclisi Reisliğine getirildi. Fakat 1913'de Kamil Paşa hükümeti Bab-ı Âli Baskını ile düşürülmesi ile bu görevden azledildi. Mısır'a gidip yerleşti. 1914'de kalp hastalığı tedavisi için İtalya'da San Remo şehrine gitti. Burada vefat etti. Cenazesi Avlonya'ya naklledildi. Ayrıca bakınız *II. Abdülhamit *Dağılma Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Dış bağlantılar

* Özen, Şükrü "Mehmed Ferid Paşa (Avlonyalı)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.141 ISBN:975-08-0072-9 * İnal, İbnülemin Mehmet Kemal, (1964) Son Sadrazamlar 4 cilt, Ankara: Milli Eğitim Basimevi, (Dergah Yayinevi 2002) (Google books [1], s.1587-1653. * Buz, Ayhan (2009) " Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5 * Danișmend, İsmail Hami (1971),Osmanlı Devlet Erkani, İstanbul: Türkiye Yayınevi * Kuneralp, Sinan (1999) Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, İstanbul:ISIS Press,, ISBN 9784281181. * Tektaş, Nasyonel Sosyalistm (2002), Sadrazamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: * Yalman, Ahmet Emin (1989), Osmanlı İmparatorluğu'nda Sadr-ı Âzamlık (1876 - 1922), Ankara: Ankara Üniversitesi, DTCF yayınları

Kaynaklar

Vikipedi

Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa

Hayatı

Dış bağlantılar

Kaynaklar

Mehmed Said Paşa

Konya Arkeoloji Müzesi

Reşit Saffet Atabinen

V. Mehmed

1903

Meclis-i Âyan

Islahat Fermanı

Dağılma Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa