Le Fabuleux Destin d'Amí©lie Poulain, Türkiye'deki gösterim adıyla Amí©lie, Audrey Tautou'nun başrolünde olduğu, Jean-Pierre Jenuet filmi. Fransız yapımı bu romantik komedi, Jenuet ve Guillaume Laurant tarafından yazılmıştır. Montmartre'de geçen film, modern Paris hayatının idealize edilmiş, alaycı bir yorumudur.
Film Nisan 2001'de Fransa, Belçika ve Fransızca konuşulan batı İsviçre'de gösterime girmiş, pek çok film festivalinde yer almış ve ardından tüm dünyada sinema salonlarında izleyici beğenisine sunulmuştur.
Avrupa Film Ödüllerinde en iyi film ödülünü almış, ikisi En İyi Film ve En İyi Yönetmen dallarında olmak üzere dört Cí©sar Ödülü almış, En İyi Senaryo dalıyla birlikte iki BAFTA Ödülü ile ödüllendirilmiştir ve Akademi Ödüllerine aday gösterilmiştir. Bunların dışında pek çok ödülün de sahibi olmuştur.
Oyuncu Kadrosu
- Audrey Tautou - Amí©lie Poulain
- Mathieu Kassovitz - Nino Quincampoix
- Serge Merlin - Raymond Dufayel
- Rufus - Raphaël Poulain - Amí©lie'nin babası
- Lorella Cravotta - Amandine Poulain, Amí©lie'nin annesi
- Yolande Moreau - Madeleine Wallace/Wells, apartman yöneticisi
- Arthus de Penguern - Hipolito, yazar
- Urbain Cancelier - Collignon, manav
- Jamel Debbouze - Lucien, manavın çırağı
- Dominique Pinon - Joseph
- Isabelle Nanty - Georgette
- Maurice Benichou - Dominique Bretodeau
- Clotilde Mollet - Gina
- Claire Maurier - Suzanne
Sinopsis
Spoiler Uyarısı: Konu ve filmin sonu ile ilgili detaylar içermektedir.
Amí©lie Poulain, bir doktor olan babası tarafından diğer çocuklardan, kalp hastalığı olduğu gerekçesiyle, uzak yetiştirilen bir çocuktur. Aslına bakılırsa babasının yanlış bir teşhisidir bu, çünkü Amí©lie'nin babasıyla kurduğu nadir fiziksel temas babasının sağlık kontrolleriyle gerçekleşmektedir ve bu kontroller sırasında Amí©lie heyecanlanmakta, kalp atışı hızlanmaktadır. Amí©lie'nin annesiyse, en az babası kadar nevrotik bir kadındır. Amí©lie küçük bir çocukken, Notre Dame Kilisesi'nin tepesinden atlayan bir kadının üzerine düşmesi sonucu vefat etmiştir. Böylece babası daha da sessiz ve silik biri olmuş, kendisini eşi için ilginç bir anıt mezar düzenlemeye adamıştır. Amí©lie de bu yalnızlığın ortasında kendini eğlendirebilmek için, oldukça ilginç ve derin bir hayalgücü geliştirmiştir.
Büyüdüğünde, Amí©lie Montmartre'da bir cafí© olan ve eski bir sirk göstericisi tarafından yönetilip, birçok ilginç kişinin çalıştığı The Two Windmills'de garson olarak çalışmaya başlar. 22 yaşındayken, Amí©lie için hayat oldukça basittir; kahramanımız birkaç başarısız romantik ilişki denemesi sonucunda, kendisini crí¨me brulí©es'siyle bir çaykaşığı ile oynamak, gün ışığında Paris'te yürüyüşe çıkmak, St. Martin's Kanalı'nda taş sektirmek, yüzeyi hoşuna giden taşları toplamak gibi çeşitli küçük zevklere adamış ve hayalgücünü tamamen serbest bırakmıştır.
Hayatı, Prenses Diana'nın öldüğü gün değişmeye başlar. Haberlerden duyduğu şoku takiben yaşadığı bir dizi olay sonucunda, gevşemiş bir banyo fayansının arkasında, bir çocuğun yıllar önce saklamış olduğu metal bir kutu bulur ve bu kutunun sahibini aramaya çalışır. Bu arayış içerisinde kendisiyle bir anlaşma yapar; eğer kutunun sahibini bulursa, hayatını iyiliğe adayacaktır. Bulamazsa daa€¦ bu çok üzücü olur.
Pek çok yanlış tahminin ardından, kendisiyle aynı apartmanda yaşayan “cam adam” lakaplı ressam Raymond Dufayel'in yardımıyla, kutunun gerçek sahibini bulur ve çeşitli numaralarla kutuyu sahibine iletir. Ardından adamı gözler ve üzerinde yarattığı mutluluğu görünce, diğer insanların hayatında güzel şeyler yapmaya karar verir. Bu Amí©lie'yi gizli bir adaleti sağlayıcı ve koruyucu melek yapar hayatına etki ettiği insanların gözünde. Babasının hep hayalinde olan dünya turuna çıkmasını sağlar, iş arkadaşlarına, apartmanın yöneticisine, manavın çırağı Lucien'e gizlice pek çok iyilik ve sürpriz yapar.
Ancak Amí©lie diğer insanlarla ilgilenirken, kimse kendisiyle ilgilenmemektedir. Başkalarının mutluluğu yakalaması için uğraşırken, kendi yalnızlığını sorgulamaya başlar. Bu sorgulama, pasaport için fotoğraf çekilen fotoğraf kulübelerinden, kenara atılmış, yabancılara ait vesikalık fotoğrafları toplayan, tuhaf karakter Nino Quincampoix ile olan bağıntısını görünce daha açık ve rahatsız edici olmaya başlar. Her ne kadar Nino'yu kendi yöntemleriyle pek çok dolambaçlı şekilde cezbetmeye çalışsa da, özünde utangaçtır ve Nino'ya yaklaşamamaktadır. Ancak Raymond'ın öğütleri sonunda, başkalarının mutluluğu için uğraşırken kendi mutluluğunu da elde edebileceğini öğrenir...
Spoiler sonu.
Eleştiriler
Film ticari ve sanatsal açıdan büyük başarı yakalamıştır. Bununla birlikte les Inrockuptibles yazarı Serge Kaganski'nin ağır eleştirilerine maruz kalmıştır. Kaganski'ye göre film, Fransız toplumunun realistlikten oldukça uzak, şaaşalı bir betimlemesi, eski, etnik grupların nadir görüldüğü, gizli lepenist http://www.chez.com/dubreucq/amelie/presse/presse.html#Lib%E93 fr bir Fransa kartpostalıdır. Paris çeşitli etnik kökenin bir arada bulunduğu bir şehirdir ve Montmartre'ın bitişiğinde, siyahi yerleşimlerin bulunduğu ve burada yaşayanların filmde pek az görüldüğü Barbí¨s-Rochechouart bölgesi yer almaktadır. Eleştirmene göre, yönetmen, mükemmel Paris'in rüyası bir görüntüsünü yakalamak için, siyahi insanların filmde yer almaması gerektiğini düşünmektedir. İlginç olansa, filmde sadece tren istasyonunda Amí©lie'yi rahatsız etmek için arkasından yürüyen üç serseri için siyahi oyuncu kullanılmış olmasıdır.David Martin-Castelnau ve Guillaume Bigot gibi diğer eleştirmenlerse, Kaganski'nin bu eleştirisini haksız bulmakta ve Kaganski'nin iddialarını, bir çeşit “elit” grubun, filmdeki sıradan insanlara karşı hastalıklı bir aşağılama olarak değerlendirmişlerdir http://www.chez.com/dubreucq/amelie/presse/presse.html#Lib%E92 fr. Filmin yönetmeni Jean-Pierre Jenuet ise, filmde Lucien rolünü üstlenen Kuzey Afrika kökenli oyuncu Jamel Debbouze'yi örnek göstererek bu eleştirilere karşı çıkmıştır.
Filme getirilebilecek bir eleştiri de, yeniden yapılandırılma aşamasında olan bir bölge olan Montmartre'da, Amí©lie gibi bir garsonun, sadece garsonluktan aldığı parayla herhangi bir ulaşım aracına ihtiyaç duymaksızın nasıl işe gidebildiği, iş yerine nasıl bu denli yakın yaşayabildiği ve iş dışındaki boş vaktinin neden bu kadar çok olduğuna yönelik olabilir.
Ödüller
Film sanatsal ve ticari açıdan büyük başarı kazanmış ve dünya çapında geniş bir gösterime sahip olmuştur. Beş adet Akademi Ödülü için aday gösterilmiştir:
- En İyi Sanat Yönetmenliği, Aline Bonetto (sanat yönetmeni), Marie-Laure Valla (set yönetmeni)
- En İyi Sinematografi, Bruno Delbonnel
- En İyi Yabancı Film, Fransa
- En İyi Özgün Senaryo, Guillaume Laurant, Jean-Pierre Jeunet
- En İyi Ses, Vincent Arnardi, Guillaume Leriche, Jean Umansky
2001'de, film, Avrupa Film Festivali'nde “En İyi Film” ödülü dahil pek çok ödül kazandı.
Ayrıca Toronto Uluslararası Film Festivali'nde halk oylamasıyla kazandığı ödülün yanı sıra, Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali'nde de Kristal Küre Ödülü'nü kazanmıştır.
2002'de Fransa'da “En İyi Film”, “En İyi Yönetmen”, “En İyi Film Müziği” ve “En iyi Sanat Yönetmenliği” dallarında Cí©sar Ödüllerinin de sahibi olmuştur.
Film, New York Times tarafından “Gelmiş Geçmiş En İyi 1000 Film”den biri seçilmiştir http://www.nytimes.com/ref/movies/1000best.html.
IMDB listesinde, ilk 250 arasında 25-30. sıralarda gezinen iyi bir yerdedir.
Filmde Kullanılan Görüntüler
Film, aşağıdaki filmlerden ve video kliplerinden parçalar içermektedir:
- Gospel şarkıcısı Sister Rosetta Tharpe'ın bir televizyon gösterisi
- Tom Davenport'un belgeseli “Born for Hard Luck” tan “Peg Leg” Sam Jackson'ın olduğu sahne http://www.folkstreams.net/film,1
- 1998 yapımı Bill Cote belgeseli Seventeen Seconds to Sophie'den bir alıntı http://www.atomfilms.com/af/content/atom_147http://www.bcvideo.com/fmom20.html
- François Truffaut'ın Fransız Yeni Akım filmi Jules et Jim'den 3 parça:
- Jules, Jim ve Catherine bir üst geçitten koşarken
- Bir öpüşme sahnesinde, farkedilmeyen bir böceğin, iki aşığın arasına gelip ve kadının ağzının içine giriyormuş gibi göründüğü sahne. Bu görüntü, Amí©lie'nin anlatıcısı tarafından özellikle vurgulanmış ve böceğin ekrandaki hareketi bir yuvarlak içine alınarak gösterilmiştir.
- Catherine'in şarkı söylerkenki görüntüsü.
- Dufayel'in reprödüksiyonunu yaptığı Pierre-Auguste Renoir'e ait olan “Sandalda Öğlen Yemeği” (Le Dí©jeuner des canotiers)
- Marc Solal ve François David'e ait olan "La tête dans les nuages" ("Bulutlardaki Kafa") adlı kitaptan hayvan şekilli bulut resimleri.
Diğer
- İngilizce konuşulan ülkelerde, film ilk olarak “Amí©lie from Montmartre” adıyla yayınlandı .
- Filmde bilgisayar destekli görüntü ve dijital araçlar kullanıldı http://www.variety.com/ac2005_article/VR1117915901?nav=lenser&categoryid=1804.
- Jenuet aslında Amí©lie rolünü İngiliz aktris Emily Watson için yazmıştı http://www.contactmusic.com/new/xmlfeed.nsf/mndwebpages/emily%20watson%20turned%20down%20amelie. Senaryonun asıl eskizlerinde Amí©lie'nin babası Londra'dan yaşayan bir İngilizdi. Ancak Watson'ın Fransızcası rol için yeterli değildi ve aktrisin diğer çekimleriyle filmin çekimleri çakıştığından ötürü, Jenuet senaryoyu Fransız bir aktris için yeniden yazdı. Audret Tautou, yönetmenin ilk tercihiydi.
- Amí©lie Cannes Film Festivali'nde gösterilmedi. Jenuet, bir önceki filmi “La Cití© des enfants perdus “ (Kayıp Çocuklar Şehri)'ya karşı gelen soğuk tepkilerden sonra Amí©lie'yi festivale çıkarmamaya karar verdi http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9900EFDA1E39F937A35755C0A963958260. Amí©lie'nin festivaldeki yoksunluğu, filme karşı oldukça beğenen medya ve izleyiciler tarafından tepki topladı.
- Bir sahnede, Amí©lie, oturduğu binanın eski yöneticisine giderken, sokakta yeni bir Volksvagen Beetle'ın önünden geçmektedir. Oysa filmin geçtiği zamanlarda bu araba henüz üretimde değildi. Jenuet filmle ilgili yorumlarında, bu arabanın olduğu sahneyi değiştirmediğini, bu sahnenin Amí©lie'nin tarihle uyuşmaz kimliğinin bir göstergesi olduğunu belirtmektedir.
- Filmin İngilizce altyazılı versiyonlarında, apartman yöneticisi Madeleine Wallace, Madeleine Wells olarak adlandırılmıştır. Filmin orjinalinde, Madeleine, soyadının Paris'teki Wallace Şelalesi'yle aynı olduğunu belirterek ağlamaya mahkum olduğunu söyler. İngilizce versiyonda da aynı replik, "Wells Şelalesi" ile değiştirilerek aktarılmıştır.
- Amí©lie'nin etkileyici sahnelerinden biri olan, hayvan şekilli bulutların olduğu sahnede, şekiller Marc Solal ve François David'in kitabı "La tête dans les nuages"den birebir çizilmiştir[1].
- Amí©lie'nin bir sahnesi, bir internet dedikodusuna malzeme olmuşturhttp://www.snopes.com/photos/bearcloud.asp.
- Film, Michael Sowa'nın çeşitli resimlerini içermektedir. Sowa'nın resimleri Amí©lie'nin yatakodası duvarlarını süslemekte ve bir açıdan Amí©lie'nin aşk hayatıyla ilgili bağlar kurmaktadır.
