Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Akif Paşa

Kısaca: Bozoklu Akif Paşa (d. 1787, Yozgat - ö. 1845, İskenderiye), Osmanlı devlet adamı, şair ve yazar. Osmanlı Devleti'nin ilk Hariciye Nazırı (dışişleri bakanı). ...devamı ☟

Bozoklu Akif Paşa (d. 1787, Yozgat - ö. 1845, İskenderiye), Osmanlı devlet adamı, şair ve yazar. Osmanlı Devleti'nin ilk Hariciye Nazırı (dışişleri bakanı). Antepli Kadı Mehmet Efendi'nin oğludur. Öğrenimini Yozgat'ta yaptı. Yozgat ayanından Çapanzade Süleyman Bey'in divan katibi oldu. 1814'te, İstanbul'a gelerek amcası Reisülküttab Mustafa Mazhar Efendi'nin yardımıyla Divan-ı Hümayun kalemine girdi; kısa sürede amedi odası'na geçti. Amedci (1825), beylikçi (1827) oldu, Reis-ül Küttablığa getirildi (1832). Devlet örgütünde yapılan düzenleme sonucunda Reisülküttablığın, Umur-ı Hariciye Nezareti'ne dönüştürülmesi üzerine, Akif Paşa da 11 Mart 1836'da vezirlik rütbesiyle, ama efendi unvanıyla ilk hariciye nazırı oldu. Sonradan Ceride-i Havadis gazetesini çıkaracak olan Morning Herald muhabiri, Birleşik Krallık vatandaşı William Churchill'in Kadıköy'de avlanırken bir çocuğu yaralaması, suçlunun dövülerek Tersane'de hapsedilmesi, İngiliz elçisinin ve İstanbul'daki yabancı devlet temsilcilerinin konuyu siyasal bir sorun durumuna getirmeleri, Akif Paşa'nın görevden alınmasına yol açtı. Bu olayda rakibi Umuru Mülkiye nazırı (İçişleri Bakanı) Pertev Paşa'yı sorumlu sayan Akif Paşa konunun ayrıntılarına Tabsıra (1843) adlı yapıtında yer verdi. Bu kitabında Pertev Paşa'yı İngiliz siyasetinin savunucusu olarak gösterirken kendisi de dışa bağımlı siyasetin karşısında yer aldı. Pertev Paşa Mülkiye Nazırlığından alınarak onun yerine 1837'de paşalık unvanıyla kendisi getirilince bu makamın adını Dahiliye Nezareti olarak değiştiren Akif Paşa, böylece ilk dahiliye nazırı unvanını da kazandı. Altı ay sonra Mustafa Reşid Paşa'nın etkisiyle görevinden alındı. 1839'da getirildiği Kocaeli mutasarrıflığından 1840'ta halkın şikayeti üzerine azledilerek Edirne'ye sürüldü. İki yıllık sürgün cezası bitince İstanbul'a dönmesine izin verilmediği için bir süre Bursa'da yaşadı. Bu yasak kalktıktan sonra çıktığı hac yolculuğunun dönüşünde İskenderiye'de öldü. Mezarı bu kentte Danyal Peygamber'in türbesi yakınındadır. Geleneksel Osmanlı eğitimiyle kalemden yetişen Akif Paşa, resmi ve özel yazışmalarında yeni bir dil ve üslup arayanların başında gelir. Tabsıra adlı ünlü yapıt, rakibi Pertev Paşa'yı gözden düşürmek için yazılmıştır. Döneminde ilgi görüp beş kez basılan Tabsıra, Arthur Alric tarafından Un Diplomate Ottoman (1892) adıyla Fransızcaya da çevrilmiştir. Tabrısa'sı ve Ebüzziya Tevfik'in Numune-i Edebiyat-ı Osmaniye adlı derlemesine aldığı Şeyh Müştak'a Cevapname Cevapname başlıklı mektubu Namık Kemal, Ebüzziya Tevfik gibi yazarlarca divan nesri anlayışını yıkan yeni düzyazı anlatımının öncüsü sayılmıştır. Namık Kemal, onu “kalemimize Türkçe yazmayı öğretenlerin en büyüklerinden” biri olarak gösterir. Fuad Köprülü, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi araştırmacılar ise, Akif Paşa'yı doğu uygarlığı çerçevesinde klasik edebiyatın son temsilcilerinden biri sayarlar; ancak, söz oyunları yerine, içeriğe önem verdiğini; dilde ve anlatımda sadelik yolunu tuttuğunu da kabul ederler. Münşeat-ı el-Hac Akif Efendi ve Divançe (1843) adlı yapıtında şiirlerinin yanı sıra saraya ve bazı kişilere bağlılığını göstermek için yazdığı mektupları vardır. Eser-i Akif Paşa da (ös 1873) mektuplarından örnekler içerir. Muharrerat-ı Hususiye'i Akif Paşa'da (ös 1883) sürgünde bulunduğu yerlerden ailesine yazdığı mektuplar yer alır. Şiirde biçim olarak eski tarzı sürdüren Akif Paşa önemli bir şair sayılmaz. Mahallileşme akımı içinde sayılmazı, torunu için yazdığı “Tıfl-ı nazeninim unutmam seni” dizesiyle başlayan mersiyeden kaynaklanır. Ama sürgünde yazdığı ve psikolojik durumunu yansıtan, yokluk kavramını ele alan, yaşam ve ölümü karşılaştıran, insanlığın kötü yazgısına başkaldıran “Adem Kasidesi”, döneminde konu yönünden bir yenilik olarak kabul edilmiştir. Bu şiirindeki temaları daha sonra Abdülhak Hamid, Recaizade Mahmud Ekrem ve Servet-i Fünuncular da kullanmıştır. Dış bağlantılar * Akif Paşa - Gramerimiz.com * Akif Mehmed Paşa - rehberim.net * Şiir tahlilleri : Akif Paşa'dan Yahya Kemal'e kadar / (Kaplan, Mehmet,)

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Mehmed Akif Paşa
7 yıl önce

Mehmed Akif Paşa ya da Arnavut Mehmed Akif Paşa ya da Kalkandereli Mehmed Arif Paşa (1822-1893) Osmanlı Devleti'nin son döneminde yüksek derecede çeşitli...
Reşid Akif Paşa
7 yıl önce

devlet adamı. 1863 yılında Yanya'da doğan Reşid Akif Paşa Şura-yı Devlet reisi Mehmed Akif Paşa'nın oğludur. Mekteb-i Sultani'de okudu. Arapça, Farsça...
Akif Halil Paşa
3 yıl önce

Dahiliye Nazırı olarak Said Paşa Kabinesinde yer almıştır. Said Paşa Kabinesinin düşmesinden sonra istifa etmiştir. Hacı Halil Akif Paşa 1325 senesi Haziran ayı...
Ahmed Hulusi Paşa
7 yıl önce

Ahmed Hulusi Paşa (d. ? - ö. 1837) Osmanlı Devleti'nin ikinci Hariciye Nazırıydı. Ahmed Hulusi Paşa Çorum'da doğdu. Reis-ül Küttablıkta çeşitli görevlerde...
Selanik Eyaleti
3 yıl önce

Oca 1860) Mehmed Akif Paşa (Eyl) (Oca 1860 - Oca 1865) Hüseyin Hüsnü Paşa (Oca 1865 - Ara 1866) Ahmet Ala Bey (1867) Mehmed Akif Paşa (2. kez) (Haz 1867...
Zağnos Paşa Camii
3 yıl önce

Zağnos Paşa Camisi veya Balıkesir Ulu Camii, 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet'in vezirlerinden Zağnos Paşa tarafından Balıkesir'de bir külliye olarak...

Zağnos Paşa Camii, 1461, 1902, 3 Mart, Balıkesir, Fatih Sultan Mehmet, Zağnos Paşa
Mehmet Âkif Ersoy
3 yıl önce

Edebiyatçısı Genel Ersoy, Mehmet Akif (2011). Safahat. İstanbul: Karanfil Yayıncılık ISBN 978-605-5537-06-7 Ersoy, Mehmet Akif (2012). Tefsir Yazıları ve Vaazlar...

Mehmet Akif Ersoy, 1873, 1889, 1893, 1906, 1907, 1911, 1912, 1913, 1917, 1919
Abbas Halim Paşa
3 yıl önce

Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğullarından Mehmed Abdülhalim Paşa’dır. Halim Paşa, Hıdiv İsmail Paşa ile arası açılınca İstanbul’a yerleşmiş...