Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Ahmed Tevfik Okday

Kısaca: Ahmet Tevfik Paşa (soyadı kanunundan sonra Ahmet Tevfik Okday) (doğumu; 11 Şubat 1845, İstanbul - ölümü; 8 Ekim 1936, İstanbul, Türkiye), Osmanlı devlet adamı;son Osmanlı sadrazamı olarak görev yaptı. ...devamı ☟

Ahmet Tevfik Paşa (soyadı kanunundan sonra Ahmet Tevfik Okday) (doğumu; 11 Şubat 1845, İstanbul - ölümü; 8 Ekim 1936, İstanbul, Türkiye), Osmanlı devlet adamı;son Osmanlı sadrazamı olarak görev yaptı. II. Abdülhamit döneminin Hariciye Nazırı olarak 14 yıl görev yaptıktan sonra II. Abdülhamit ve devamla V. Mehmet Reşat saltanatında, 13 Nisan 1909 - 5 Mayıs 1909 tarihleri arasında, VI. Mehmet Vahdettin saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde 11 Kasım 1918 - 3 Mart 1919 ve 21 Ekim 1920 - 4 Kasım 1922 tarihleri arasında, üç dönemde (esasen beş dönem) toplam iki yıl dört ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmıştır. Biyografi Soyu Giray Hanedanı'na dayanan Kırım Tatarı Ferik İsmail Hakkı Paşa'nın oğludur. 1879’da Atina’da Maslahatgüzar iken bir diplomat ailesinin çocuklarına mürebbiyelik yapan İsviçreli bir köy polisinin kızı Elisabeth Tschumi ile evlendi, bu evlilikten beş çocuğu oldu. Padişahın ısrarı ile görevi kabul eden Tevfik Paşa, ılımlı ve tarafsız kişilerden oluşan bir hükümet kurdu; İstanbul ve Adana’da başlayan şiddet olaylarının büyümesini engelleyecek tedbirler aldı. Hareket Ordusu'nun İstanbul'a girerek denetimi ele geçirmesi ve II. Abdülhamid'i tahttan indirmesi üzerine 5 Mayıs 1909 günü istifa ederek yerini Hüseyin Hilmi Paşa’ya bıraktı. İstifasından sonra Londra elçiliğine atanan Ahmet Tevfik Paşa, 1911-1914 arasında Londra’da görev yaptı.

İkinci sadrazamlık dönemi

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Mondros Mütarekesi’ni imzalayan Ahmed İzzet Paşa'nın istifası üzerine 11 Kasım 1918’de ikinci kez sadrazamlığa getirildi. Sadrazam oluşunun ikinci günü İtilaf devletleri donanması İstanbul'a girerek şehri işgal etti. Padişah Vahdettin, müttefiklerin baskısı ile 21 Aralık 1918’de meclisi feshetti ve ardından kısa bir süre için Tevfik Paşa hükümeti dağıldı. Tevfik Paşa, 12 Ocak 1919’da yeniden hükümet kurdu ancak işgalcilerin zorlamasıyla 3 Mart 1919’da istifa etti.

Paris Barış Konferansı

İkinci sadrazamlığından sonra ayan reisliği yaptı ve 1. Dünya Savaşı sonrası barış görüşmelerinin yapıldığı

Paris Barış Konferansı

'nda Osmanlı heyetine başkanlık ile görevlendirildi. Osmanlı Devleti, 22 Nisan 1920’de konferansa davet edilmişti. Paris’e giden Ahmet Tevfik Paşa başkanlığındaki heyet, bildirilen şartları çok ağır bulup hafifletilmesini istedi ve kabul edilmemesi üzerine 11 Temmuz 1920’de geri döndü. Daha sonra Paris’e Damat Ferit Paşa başkanlığında gönderilen bir başka heyet, şartları kabul edip Sevr Anlaşması’nı imzalamıştır.

Üçüncü sadrazamlık dönemi

21 Ekim 1920'de Damat Ferit Paşa'nın yerine sadrazamlığa getirildi, üç yıl bu makamda kaldı. Görevi sırasında Ankara Hükümeti'ne, Londra Konferansı'na (Şubat-Mart 1921) birlikte katılmayı önerdi, ama Mustafa Kemal'in bunu reddetmesi üzerine konferansta Ankara Hükümeti'ni Bekir Sami Bey, İstanbul Hükümeti'ni ise Tevfik Paşa temsil etti. Konferans sırasında Türkiye'nin tek temsilcisinin Ankara Hükümeti olduğunu belirterek sözü Bekir Sami Bey'e bıraktı. Osmanlı’nın son sadrazamı olarak tarihe geçen Ahmet Tevfik Paşa, cumhuriyet döneminde hiçbir görevi kalmayınca istifa etmek istemiş ancak padişah da ülkeyi terk ettiğinden istifa edecek merci dahi bulamamıştı. Saltanatın kaldırılmasından sonra istifa etti (4 Kasım 1922). Ölümü 1934'te "Okday" soyadını alan Ahmet Tevfik Paşa, 8 Ekim 1936'da vefat etti. Beşiktaş'taki Yahya Efendi Dergahına defnedilen naaşı, daha sonra Oğlu Ali Nuri Okday tarafından Edirnekapı Şehitliği'ndeki aile mezarlığına nakledildi. Hatıratı, torunu Şefik Okday tarafından, “Büyükbabam Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa” (1986) adıyla yayınlanmıştır.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.