1907 Tiflis Banka Soygunu

Kısaca: 1907 Tiflis Banka Soygunu 26 Haziran 1907 tarihinde Gürcistan'ın günümüzde başkenti olan Tiflis şehrinde gerçekleşmiş silahlı bir soygundur. Sevk edilmekte olan yüklü miktarda nakit para, Bolşevikler tarafından devrimci faaliyetlerine kaynak oluşturmak üzere çalındı. Soyguncular, posta ofisinden Rus İmparatorluğu Devlet Bankası'nın Tiflis şubesine gitmekte olan posta arabası ve korumalarına Erivan Meydanı'nda (şimdiki adı Özgürlük Meydanı) bomba ve silahlarla saldırdı. Resmi kaynaklara göre sald ...devamı ☟

1907 Tiflis Banka Soygunu 26 Haziran 1907 tarihinde Gürcistan'ın günümüzde başkenti olan Tiflis şehrinde gerçekleşmiş silahlı bir soygundur. Sevk edilmekte olan yüklü miktarda nakit para, Bolşevikler tarafından devrimci faaliyetlerine kaynak oluşturmak üzere çalındı. Soyguncular, posta ofisinden Rus İmparatorluğu Devlet Bankası'nın Tiflis şubesine gitmekte olan posta arabası ve korumalarına Erivan Meydanı'nda (şimdiki adı Özgürlük Meydanı) bomba ve silahlarla saldırdı. Resmi kaynaklara göre saldırı sonucu kırk kişi hayatını kaybetti ve elli kişi yaralandı. Soyguncular, 341.000 ruble (2008 yılında yaklaşık 3.4 milyon ABD doları) ile birlikte kaçtı. Saldırı Vladimir Lenin, Josef Stalin, Maksim Litvinov, Leonid Krasin, Alexander Bogdanov gibi üst düzey Bolşevikler tarafından organize edildi ve Stalin'in uzun yıllardan beri işbirlikçisi olan Kamo'nun öncülüğünde Gürcü devrimcilerden oluşan bir çete tarafından gerçekleştirildi. Soygun ve cinayetler, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Beşinci Kongresi'nde bu tür faliyetler açıkça yasaklanmış olduğu için RSDİP içerisinde Bolşevikler'e karşı öfke doğmasına neden oldu. Bunun sonucunda Lenin ve Stalin kendilerini olaydan uzak tuttular. Bu ve takip eden soygunlar sonucu gelişen olaylar, Bolşevikler içinde Lenin'in ve Bogdanov ile Krasin'in destekçileri arasında bölünmeye neden oldu. Soygunun başarıyla gerçekleştirilmesi ve yüklü miktarda paranın ele geçirilmesine rağmen, çalınan paraların çoğununun seri numarası polis tarafından bilindiği için paranın Bolşevikler tarafından kullanılması mümkün olmadı. Lenin bu paraları kullanabilmek amacıyla Ocak 1908'de Avrupa'da paraları farklı yerlerde farklı kişiler aracılığıyla bozduracak bir plan yaptı fakat bu plan, başarılı olamadığı gibi birçok kişinin tutuklanmasına, olayın daha tanınır hale gelmesine ve Avrupa'daki sosyal demokratların olumsuz tepkisine neden oldu. Kamo soygundan kısa süre sonra Almanya'da yakalandı fakat üç yıldan uzun bir süre deli taklidi yaparak yargılanmaktan kurtuldu. Tedavi gördüğü akıl hastanesinden kaçmayı başaran Kamo, iki yıl sonra tekrar bir soygunu planlarken yakalandı. 1907 yılındaki soygun ve diğer suçları yüzünden ölüme mahkum edildi ancak cezası ömür boyu hapise çevirildi. 1917 yılındaki devrimden sonra serbest bırakıldı. Saldırıya katılan önemli figürlerden veya tasarlayanlardan hiçbiri asla yargılanmadı. Olay öncesi genel durum Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin devrimden önceki öncülü Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) 1898 yılında kurulmuştu. Partinin hedefi Rus İmparatorluğu'ndaki ekonomik ve siyasi düzeni Marksizm'e uygun bir şekilde proleter bir devrimle değiştirmekti. Siyasi etkinliklerin dışında, RSDİP ve diğer devrimci örgütler (anarşistler ve Sosyalist Devrimciler) devrimci faaliyetlerine kaynak oluşturmak amacıyla hükumete veya özel sermayeye ait kaynakları gasp edip "el koyma" olarak adlandırmak gibi saldırgan eylemlerde de bulundulular. 1903 yılından itibaren RSDİP Bolşevikler ve Menşevikler olmak üzere iki büyük gruba ayrılmıştı. 1905 Devrimi'nin Rus İmparatorluğu tarafından bastırmasından sonra RSDİP, Londra'da Mayıs-Haziran 1907'de Bolşevikler ve Menşevikler arasındaki sorunları çözme umuduyla 5. Kongre'yi düzenledi. İki grubun anlaşmaya varamadığı konu başta "el koymalar" olmak üzere saldırganca tavırlardı. Hazırlık Beşinci Kongre toplanmadan önce, üst düzel Bolşevikler Nisan 1907'de Berlin'de mühimmat satın almak için gerekli parayı bir soygun düzenleyerek etmeyi tartışmak üzere toplandı. Katılanlar arasında Lenin, Krasin, Bogdanov, Stalin ve Maksim Litvinov vardı. Grup, o zamanki nom de guerre Koba olan Stalin ile Kamo lakaplı Gürcü yoldaşı Semeno Ter-Petrossian'ın Tiflis şehrinde bir banka soygunu düzenlemesine karar verildi. 29 Yaşındaki stalin Tiflis'te karısı Ekaterina ve yeni doğmuş olan oğlu Yakov ile birlikte yaşamaktaydı. Soygun düzenlemekte deneyimli olan Stalin, el koymalar sonucu Merkez'in ana finansörü haline geldi ve itibarını yükseltti. Gizli tertip sırasında Kamo "techizat" adlı bir suç örgütünü yönetiyordu. Stalin ayrıca Kamo'nun "kılık değiştirme ustası" olduğunu söylemiştir Roman Brackman'ın The Secret File of Joseph Stalin: A Hidden Life adlı kitabına göre, Stalin Bolşeviklerle suç faaliyetlerini organize ederken aynı zamanda Rus gizli polisi Ohranka için muhbirlik yapmaktaydı. Brackman'ın iddiasına göre grup önce Tiflis'e gitti, Stalin Okhranka ajanı Muhtarov'a saldırı planları hakkında bilgi ve ilerleyen zamanlarda daha fazla bilgi sağlamak için söz verdi. Voznesenski soyguna Stalin'in romantik şiirlerine olan hayranlığı yüzünden yardımda bulunduğunu belirtmiştir. Soygundan sadece birkaç hafta önce, Kamo yanlışlıkla Krasin'in bombalarından birinin fünyesini kurmaya çalışırken fitilledi. Patlama Kamo'nun gözünü ağır bir biçimde yaraladı ve kalıcı bir iz bıraktı. Hissettiği yoğun acıdan dolayı bir ay yatakta kalmak zorunda kaldı ve soygun sırasında da tamamen iyileşmemişti. Rus yetkililer Tiflis'te geniş bir eylemin devrimciler tarafından planlandığının farkına vardılar ve ana meydandaki güvenlik güçlerinin sayısını arttırdılar. Saldırıdan hemen önce, aldıkları bir ihbar sonucu Yerevan Meydanı'nda her sokak başına bir görevli yerleştirildi. Komplocular soyguna hazırlık olarak meydanın hemen önündeki Tilipuçuri adlı meyhaneyi ele geçirdi. David Sagirashvili adında bir şahitin ifadesine göre, daha sonra soygunculardan biri olduğu ortaya çıkan arkadaşı Baçua Kupriaşvili kendisini bir meyhaneye davet edip orada kalmasını istedi. Sagirashvili Meyhaneye girdükten sonra silahlı adamların insanların buradan çıkmasına engel olduğunu fark etti. Silahlı adamlar bankaya ait olan posta arabasının meydana yaklaştığını işaretini alınca silahlarını çekip binadan hızlıca ayrıldılar. Posta arabasında tüfekli iki koruma, bankanın kasiyeri ve muhasebecisi ve para vardı. Bombalar her yöne atıldı. Stalin'in karısı Ekaterine Svanidze, meydana yakın olan evlerinin balkonunda küçük yaştaki oğluyla birlikteydi. Patlamaları duyduklarında, korku içinde eve kaçtılar. Çibriaşvili, Kamo atının üzerindeyken arabadan alabildiği kadar para destesini posta arabasından almaya çalıştı ve Kamo ve başka bir soyguncuyla birlikte parayı Kamo'nun faytonuna fırlattılar. Ölen insan ve atlar dışında elli kişi yerde yaralı yatıyordu. Nikalayevski'ye göre "Stalin'in Kamo'nun çetesi ile dahil olduğu etkinliklerdeki rolü daha sonra genelde hep abartılmıştı". Kun daha sonra resmi arşivlerde kesin olarak "1904'ün sonları ve 1905'in başlarından itibaren Stalin'in el koymalar için plan yaptığını gösteren belgeler" bulmuştur. Tiflis soygunundaki "çetenin saldırı planlarının bizzat Stalin'in kontrolünde" olduğunun kesinleştiğini eklemiştir. Güvenlik güçlerinin tepkisi ve soruşturma Soygundan dünya genelinde ana başlıklarda bahsedildi; Londra'da Daily Mirror "Rain of Bombs: Revolutionaries Hurl Destruction among Large Crowds of People" ("Bomba yağmuru: Devrimciler İnsanların Kalabalık Olduğu Yerde Yıkıma Yol açtı"), The Times'da "Tiflis Bomb Outrage" (Tiflis'te Bomba Öfkesi), Paris'te Le Tempste "Catastrophe!" (Facia), ABD'li The New York Timesda da "Bomb Kills Many; $170,000 Captured" (Bombalar Birçok Kişiyi Öldürdü; 170.000$ Çalındı) Yetkililer orduyu seferberlik haline geçirip yolları kapattı ve çalınan parayı geri almak ve suçluları yakalamak umuduyla meydanı çevreledi. Özel bir dedektif birimi polisi yönetmesi için sevk edildi. }}

Bibliyografya

* * * * * * * * * * (subscription needed) * * *

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.